شاخص تام دیمارک (Tom Demark) چیست و چه کاربردی در تحلیل دارد؟
اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال چراغ راه معامله‌گرانی هستند که قصد دارند بهترین نقاط ورود به بازارهای مالی و خروج از آن را براساس حرکات قیمت و نمودارها پیدا کنند. یکی از انواع اندیکاتورهای تکنیکال اسیلاتورها (Oscillator) هستند که با نوسان در بازه‌ای مشخص نقاط اشباع خرید و اشباع فروش برای ورود مناسب به بازار و خروج از آن را تعیین می‌کنند. اسیلاتورهای تام دیمارک در بین اندیکاتورهای پرکاربرد تحلیل تکنیکال جای می‌گیرند.
اغلب فرد یا گروهی از افراد متخصص در تحلیل تکنیکال اندیکاتورها و اسیلاتورها را ابداع می‌کنند. یکی از تحلیلگران برجسته و افسانه‌ای بازار توماس دیمارک (Thomas DeMark) است که با خلق اندیکاتورهایی کارآمد به ارزیابی عمیق‌تر از روند بازارها کمک بزرگی کرده است. استفاده از برخی از این اندیکاتورها در پلتفرم‌های تحلیل بازار همچون تریدینگ‌ویو (TradingView) نیازمند پرداخت هزینه هستند؛ اما برخی دیگر به‌‌رایگان دراختیار معامله‌گرهای خُرد قرار دارند.
در این مطلب، قصد داریم شما را با دو نمونه از اندیکاتورهای محبوب و پرکاربرد تام دیمارک، یعنی «اندیکاتور دیمارکر» و «اندیکاتور سکوئنشال»، آشنا کنیم. با مطالعه این مطلب، نمایی کلی از شیوه محاسبه این اندیکاتورها و سیگنال‌گیری از آن‌ها به‌علاوه تنظیم بهترین نقاط برای ورود به بازار و خروج از آن بهکمک اندیکاتورهای تام دیمارک به‌دست خواهید آورد.
آشنایی با اندیکاتورهای دیمارک
اندیکاتورهای تام دیمارک (Tom DeMark) که اغلب با حروف اختصاری «TD» شناخته می‌شوند، مجموعه‌ای از ابزارها در تحلیل تکنیکال هستند که آخرین کف یا سقف قیمت را با کف‌ها و سقف‌های قیمت در دوره پیش مقایسه می‌کنند تا میزان تقاضا برای دارایی پایه را اندازه‌گیری کنند. هدف از این مقایسه ارزیابی روند بازار و پیداکردن بهترین نقاط برای ورود به بازار یا خروج از آن است. تحلیلگر برجسته، توماس دیمارک، خالق اندیکاتورهای TD است که در‌واقع اسیلاتورهایی برای ارزیابی عمیق‌تر از روند بازار هستند.
گفتنی است اسیلاتور یا «نوسانگر» نوعی ابزار (اندیکاتور) در تحلیل تکنیکال است که بین دو محدوده مشخص نوسان می‌کند و معمولاً از آن برای تعیین سطوح اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold) استفاده می‌شود. اسیلاتورهای تام دیمارک به معامله‌گرها کمک می‌کنند بهترین زمان برای خرید یا فروش یک دارایی را شناسایی و روی روندهای احتمالی قیمت در آینده نزدیک سرمایه‌گذاری کنند. اسیلاتورهای دیمارک در دسته اندیکاتورهای به‌اصطلاح «پیشرو» (Leading) جای می‌گیرند و در‌واقع، پیش‌بینی‌کننده احتمالات بازار در آینده نزدیک هستند.
اندیکاتوری برای ترکیب با ابزارهای دیگر
این اندیکاتورها اغلب در ترکیب با ابزارهای دیگر کاربرد دارند و به‌طور‌کلی، برای تعیین نقاط بازگشت قیمت و شناسایی سقف‌ها و کف‌های بازار و ارزیابی سطوح ریسک استفاده می‌شوند. اسیلاتورهای تام دیمارک در ظاهر شباهت زیادی با سایر اسیلاتورهای شناخته‌شده بازار همچون اسیلاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) دارند. با‌این‌حال، اسیلاتورهای دیمارک برخلاف شاخص قدرت نسبی به‌جای تمرکز بر قیمت‌های پایانی، بر سقف‌ها و کف‌های دوره‌های پیش تمرکز می‌کنند.
