از زمان پیدایش انسان بیماری همواره همراه همیشگی انسان بوده و از سویی برخی عوامل در گسترش آن تاثیر بیشتری داشته است. ویروسهای بسیاری وارد بدن انسان شده و او را درگیر بیماری کردهاند حتی زمانی جان تعداد قابل توجهی از مردم دنیا را نیز گرفته است. با پیشرفت علم در حوزه سلامت، به مرور بیماریها شناخته و برای درمان آنها داروهای متفاوتی ساخته شده است به طوری که برخی از بیماریها دیگر ترسناک نبوده و به راحتی درمان میشوند درحالی که تا قبل از ساخت واکسن یا داروی مناسب آن بیماری بسیار مرگ بار بوده است.
به گزارش آنا، تولید واکسنهای مختلف برای هر بیماری یکی از دستاوردهای مهم پزشکی در تاریخ بشر است که به کاهش، کنترل و پیشگیری از انواع بیماریها منجر شده است.
HPV
ویروس پاپیلوما انسانی یا همان HPV معروف که این روزها زیاد به گوشمان میرسد یک ویروس شایع است که میتواند منجر به عفونتهای مختلف، از جمله زگیلهای تناسلی و برخی انواع سرطانها، از جمله سرطان دهانه رحم، شود.
واکسن این بیماری به منظور پیشگیری از عفونت با انواع خاصی از این ویروس ساخته شده است و میتوانند به کاهش خطر ابتلا به سرطانهای مرتبط با HPV کمک کنند.
واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا هرساله برای پیشگیری از سویههای مختلف این ویروس تولید میشود و توصیه پزشکان بر این است که قبل از آغاز فصل سرما مردم حتما آن را تزریق کنند.
پیشگیری از بیماری، کاهش شدت بیماری و حفاظت از جامعه از مزایای تزریق واکسن آنفولانزا است. پزشکان توصیه میکنند افراد بالای ۶۵ سال، کودکان کمتراز ۵ سال، زنان باردار و افراد با بیماریهای مزمن (مثل دیابت، آسم و بیماریهای قلبی) حتما این واکسن را دریافت کنند.
پنوموکوک
پنوموکوک نوعی باکتری است که میتواند عفونتهایی، چون ذاتالریه، مننژیت، گوش را ایجاد کند. این باکتری یکی از علل شایع عفونتهای تنفسی و بیماریهای شدید در کودکان و بزرگسالان است.
پنوموکوک دو نوع واکسن شایع دارد که PCV پلیساکارید کنژوگه و PPSV پلیساکارید از جمله آنها است. کودکان زیر ۲ سال، بزرگسالان بالای ۶۵ سال، افراد با بیماریهای مزمن (مانند دیابت، بیماریهای قلبی، و بیماریهای ریوی) و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند در اولویت دریافت این واکسن هستند.
سرخک
بیماری سرخک یکی از این بیماریهااست که با ساخت و تزریق واکسن کنترل شده است. سرخک یک بیماری عفونی است که در اثر یک ویروس دربدن ایجاد میشود. معمولا کودکان در دوران کودکی مبتلا به این بیماری میشوند. تب، سرفه، آبریزش بینی، گلودرد، ملتهب شدن چشم و بثورات پوستی از علائم بیماری سرخک است.
اولین علائم سرخک تب بالا است که معمولا یک هفته تا ۱۰ روز پس از ورود ویروس به بدن نمایان میشود. بثورات معمولاً روی صورت و بالای گردن ظاهر میشود. در طی حدود ۳ روز، بثورات گسترش مییابد و در نهایت به دستها و پاها میرسد. این بیماری که زمانی بسیار رایج بود، در حال حاضر میتواند برای همیشه با واکسن، از ابتلا به آن پیشگیری کرد.
واکسن MMR در دهه ۱۹۶۰ برای سرخک، سرخجه و اوریون ساخته شده است. براساس آمار سازمان جهانی بهداشت از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹، همه گیری بیماری سرخک ۷۳ درصد کاهش یافته است.
