توکن غیرمثلی پویا یا dNFT چیست؟ آشنایی با NFTهای داینامیک و کارکرد آن‌ها

در تعریفی ساده، توکن غیرمثلی پویا (dynamic NFT) یا به‌اختصار dNFT نوعی توکن غیرمثلی است که داده‌های آن در پاسخ به محرک‌های خارجی تغییر می‌کنند. این محرک‌ها براساس معیارهایی ازپیش‌برنامه‌ریزی‌شده و منعطف، آغازگر تغییرات منحصربه‌فردی می‌شوند. به‌عنوان مثال، در بازی‌های بلاک چینی توکن‌های غیرمثلی درون‌ بازی را می‌توان به‌گونه‌ای طراحی کرد که شکل و قابلیت آن‌ها با ارتقای بازیکن به مرحله بعد تغییر پیدا کنند.

بیشتر بخوانید: آموزش ساخت NFT؛ چگونه توکن غیرمثلی خود را بفروشیم؟

گفتنی است فناوری توکن غیرمثلی پویا از مدت‌ها پیش وجود داشته و حتی در سال ۲۰۱۷ در بازی کریپتوکیتیز استفاده شده است. بااین‌همه، این نوع توکن امروزه کاربردهای بیشتری پیدا کرده و مهم‌تر شده است. به‌عنوان مثال، در ژوئن‌۲۰۲۱ ستاره بسکتبال، لاملو بال (LaMelo Ball)، با عرضه NFTهای ویژه‌ای که شکل آن‌ها باتوجه‌به داده‌های خارجی تغییر می‌کرد، وارد فضای توکن‌های غیرمثلی شد.

توکن‌های متغیر لاملو بال

به‌عنوان نمونه، اگر بازیکن برنده جوایزی مانند «بهترین بازیکن تازه‌کار سال» می‌شد، ارزش توکن NFT هم افزایش می‌یافت. جالب است بدانید که توکن‌های لاملو بال اکنون به‌عنوان نمونه‌هایی ساده و اولیه از توکن‌های غیرمثلی پویا در نظر گرفته می‌شوند و dNFTها از آن زمان تاکنون، شاهد پیشرفت گسترده‌ای بوده‌اند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با ۴ کاربرد NFT در دنیای واقعی

توکن‌ غیرمثلی پویا چگونه کار می‌کند؟

توکن‌های غیرمثلی پویا شناسه‌های منحصربه‌فرد خود را در بلاک چین حفظ می‌کنند؛ اما اَبَرداده و ظاهر این توکن‌ها براساس وضعیت جدید قرارداد هوشمند توکن و در پاسخ به داده‌های خارجی تغییر می‌کند. بنابراین، آن‌ها همان توکن‌‌های غیرمثلی، اما با ویژگی‌هایی جدید هستند. سه عنصر اصلی تشکیل‌دهنده dNFTها عبارت‌اند از: استاندارد ERC1155 توکن غیرمثلی و مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند و اوراکل غیرمتمرکز.

استاندارد توکن ERC1155 چیزی بین استاندارد توکن غیرمثلی ERC721 و استاندارد توکن مثلی ERC۲۰ است. استاندارد ERC1155 منعطف است و به توکن اجازه می‌دهد تا براساس داده‌های قرارداد هوشمند تغییر کند.

بیشتر بخوانید: NFT۰.۲ چیست؟ ظهور نسل جدید توکن‌های غیرمثلی

اوراکل‌ها سیستم‌های مدیریتی و فیدهای داده‌ای هستند که سیستم را به جهان بیرونی متصل می‌کنند. اوراکل‌ها پس از کسب داده‌های مطمئن، آن‌ها را به قراردادهای هوشمند انتقال می‌دهند. درواقع، در صنعت امور مالی غیرمتمرکز و سایر سیستم‌های بلاک چینی که به داده‌های مطمئن از منابع خارجی احتیاج دارند، اوراکل‌های غیرمتمرکزی همچون چین‌لینک کاربردهای فراوانی پیدا کرده‌اند.

در توکن‌های غیرمثلی پویا نیز، اوراکل‌ها همین کار را انجام می‌دهند و تنها منبع داده برای این توکن‌ها هستند. آن‌ها داده‌ها را مرتب می‌کنند و تغییرات لازم را به قراردادهای هوشمند dNFTها اطلاع می‌دهند. قرارداد هوشمند نیز فرایند تغییر اَبَرداده‌ را مدیریت می‌کند. این قرارداد به‌گونه‌ای طراحی شده است که بتواند اطلاعات را از اوراکل‌ها به‌دست آورد و تغییرات خودکار را روی داده‌های مرتبط ایجاد کند.

اوراکل‌ها و قراردادهای هوشمند به‌مرور‌زمان توکن غیرمثلی پویا را تغییر می‌دهند.

نحوه کارکرد dNFT

به‌طور خلاصه، استاندارد ERC1155 به‌کمک مجموعه‌ای از اَبَرداده‌ها و قرارداد هوشمند مرتبط با اوراکل ساخته می‌شود. اوراکل با محیطی خارج از بلاک چین در ارتباط است و داده‌های برون‌زنجیره‌ای دریافت می‌کند. بعد از دریافت داده‌های جدید، اوراکل آن‌ها را به قرارداد هوشمند توکن‌‌ غیرمثلی پویا منتقل می‌کند.