دو اندیکاتور مهم و پرکاربرد تام دیمارک به نام‌های دیمارکر و سکوئنشال (توالی اعداد) در پلتفرم‌های معاملاتی همچون تریدینگ‌ویو و متاتریدر (MetaTrader) استفاده می‌شوند. متاتریدر اندیکاتور دیمارکر را به‌صورت پیش‌فرض ارائه می‌دهد؛ اما اندیکاتور توالی دیمارک باید به‌صورت دستی وارد شود. همچنین، درصورتی‌که اندیکاتورهای دیمارک را در کتابخانه عمومی تریدینگ‌ویو پیدا نکردید، با جست‌وجوی اسم اندیکاتور مدنظر در پنجره مرتبط می‌توانید آن را در کتابخانه‌های مشترک (Community Script) کاربران بیابید.
معرفی اندیکاتور دیمارک
اندیکاتور دیمارکر یکی از اندیکاتورهای قدرتمندی است که تام دیمارک طراحی کرده و در اغلب پلتفرم‌های معاملاتی در‌دسترس است. دیمارکر در‌واقع اسیلاتوری است که بین بازه ۰ تا ۱ نوسان می‌کند و مناطق اشباع فروش و اشباع خرید را نشان می‌دهد. گفتنی است این بازه گاهی با ۱۰۰ و ۱۰۰- نیز نشان داده می‌شود که هر دو مدل بر یک مبنا کار می‌کنند.
مقادیر این اسیلاتور از‌طریق مقایسه حداکثر و حداقل قیمت‌ها در تایم‌فریم فعلی با حداکثر و حداقل قیمت‌ها در تایم‌فریم پیش به‌دست می‌آید. اندیکاتور دیمارکر با این مقایسه تلاش می‌کند جهت کلی بازار و احساسات صعودی و نزولی آن را ارزیابی کند. همچنین در‌این‌بین، شرایط اشباع خرید و اشباع فروش به‌همراه احتمال کم‌رمق‌شدن و بازگشت روند مشخص می‌شود.
اندیکاتور دیمارک؛ ابزاری دقیق برای معامله‌گرها
دیمارکر درمقایسه‌با سایر اسیلاتورها، سیگنال اشتباه کمتری ایجاد می‌کند و بسیاری از معامله‌گرها از آن برای شناسایی تغییرات احتمالی در مسیر قیمت، به‌منظور ورود سرمایه به بازار یا خروج آن از بازار استفاده می‌کنند. اندیکاتور دیمارکر برای شناسایی قله‌ها و دره‌های بازار نیز به‌کار گرفته می‌شود و در ارزیابی میزان نوسان‌های بازار و ریسک مرتبط با آن می‌تواند به معامله‌گر کمک کند. در‌مجموع، معامله‌گرها می‌توانند از اندیکاتور دیمارکر برای تعیین زمان ورود به بازار یا زمان خرید و فروش یک دارایی بهره ببرند.
با‌این‌حال، نباید فراموش کنیم که احتمال اشتباه و خوانش ناصحیح هیچ اندیکاتور تکنیکالی صفر نیست. به‌عنوان مثال، دیمارکر ممکن است به مقدار ۰.۷۵ برسد و تریدر با تفسیر اشباع خرید و فرض احتمال افت قیمت، دارایی خود را بفروشد. در این حالت، درصورتی‌که از سایر اندیکاتورها برای تأیید سیگنال استفاده نشده باشد، ممکن است با وضعیتی روبه‌رو شویم که فشار فروش همچنان زیاد است و پیش از سقوط قیمت، دیمارکر به خوانش ۰.۹ نیز می‌رسد.
روی‌هم‌رفته، می‌توان گفت که دیمارکر نیز همچون سایر اندیکاتورهای تکنیکال نمی‌تواند به‌تنهایی برای ارزیابی بازار کافی باشد. بهتر است معامله‌گر این اندیکاتور را در قالب استراتژی کامل‌تر و به‌همراه چندین اندیکاتور دیگر مانند سطوح فیبوناچی و باندهای بولینگر به‌کار بگیرد.