فلج اطفال
فلج اطفال بیماری ویروسی است که معمولا دستگاه گوارش و دستگاه عصبی مرکزی را درگیر میکند ویروس این بیماری از طریق دهان و بینی وارد بدن شده و در مجرای گوارشی تکثیر و در کل بدن پخش میشود. این بیماری معمولا از طریق تماس با خلط آلوده دهان یا بینی بیمار یا از طریق تماس با مدفوع آلوده منتقل میشود.
۷ تا ۱۴ روز زمان نیاز است تا علائم اولیه این بیماری در بدن نمایان شود. ویروس بیماری فلج اطفال بسیار مسری است به طوری که اگر فرد بیمار نباشد هم میتواند آن را انتقال دهد. تب، گلودرد، سردرد، استفراغ، خستگی، کمر درد یا سفت شدن عضلات کمر، گردن درد و احساس درد در عضلات از علائم این بیماری است.
واکسن IPV و OPV واکسنی است که بریا این بیماری ساخته شده و واکسیناسیون جهانی آن از سال ۱۹۵۰ در تمام دنیا آغاز شد. با تزریق این واکسن از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۲۱، موارد فلج اطفال در سطح جهانی بیش از ۹۹ درصد کاهش یافته است.
هپاتیت B
هپاتیت B عفونتی است که به کبد آسیب زده و میتواند موجب بروز سرطان کبد شود. این بیماری مسری است و از طریق رابطه جنسی، استفاده مشترک از مسواک و تیغی که خونی است، استفاده مشترک از سرنگ، فرو رفتن سوزن آلوده به ویروس هپ B در بدن و از مادر به جنین منتقل شود.
واکسن هپاتیت B از سال ۱۹۸۲ در دسترس قرار گرفت و به عنوان بخشی از برنامههای واکسیناسیون ملی در بسیاری از کشورها تزریق میشود. با افزایش نرخ واکسیناسیون، شیوع هپاتیت B در بسیاری از کشورها کاهش یافته است به طوری که در برخی مناطق، نرخ عفونت به کمتر از ۱ درصد رسیده است.
دیفتری، کزاز و سیاه سرفه
دیفتیری یک بیماری باکتریایی است که واگیر زیادی دارد و معمولا دستگاه گوارش را درگیر میکند. این بیماری باعث ایجاد غشایی کاذب در حلق وحنجره شده که از عوارض آن گلودرد، ورم خوضیه، تب، سرفه، و گرفتگی صدا است اگر شدید شود میتواند موجب ایجاد ناراحتیهای قلبی، کلیوی، و فلج دست و پا شود.
کزاز هم نوعی بیماری عفونی است که معمولا با اسپاسمهای دردناک متناوب ماهیچههای اسکلتی که معمولاً از آروارهها شروع شده و به سایر نقاط بدن سرایت میکند، مشخص میشود. برخی از اسپاسمها به قدری شدید هستند که گاهی باعث شکستن استخوانها و میشوند. تب، عرق شدید، سردرد، دشواری در بلع غذا، افزایش ضربان قلب و افزایش فشار خون از دیگر علائم این بیماری است که معمولاً بین ۳ تا ۲۱ روز پس از آلودگی ظاهر میشوند.
سیاه سرفه نیز بیماری باکتریایی است که با حملات شدید سرفه خود را نشان میدهد. علت نام گذاری این بیماری نیز این است که در اثر سرفههای شدید صورت کبود میشود. به همین دلیل این بیماری را سیاه سرفه نامگذاری کردهاند.
واکسن DTP ترکیبی برای پیشگیری از دیفتری، کزاز و سیاه سرفه طراحی شده است و از دهههای گذشته در برنامههای واکسیناسیون عمومی تزریق میشود. با گسترش این واکسن، موارد ابتلا به این بیماریها به شدت کاهش یافته و بسیاری از کشورها موفق به کنترل کامل آنها شدهاند.