سپس، قرارداد هوشمند اطلاعات لازم را از اوراکل انتخاب می‌کند و به‌صورت خودکار، اَبَرداده توکن‌ غیرمثلی را طبق الگوریتمی ازپیش‌طراحی‌شده تغییر می‌دهد. این فرایند در قالب سیستمی نیمه‌باز برای توکن غیرمثلی انجام می‌شود و مزایای ویژه‌ای دارد که در‌ادامه، به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

مزایا و معایب توکن‌‌ غیرمثلی پویا

سیستم منعطف بلاک چینی مانند توکن‌ غیرمثلی پویا می‌تواند مزایای متعددی داشته باشد. درادامه، به دو نمونه از این مزایا اشاره می‌کنیم.

فعالیت و تعامل کاربر: توکن‌ غیرمثلی پویا سیستمی نیمه‌باز به‌شمار می‌رود که براساس دسترس‌پذیری داده‌ها کار می‌کند و کانال‌ ارتباطی مؤثر و تعاملی و دوطرفه شکل می‌دهد. به‌عنوان مثال، dNFT هواشناسی می‌تواند تغییرات آب‌وهوایی را نشان دهد یا ظاهر dNFT درون‌ بازی می‌تواند براساس پیشرفت یا تخصص بازیکن تغییر پیدا کند.کاربردپذیری و پذیرش عمومی: توکن‌‌های غیرمثلی ایستا محدود هستند و اطلاعات آن‌ها در طول زمان ثابت باقی می‌ماند. بدین‌ترتیب، تعداد انگشت‌شماری از این توکن‌ها می‌توانند در سیستم تعاملی جا بگیرند. ازاین‌رو، کاربرد توکن‌های غیرمثلی سنتی معمولاً از تصاویر پروفایل فراتر نمی‌رود. درمقابل، توکن غیرمثلی پویا محدود نیست و می‌توان آن را در سیستم‌های گسترده‌تری به‌کار گرفت. درواقع، توکن‌‌های غیرمثلی پویا به‌خوبی با بسیاری از سیستم‌های دنیای واقعی مانند املاک و مستغلات و حتی رهگیری وسایل نقلیه سازگار می‌شوند. در‌ادامه این مقاله، به مثال‌های بیشتری از این کاربردها اشاره می‌کنیم.تصویر اولین توکن غیرمثلی پویا از هنرمند شناخته‌شده بیپل (Beeple)

معایب توکن‌‌ غیرمثلی پویا

درکنار مزیت‌ها و دستاوردهای توکن‌های غیرمثلی پویا، بد نیست به برخی از معایب آن‌ها هم اشاره کنیم:

نیاز به منابع پیشرفته: به‌لطف اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های موجود، ساخت توکن‌های غیرمثلی ایستا حتی برای سازندگان غیرحرفه‌ای و غیرفنی هم چندان دشوار نیست. بااین‌حال، ساخت (مینت) توکن‌های غیرمثلی پویا به دانش و تخصص بیشتری احتیاج دارد. علاوه‌بر فرایند مینت معمولی NFT، فرد باید دانش کاملی از چگونگی کارکرد قراردادهای هوشمند و فناوری اوراکل داشته باشد تا بتواند توانایی‌های تعاملی و ویژگی‌های تغییرپذیر توکن‌های غیرمثلی پویا را به‌خوبی توسعه دهد.

بیشتر بخوانید: بهترین ابزارها برای ساخت NFT

نیاز به منابع محاسباتی زیاد: فرایند مینت توکن غیرمثلی معمولی به منابع محاسباتی زیادی احتیاج ندارد. درمقابل برای ساخت توکن‌های غیرمثلی پویا، توسعه‌دهنده باید روی قراردادهای هوشمند و اوراکل‌های متعددی کار کند؛ بنابراین، به منابع محاسباتی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بسیار بیشتری نیاز دارد. گفتنی است حتی پس از مینت توکن، مدیریت و نگه‌داری NFTهای پویا به منابع محاسباتی بیشتری احتیاج دارد و درنهایت، حفظ توکن غیرمثلی پویا هزینه بیشتری روی دست سازنده و مالک می‌گذارد.افزایش ریسک امنیتی: توکن‌‌های غیرمثلی پویا برای تعامل مداوم با اوراکل‌هایی طراحی شده‌اند که داده‌های برون‌زنجیره‌ای را استخراج می‌کنند. همچنین، داده‌هایی که از این تعامل به‌دست می‌آیند، باعث تغییر مداوم در اَبَرداده‌ها می‌شوند. بنابراین، توکن‌های غیرمثلی پویا برای محیط خارج از بلاک چین باز هستند و درمقابل حمله احتمالی بازیکنان مخرب آسیب‌پذیرتر به‌نظر می‌رسند. اگر اوراکل به‌خطر بیفتد، هکر می‌تواند اقدامات امنیتی بلاک چین را دور بزند و سیستم را هک کند. بدین‌ترتیب، مهاجم به‌صورت بالقوه به سیستم بلاک چین و کیف پول حمله‌شده دسترسی پیدا می‌کند.

کاربردهای توکن‌ غیرمثلی پویا چیست؟