نحوه محاسبه اندیکاتور دیمارکر
اگر قیمت بالا برای دوره فعلی از قیمت بالا برای دوره پیش بیشتر باشد، متغیر DeMax از تفاوت بین این دو قیمت به‌دست می‌آید. متغیر DeMin نیز تفاوت دو قیمت پایین را در نظر می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، اگر H قیمت بالا و L قیمت پایین دوره باشد:
مقدار DeMax درصورتی محاسبه می‌شود که H دوره (کندل) فعلی از H دوره پیش بیشتر باشد؛ در‌غیر‌این‌صورت، مقدار DeMax برابر با صفر در نظر گرفته می‌شود:درمقابل، مقدار DeMin درصورتی محاسبه می‌شود که L دوره (کندل) فعلی از L دور پیش کمتر باشد؛ در‌غیر‌این‌صورت، مقدار DeMin برابر با صفر در نظر گرفته می‌شود:درنهایت، اندیکاتور دیمارکر از حاصل تقسیم میانگین متحرک ساده DeMax بر مجموع میانگین متحرک ساده DeMax و میانگین متحرک ساده DeMin به‌دست می‌آید. بنابراین، هرچه مقدار DeMax بیشتر از DeMin باشد، مقدار اندیکاتور دیمارکر نیز بزرگ‌تر خواهد بود.
نحوه سیگنال‌گیری و خواندن اندیکاتور دیمارکر
استفاده از اندیکاتور دیمارکر نسبتاً آسان است. فقط باید به نمودار رونددار مدنظرتان دقت کنید. مانند بسیاری از اندیکاتورهای دیگر، به‌طور‌کلی استفاده از دیمارکر در بازارهای رنج پیشنهاد نمی‌شود.
ابتدا دوره نمودار را بررسی کنید. دوره انتخاب‌شده باید با استراتژی معاملاتی شما مطابق باشد. به‌طورپیش‌فرض اندیکاتور دیمارکر در بازه‌های ۱۴دوره‌ای استفاده می‌شود. با‌این‌حال، امکان تغییر تایم‌فریم و رنگ اندیکاتور نیز در بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی وجود دارد.
پس از بررسی جزئیات اندیکاتور، آن را روی نمودار اِعمال کنید. نحوه خواندن اندیکاتور دیمارکر به‌ترتیب زیر است:
در مقیاس ۰ تا ۱، مقادیر بیشتر از ۰.۷ نشان‌دهنده مناطق اشباع خرید و احتمال افت قیمت است.مقادیر کمتر از ۰.۳ نشان می‌دهد که دارایی در وضعیت اشباع فروش قرار گرفته است و احتمالاً قیمت به‌زودی رشد خواهد کرد.مقادیر بین ۰.۳ تا ۰.۷ حاکی از دوره‌هایی نسبتاً کم‌خطر برای ورود به بازار است.تصویر اندیکاتور دیمارکر؛ اشباع فروش در مقادیر کمتر از ۰.۳ و اشباع خرید در مناطق بیشتر از ۰.۷
پیداکردن واگرایی با دیمارک
تریدرهای حرفه‌ای از واگرایی دیمارکر هم مانند سایر اسیلاتورها می‌توانند بهره ببرند. واگرایی هنگامی پیش می‌آید که نمودار قیمت دارایی با نمودار نوسان‌های اسیلاتور متفاوت باشد. البته توجه کنید که واگرایی‌ها معمولاً به‌ندرت پیش می‌آیند و برای تأیید آن‌ها، حتماً باید از چند اسیلاتور مختلف استفاده کنید. همچنین، گفتنی است پیداکردن واگرایی در مناطق اشباع فروش و اشباع خرید در بازارهای رنج بهتر جواب می‌دهد.
در نمودار زیر، شاهد دو واگرایی صعودی و نزولی در دو منطقه مختلف نمودار هستید. در واگرایی صعودی، قیمت دو دره پایین‌ترِ متوالی ایجاد می‌کند؛ درحالی‌که دره دوم را اسیلاتور تأیید نمی‌کند. پس از بالارفتن اسیلاتور از سطح ۰.۳ (یعنی زمانی‌که بازار دیگر در منطقه اشباع فروش نیست)، می‌توانید وارد معامله لانگ (خرید) شوید. همچنین، مناسب‌ترین زمان برای خروج از بازار زمانی است که اسیلاتور از منطقه اشباع خرید پایین‌تر می‌رود.