اوریون
اوریون یک بیماری ویروسی است که از طریق بزاق، ترشحات بینی و منتقل میشود. علائم اوریون معمولاً در عرض دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر میشود. خستگی، بدن درد، سردرد، از دست دادن اشتها و تب با درجه پایین از علائم این بیماری است.
واکسن MMR
واکسنی است که میتواند در برابر بیماری اوریون ایمنی ایجاد کند. با افزایش نرخ واکسیناسیون، موارد ابتلا به اوریون به طور چشمگیری کاهش یافته است.
بیستم آبانماه امسال بود که برای نخستین بار در چند دهه اخیر، اعمال خاموشیهای برنامهریزی شده در بخش خانگی را شاهد بودیم. برنامههایی بهمنظور قطع برق خانگی بهطوری که هر مشترک روزانه دو ساعت سهمیه قطع برق داشته باشد، تنظیم شد؛ اما در ادامه، سهم هر مشترک از خاموشی های برنامهریزی شده به دو یا سه نوبت قطع برق دوساعته در هفته رسید.
حدود 2 هفته این برنامههای خاموشی در سراسر کشور اجرا شد و در نهایت، از روز گذشته خاموشیهای برنامه ریزی شده پاییزه، متوقف شد.
چه شد که خاموشی های پاییزه آغاز شد؟
پایین بودن سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها دلیل اصلی اعمال خاموشی ها بود. به علت ناترازی موجود گاز در فصول سرد سال، نیروگاهها به دلیل افزایش مصرف گاز بخش خانگی، در گازرسانی دچار محدودیت میشوند و ناچار به استفاده از سوخت مایع به عنوان سوخت جایگزین هستند. از اینرو میبایست در فصل گرم سال، ذخایر سوخت مایع نیروگاهها تا حد قابل قبولی پُر شود تا نیروگاهها بتوانند در شرایط کسری تخصیص گاز، با تکیه بر ذخایر سوخت مایع، تولید برق پایداری در زمستان داشته باشند.
در نیمه نخست امسال، مصرف مازوت در بخش نیروگاهی رشدی دوبرابری و مصرف گازوئیل رشدی 1.8برابری داشته است. تخصیص سوخت مایع به نیروگاهها در نیمه نخست سال جاری، در بخش مازوت 50درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل و در بخش گازوئیل 26درصد رشد داشته، اما ازآنجایی که شیب رشد مصرف سوخت مایع در بخش نیروگاهی، بسیار بیشتر از رشد تخصیص بوده است، ذخایر نیروگاهها در فصل گرم بهاندازه مورد نیاز تکمیل نشد.
مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاهها در ابتدای شهریور سال 1403 نسبت به ابتدای شهریور سال 1402 بالغ بر 36درصد کمتر بود؛ در ابتدای شهریورماه 1403 که شروع استقرار دولت چهاردهم بوده، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، 43 درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، 23 درصد کمتر بود.
در تابستان سال جاری، علاوه بر عدمتخصیص مناسب سوخت مایع به نیروگاهها، گاز کمتری نیز به نیروگاهها تحویل شد و این مسئله موجب شد نیروگاهها ناچار به استفاده از سوخت مایع بیشتر در روزهای گرم سال شوند.
محاسبات تجمیع مصرف سوخت نیروگاهی (گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت) در نیمه نخست سال جاری نشان میدهد که در مجموع 6 درصد گاز کمتری به نیروگاهها نسبت به مدت مشابه سال قبل تخصیص داده شده که این میزان بالغ بر 3 میلیارد و 300 میلیون مترمکعب است.
این روند در مهرماه هم ادامه داشت بهطوری که نسبت به زمان مشابه سال قبل، حدود 1.9 میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاهها تحویل شد و در نیمه نخست آبانماه نیز حدود یکمیلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، تخصیص پیدا کرد که بهدلیل ادامه تعمیرات دورهای و اساسی پالایشگاهها و معوق شدن تعمیراتی که باید در تابستان انجام میشد به ماههای مهر و آبان بود.
