سبز کردن کویر؛ فرصتی طلایی یا خطری بزرگ؟

در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی و بیابان‌زایی در زمره بحران‌های جهانی قرار گرفته‌اند که نمی‌توان تأثیر مخرب آن را بر زندگی انسان و محیط زیست نادیده گرفت. طرح های مختلفی برای مقابله با این چالش ها پیشنهاد شده است که یکی از آنها ایده سبز کردن صحرا است که توسط یک مهندس هلندی به نام ون در هوون پیشنهاد شده است. این طرح بلندپروازانه با هدف تبدیل بسیاری از بیابان های خشک و بایر شبه جزیره سینا مصر به سرزمینی سرسبز و حاصلخیز است.

پروژه سبزسازی کویر چه کمکی به محیط زیست می کند؟

ون در هوون که کار خود را به عنوان مهندس هیدرولیک آغاز کرد، برای اولین بار در سال 2016 زمانی که برای احیای تالاب بارداویل به مصر دعوت شد، ایده انجام پروژه های زیست محیطی بزرگتر را به ذهنش خطور کرد. او ابتدا لایروبی تالاب را آغاز کرد تا آن را به عمق قبلی و وضعیت مناسب بازگرداند.

اما برنامه های او به همین جا ختم نمی شود. او با مطالعه تصاویر ماهواره ای و الگوهای آب و هوایی متوجه شد که این منطقه زمانی غنی و حاصلخیز بوده و تصمیم گرفت تا با استفاده از رسوبات لایروبی شده، احیای این منطقه را آغاز کند.

این پروژه به گونه ای طراحی شده است که احیای پوشش گیاهی در مناطق خشک و کوهستانی باعث افزایش تبخیر و تشکیل ابر و در نتیجه افزایش بارندگی در منطقه و احیای اکوسیستم می شود. ون در هوون معتقد است این تغییرات همچنین می تواند جریان هوا و الگوهای آب و هوایی را تغییر دهد و شرایط محیطی را در منطقه بهبود بخشد.

چالش ها و نگرانی ها

پروژه های محوطه سازی بیابانی علیرغم جذابیت آنها همیشه بحث برانگیز بوده است. برخی از منتقدان بر این باورند که این طرح ها می تواند منجر به تغییرات آب و هوایی غیرقابل پیش بینی شود. کاشت گونه‌های غیربومی، تخریب منابع آبی و ایجاد تنش‌های جدید بر اکوسیستم محلی از جمله نگرانی‌های کارشناسان است.

به عنوان مثال، پروژه مشابهی که در منطقه لوس فلات چین اجرا شد تا حدودی موفقیت آمیز بود، اما بررسی های بعدی نشان داد که پوشش گیاهی حاصل می تواند منابع آبی را در این منطقه به طور جدی کاهش دهد. همچنین در مراحل اولیه پروژه دیوار سبز آفریقا، بسیاری از درختان به دلیل شرایط نامساعد جوی از بین رفتند.

با وجود تمام چالش ها و نگرانی ها، ون در هوون و همکارانش بر این باورند که طرح سبز کردن بیابان می تواند راه حل اصلی برای بحران های زیست محیطی باشد. وی معتقد است اگر به موقع اقدام نکنیم، آسیب های ناشی از تغییرات اقلیمی و از بین رفتن تنوع زیستی جبران ناپذیر خواهد بود. به گفته وی زمان احیای محیط زیست با کمک روش های ابداعی و پذیرش خطرات احتمالی و تبدیل بیابان ها به سرزمین های سرسبز و زنده فرا رسیده است.

این پروژه نه تنها می تواند به بهبود شرایط محیطی منجر شود، بلکه بهبود اقتصاد محلی، افزایش اشتغال و کاهش دی اکسید کربن از دستاوردهای مهم آن خواهد بود. اکنون زمان اقدام است و باید به دنبال راه هایی برای نجات جهان از بحران های زیست محیطی باشیم.