در نمودار زیر، مشاهده می‌کنید که درست پس از واگرایی صعودی، قیمت واگرایی نزولی شکل می‌دهد و عکس آنچه ارزیابی کردیم، رخ می‌دهد. واگرایی نزولی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به‌طور‌متوالی قله‌های بالاتر ایجاد می‌کند؛ اما اسیلاتور قله دوم را تأیید نمی‌کند. در این حالت با همان منطقی که توضیح دادیم، بهتر است به فکر معامله شورت (فروش) باشید.
پیداکردن واگرایی با اندیکاتور دیمارکر
روش دوم برای استفاده از واگرایی دیمارکر
روش دیگر برای استفاده از اندیکاتور دیمارکر، استفاده از سطوح است. با روش کلاسیکی که در بخش قبل توضیح دادیم، قیمت و اسیلاتور باید خلاف مسیر هم حرکت می‌کردند تا واگرایی شکل بگیرد؛ اما در روش دوم، حتی اگر قیمت و اسیلاتور روندی مشابه داشته باشند، باز‌هم امکان سیگنال‌گیری وجود دارد. در این حالت، اسیلاتور باید از محدوده اشباع خرید (بیشتر از سطح ۰.۷) یا محدوده اشباع فروش (کمتر از سطح ۰.۳) عبور (بریک‌اوت) کند.
در حالت محتاطانه‌تر، می‌توانید تا شکست سطح مبنا هم صبر کنید؛ یعنی برای ورود به معامله منتظر بمانید که اسیلاتور اندکی از سطح ۰.۵ عبور کند. بدیهی است شکست سطح ۰.۵ به‌سمت پایین نشانه‌ای مناسب برای خرید و شکست سطح ۰.۵ به‌سمت بالا نشانه‌ای مناسب برای فروش است.
معرفی اندیکاتور سکوئنشال (Sequential) دیمارک
اندیکاتور سکوئنشال تام دیمارک ابزاری قدرتمند برای شناسایی زمان دقیق کاهش توان و بازگشت روند است. این ابزار در بازارهای رنج درکنار اندیکاتورهای دیگر بهکمک تریدرها می‌آید تا از نوسان‌های بازار بیشترین بهره را کسب کنند. اندیکاتور سکوئنشال TD در تشخیص زودهنگام نقاط عطف بازار عملکرد موفقی دارد.
از اندیکاتور سکوئنشال TD می‌توان در هر تایم‌فریم و در هر شرایطی از بازار استفاده کرد. با‌این‌حال، مطمئن‌ترین بازه زمانی برای استفاده از این اندیکاتور بازه چهارساعته و بیشتر است. همچنین، جالب است بدانید امکان تغییر قوانین و دستورالعمل‌های اندیکاتور سکوئنشال وجود دارد؛ بنابراین، ممکن است در منابع و پلتفرم‌های مختلف شاهد انواع متفاوتی از این اندیکاتور باشید. ذکر این نکته نیز ضروری است که اندیکاتور سکوئنشال TD فقط در نمودارهای کندلی یا میله‌ای کار می‌کند.
فازهای اندیکاتور سکوئنشال
اندیکاتور سکوئنشال از دو فاز اصلی تشکیل شده است که انتهای هر فاز به معامله‌گر سیگنال بازگشت روند می‌دهد:
فاز شروع (Setup Phase) که با عنوان فاز مومنتوم (Momentum Phase) هم شناخته می‌شود و با ۹ کندل کار می‌کند.فاز شمارش معکوس (Countdown Phase) که با عنوان فاز کاهش توان روند (Trend Exhaustion Phase) هم شناخته می‌شود و از ۱۳ کندل استفاده می‌کند.
هر دو فاز سکوئنشال پس از بازگشت روند آغاز می‌شوند و اگر کامل شوند، یک دره یا قله احتمالی را نشان می‌دهند. همچنین، فاز دوم یا همان فاز شمارش معکوس نیز فقط درصورتی معتبر شناخته می‌شود که فاز شروع ایجاد و تکمیل شده باشد.