چه شد که خاموشی های خانگی متوقف شد؟
بالاخره در آبانماه تعمیرات پالایشگاهها به اتمام رسید. بیستوچهارم آبانماه شورایعالی اقتصاد برای واردات گازوئیل و گاز به وزارت نفت مجوز داد تا کسری سوخت نیروگاهی جبران شود.
روز گذشته که خاموشی های برق خانگی متوقف شد، بهموجب افزایش 3درصدی سطح ذخایر سوخت نیروگاهی و افزایش گازرسانی به نیروگاهها بود. گازرسانی به نیروگاهها از مجموع 230 میلیون مترمکعب سوخت معادل موردنیاز نیروگاهها به 180 میلیون مترمکعب رسید و همین مسئله موجب شد نیروگاهها از نظر سوخت، در شرایط پایداری برای تولید برق قرار بگیرند.
آیا خاموشی ها بازمیگردند؟
توقف خاموشی های برنامهریزیشده خانگی بهموجب افزایش سوخترسانی (چه از نظر گاز و چه از نظر سوخت مایع) بود. درشرایط فعلی از مجموع 830 میلیون مترمکعب گاز تزریقشده در شبکه حدود 450 میلیون مترمکعب در بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء مصرف میشود. با کاهش دمای هوا و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، گازرسانی به نیروگاهها بیش از پیش محدود میشود.
سازمان هواشناسی از ورود موج جدید سرما به کشور طی روزهای آتی و کاهش دما و بارش در 22 استان کشور خبر داده است، ازاینرو کاهش میزان گازرسانی به نیروگاهها در چنین شرایطی محتمل است، از سوی دیگر، در زمان حاضر سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها حدود 30درصد است؛ این درحالی است که سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها در زمان مشابه سال قبل 70 درصد بوده و اکنون 2 میلیارد لیتر گازوئیل کمتر در مخازن نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل برای ورود به فصل سرما داریم.
مسئولان وزارت نیرو نیز تداوم توقف فعلی خاموشیهای پاییزه را، مشروط به تأمین مناسب سوخت نیروگاهی اعلام کردهاند، ازاینرو در صورت کاهش تخصیص گاز و نبود سوخت مایع کافی پشتیبان برای نیروگاهها، احتمال بازگشت خاموشی ها وجود دارد.
بیستم آبانماه امسال بود که برای نخستین بار در چند دهه اخیر، اعمال خاموشیهای برنامهریزی شده در بخش خانگی را شاهد بودیم. برنامههایی بهمنظور قطع برق خانگی بهطوری که هر مشترک روزانه دو ساعت سهمیه قطع برق داشته باشد، تنظیم شد؛ اما در ادامه، سهم هر مشترک از خاموشی های برنامهریزی شده به دو یا سه نوبت قطع برق دوساعته در هفته رسید.
حدود 2 هفته این برنامههای خاموشی در سراسر کشور اجرا شد و در نهایت، از روز گذشته خاموشیهای برنامه ریزی شده پاییزه، متوقف شد.
چه شد که خاموشی های پاییزه آغاز شد؟
پایین بودن سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها دلیل اصلی اعمال خاموشی ها بود. به علت ناترازی موجود گاز در فصول سرد سال، نیروگاهها به دلیل افزایش مصرف گاز بخش خانگی، در گازرسانی دچار محدودیت میشوند و ناچار به استفاده از سوخت مایع به عنوان سوخت جایگزین هستند. از اینرو میبایست در فصل گرم سال، ذخایر سوخت مایع نیروگاهها تا حد قابل قبولی پُر شود تا نیروگاهها بتوانند در شرایط کسری تخصیص گاز، با تکیه بر ذخایر سوخت مایع، تولید برق پایداری در زمستان داشته باشند.
در نیمه نخست امسال، مصرف مازوت در بخش نیروگاهی رشدی دوبرابری و مصرف گازوئیل رشدی 1.8برابری داشته است. تخصیص سوخت مایع به نیروگاهها در نیمه نخست سال جاری، در بخش مازوت 50درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل و در بخش گازوئیل 26درصد رشد داشته، اما ازآنجایی که شیب رشد مصرف سوخت مایع در بخش نیروگاهی، بسیار بیشتر از رشد تخصیص بوده است، ذخایر نیروگاهها در فصل گرم بهاندازه مورد نیاز تکمیل نشد.
مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاهها در ابتدای شهریور سال 1403 نسبت به ابتدای شهریور سال 1402 بالغ بر 36درصد کمتر بود؛ در ابتدای شهریورماه 1403 که شروع استقرار دولت چهاردهم بوده، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، 43 درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، 23 درصد کمتر بود.
در تابستان سال جاری، علاوه بر عدمتخصیص مناسب سوخت مایع به نیروگاهها، گاز کمتری نیز به نیروگاهها تحویل شد و این مسئله موجب شد نیروگاهها ناچار به استفاده از سوخت مایع بیشتر در روزهای گرم سال شوند.
محاسبات تجمیع مصرف سوخت نیروگاهی (گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت) در نیمه نخست سال جاری نشان میدهد که در مجموع 6 درصد گاز کمتری به نیروگاهها نسبت به مدت مشابه سال قبل تخصیص داده شده که این میزان بالغ بر 3 میلیارد و 300 میلیون مترمکعب است.
این روند در مهرماه هم ادامه داشت بهطوری که نسبت به زمان مشابه سال قبل، حدود 1.9 میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاهها تحویل شد و در نیمه نخست آبانماه نیز حدود یکمیلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، تخصیص پیدا کرد که بهدلیل ادامه تعمیرات دورهای و اساسی پالایشگاهها و معوق شدن تعمیراتی که باید در تابستان انجام میشد به ماههای مهر و آبان بود.
چه شد که خاموشی های خانگی متوقف شد؟
بالاخره در آبانماه تعمیرات پالایشگاهها به اتمام رسید. بیستوچهارم آبانماه شورایعالی اقتصاد برای واردات گازوئیل و گاز به وزارت نفت مجوز داد تا کسری سوخت نیروگاهی جبران شود.
روز گذشته که خاموشی های برق خانگی متوقف شد، بهموجب افزایش 3درصدی سطح ذخایر سوخت نیروگاهی و افزایش گازرسانی به نیروگاهها بود. گازرسانی به نیروگاهها از مجموع 230 میلیون مترمکعب سوخت معادل موردنیاز نیروگاهها به 180 میلیون مترمکعب رسید و همین مسئله موجب شد نیروگاهها از نظر سوخت، در شرایط پایداری برای تولید برق قرار بگیرند.
آیا خاموشی ها بازمیگردند؟
توقف خاموشی های برنامهریزیشده خانگی بهموجب افزایش سوخترسانی (چه از نظر گاز و چه از نظر سوخت مایع) بود. درشرایط فعلی از مجموع 830 میلیون مترمکعب گاز تزریقشده در شبکه حدود 450 میلیون مترمکعب در بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء مصرف میشود. با کاهش دمای هوا و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، گازرسانی به نیروگاهها بیش از پیش محدود میشود.
سازمان هواشناسی از ورود موج جدید سرما به کشور طی روزهای آتی و کاهش دما و بارش در 22 استان کشور خبر داده است، ازاینرو کاهش میزان گازرسانی به نیروگاهها در چنین شرایطی محتمل است، از سوی دیگر، در زمان حاضر سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها حدود 30درصد است؛ این درحالی است که سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها در زمان مشابه سال قبل 70 درصد بوده و اکنون 2 میلیارد لیتر گازوئیل کمتر در مخازن نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل برای ورود به فصل سرما داریم.
مسئولان وزارت نیرو نیز تداوم توقف فعلی خاموشیهای پاییزه را، مشروط به تأمین مناسب سوخت نیروگاهی اعلام کردهاند، ازاینرو در صورت کاهش تخصیص گاز و نبود سوخت مایع کافی پشتیبان برای نیروگاهها، احتمال بازگشت خاموشی ها وجود دارد.