این اندیکاتور سطوح مقاومت و حمایتی نیز ایجاد می‌کند که اصطلاحاً خطوط TDST نام دارند و هم‌سطح با بیشترین یا کمترین قیمت در کندل اول فاز شروع ترسیم می‌شوند. بدین‌ترتیب، قیمت بالا در اولین کندل فاز شروع به‌عنوان سطح مقاومت و قیمت پایین در اولین کندل این فاز به‌عنوان سطح حمایت در نظر گرفته می‌شود.
همان‌گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، اگر از اندیکاتور سکوئنشال در نمودار خود استفاده کنید، شاهد اعداد مختلفی بالا یا پایین هر کندل خواهید بود. این اعداد به‌ترتیب از ۱ تا ۹ برای فاز شروع و از ۱ تا ۱۳ برای فاز شمارش معکوس درج می‌شوند.
نحوه محاسبه فاز شروع
همان‌طور‌که اشاره کردیم، از اندیکاتور سکوئنشال در هر دو مسیر صعودی و نزولی می‌توان استفاده کرد. در روند صعودی، اولین کندل فاز شروع درصورتی محاسبه و با شماره ۱ مشخص می‌شود که با قیمتی بیشتر از قیمت پایانی چهار کندل پیش‌تر بسته شود (در تصویر زیر کندل a). به‌همین‌ترتیب، دومین کندل فاز نیز زمانی در اندیکاتور در نظر گرفته می‌شود که با قیمتی بیشتر از قیمت پایانی چهار کندل پیش‌تر بسته شود (در تصویر زیر کندل b).
فاز شروع اندیکاتور سکوئنشال هنگامی تکمیل می‌شود که کندل نهم هم با قیمتی بیشتر از قیمت پایانی چهار کندل پیش‌تر بسته شود. در‌این‌بین، درصورتی‌که حتی یک کندل با قیمتی کمتر از چهار کندل پیش از خود بسته شود، اندیکاتور بلافاصله کنسل می‌شود و باید دوباره از ابتدا شروع کرد. بهترین حالت برای فاز شروع این است که کندل هشتم و نهم بالاتر از قیمت‌های بالا در کندل ششم و هفتم ایجاد شود.
همین محاسبات برای روند نزولی هم صدق می‌کند؛ یعنی اولین کندل باید با قیمتی کمتر از قیمت پایانی چهار کندل پیش بسته شود. مانند فاز شروع در روند صعودی، این فاز هم هنگامی تکمیل می‌شود که کندل نهم با قیمتی کمتر از قیمت پایانی چهار کندل پیش‌تر بسته شود. مشابه با روند صعودی، در روند نزولی نیز حتی اگر یک کندل با قیمتی بیشتر از چهار کندل پیش از خود بسته شود، اندیکاتور بلافاصله کنسل می‌شود و باید دوباره از ابتدا شروع کرد. بهترین حالت نیز برای فاز شروع این است که کندل هشتم و نهم پایین‌تر از قیمت‌های پایین در کندل ششم و هفتم ایجاد شود.
سیگنال‌گیری از فاز شروع
اگر ۹ کندل تکمیل شوند، با احتمال معکوس‌شدن روند روبه‌رو هستیم. کندل شماره ۹ برای ورود به معامله در جهت مخالف روند فعلی ایدئال است. همچنین، بهتر است حد ضرر بالاتر یا پایین‌تر از قیمت بالا یا پایین کندل نهم ایجاد شود.
پس از تأیید کندل نهم، خصوصاً اگر هیچ‌یک از کندل‌های فاز شروع از خط حمایت یا مقاومت TDST عبور نکرده باشد، قدرت پول‌بکی که در سه تا چهار کندل بعد از آن اتفاق می‌افتد، بسیار زیاد خواهد بود. همچنین، در حالت ایدئال کندل نهم باید نزدیک به خط TDST بسته شود.
بدین‌ترتیب، بهترین نقطه ورود با استفاده از این اندیکاتور پس از تکمیل کندل شماره ۹ است و بهترین نقطه برای ایجاد حد ضرر، اندکی بیشتر از قیمت بالای آخرین کندل در روند فعلی است. در تصویر زیر که با روندی صعودی روبه‌رو هستیم، حد ضرر را در فاصله‌ای نسبی با قیمت بالای کندل صعودی آخر در نظر می‌گیریم؛ به‌‌گونه‌ای که نوسان‌های احتمالی هنگام بازگشت روند، باعث اجراشدن سفارش حد ضرر نشود.
در استراتژی مبتنی‌بر اندیکاتور سکوئنشال، دستورالعمل خاصی برای هدف‌گذاری وجود ندارد؛ با‌این‌همه، از‌آن‌جا‌که روند احتمالاً پس از بازگشت در چهار کندل اول قدرتمند خواهد بود، بهتر است تا پیش از بسته‌شدن این چهار کندل از معامله خارج نشویم.
نحوه محاسبه فاز شمارش معکوس
محاسبه این فاز زمانی آغاز می‌شود که فاز شروع تکمیل و تأیید شده باشد. فاز شمارش معکوس از ۱۳ کندل تشکیل شده است که قیمت پایانی هر کندل با قیمت پایانی دو کندل پیش‌تر مقایسه می‌شود. در فاز شمارش معکوس هم به‌تناسب روند صعودی یا نزولی، کندل شماره ۱ باید با قیمت بالاتر (در شمارش معکوس صعودی) یا پایین‌تر (در شمارش معکوس نزولی) از قیمت پایانی دو کندل پیش از خود بسته شود.
یکی از تفاوت‌های مهم فاز شمارش معکوس با فاز شروع، بی‌نیازی از توالی کندل‌هاست. این یعنی اگر یکی از کندل‌ها نتواند به‌تناسب روند قیمتی بالاتر یا پایین‌تر از قیمت پایانی دو کندل پیش از خود ایجاد کند، خللی در روند اندیکاتور ایجاد نمی‌شود. حتی شماره‌گذاری کندل اول هم ممکن است تا زمانی‌که شرایط مهیا نشده، به‌تعویق بیفتد؛ اما اندیکاتور کنسل نمی‌شود.
سیگنال‌گیری از فاز شمارش معکوس
برای تکمیل فاز شمارش معکوس و دریافت سیگنال بازگشت روند، قیمت پایانی کندل سیزدهم باید علاوه‌بر بالاتر (در روند صعودی) یا پایین‌تر (در روند نزولی) بودن درمقایسه‌با دو کندل پیش، بالاتر یا پایین‌تر از قیمت پایانی کندل شماره ۸ نیز باشد. اگر این دو شرط برای کندل سیزدهم انجام شود، باید منتظر کندل جدیدی باشیم که این دو شرط را رعایت می‌کند.
پس از عملی‌شدن این دو شرط، احتمالاً با بازگشت قیمت روبه‌رو خواهیم بود. با تکمیل‌شدن کندل سیزدهم از فاز شمارش معکوس، روند جدید در مسیری مخالف با مسیر فعلی آغاز می‌شود که اغلب قدرتمند است و تا چندین کندل متوالی طول می‌کشد.
سایر اندیکاتورهای تام دیمارک
اندیکاتورهای تام دیمارک انواع متفاوتی دارند و در شرایط مختلفی از بازار به‌کار می‌روند. موضوعی که همیشه باید مدنظر قرار دهیم، اهمیت ترکیب این اندیکاتورها با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال است. بی‌شک، هر تریدر باتجربه‌ای می‌داند که هیچ اندیکاتوری به‌تنهایی نمی‌تواند بازار را به‌درستی پیش‌بینی کند. تعدد و تنوع اندیکاتورهای TD به معامله‌گرها اجازه می‌دهد استراتژی‌های معاملاتی ویژه خود را بر‌مبنای چند اندیکاتور مختلف دیمارک بنا کنند.
یکی دیگر از اندیکاتورهای پرکاربرد تام دیمارک، اندیکاتور کمبو تام دیمارک (TD Combo) است. این اندیکاتور می‌تواند در تشخیص کم‌توان‌شدن روند و احتمال بازگشت آن به تریدرها کمک کند. این اندیکاتور تقریباً مشابه با اندیکاتور سکوئنشال کار می‌کند. اما در حرکات شدیدتر بازار بهتر جواب می‌دهد؛ زیرا به‌جای ۲۲ کندل فقط با ۱۳ کندل تکمیل می‌شود. در‌مجموع، میزان قدرت و صحت یک سیگنال زمانی بیشتر می‌شود که هر دو اندیکاتور کمبو و سکوئنشال آن را تأیید کنند؛ بنابراین، استفاده ترکیبی از این دو اندیکاتور TD می‌تواند در تشخیص احتمال تغییر روند موثر باشد.
نحوه محاسبه و خواندن اندیکاتور کمبو
اندیکاتور کمبو نیز مانند سایر اندیکاتورهای تام دیمارک در هر دو شرایط صعودی و نزولی کار می‌کند. کمبو مشابه با سکوئنشال، دو فاز شروع و شمارش معکوس دارد؛ با‌این‌حال، تفاوت‌هایی بین این دو اندیکاتور وجود دارد. به‌عنوان مثال، اولین کندل فاز شمارش معکوس از کندلِ یکِ فازِ شروع آغاز می‌شود و برخلاف سکوئنشال، نیازی نیست منتظر ایجاد کندل نهم بمانیم.
همچنین، پیش‌نیازهای دیگری در این اندیکاتور باید رعایت شود که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
قیمت پایانی هر کندل باید مساوی یا پایین‌تر (در روند نزولی) و بالاتر (در روند صعودی) از قیمت پایین دو کندل پیش از خود باشد.قیمت پایین هر کندل باید مساوی یا کمتر (در روند نزولی) و بیشتر (در روند صعودی) از قیمت پایین کندل پیش باشد.قیمت پایانی هر کندل باید کمتر (در روند نزولی) و بیشتر (در روند صعودی) از قیمت پایانی کندل پیش باشد.
گفتنی است اندیکاتور کمبو هم مانند سایر اندیکاتورهای دیمارک قابلیت تغییر دارد و تریدرهای مختلف از قوانین متفاوتی برای به‌کارگیری این اندیکاتور استفاده می‌کنند. همچنین، جالب است بدانید تعدد و تنوع اندیکاتورهای تام دیمارک، خصوصاً اندیکاتورهایی که مبتنی‌بر توالی اعداد و شمارش کندل‌ها هستند، به همین‌جا ختم نمی‌شود. اندیکاتورهایی مانند استتار (Camouflage) و کلاپ (Clop) و ترپ (Trap) نیز هرکدام در شرایط ویژه‌ای می‌توانند به تحلیلگران تکنیکال بازار کمک کنند.
جمع‌بندی
در این مطلب، اندیکاتورهای تام دیمارک، یعنی دیمارکر و سکوئنشال را به‌طورمفصل بررسی کردیم و نحوه محاسبه آن‌ها و روش‌های سیگنال‌گیری از هرکدام را توضیح دادیم. همچنین، گفتیم که اندیکاتورهای تام دیمارک انواع متعدد و متنوعی دارند و هر تریدر بنا به استراتژی معاملاتی‌اش می‌تواند از این شاخص‌های تحلیل تکنیکال بهره ببرد.
اندیکاتورهای تام دیمارک شاخص‌های مفیدی در تحلیل و ارزیابی روند فعلی هستند و بسیاری از تحلیلگران حرفه‌ای در بازارهای مالی مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنند. این اندیکاتورها ابزارهای مناسبی برای تشخیص روند و سیگنال‌گیری و مدیریت ریسک در استراتژی‌های مختلف به‌شمار می‌روند. اندیکاتورهای دیمارک عموماً بر تشخیص زمان بازگشت روند تأکید می‌کنند. دیمارک خود بر این باور بود:
روند [فقط] تا زمانی که تمام نشده، دوست شماست.
با‌این‌همه، نه اندیکاتورهای تام دیمارک و نه سایر شاخص‌های تحلیل تکنیکال نمی‌توانند به‌تنهایی در تشخیص روند بازار پرچم‌دار باشند. در‌واقع، استراتژی معاملاتی هر معامله‌گر باید متشکل از اندیکاتورهای مختلفی باشد تا مجموعه‌ای از ابزارهای تحلیل تکنیکال با نفی و تأیید یکدیگر ارزیابی جامع‌تری از احساسات بازار ارائه دهند.
