راهنمای جامع ارتقا لپ تاپ گیمینگ
ارتقا دادن لپ تاپ همیشه در ذهن افراد موضوعی چالش بر انگیز و پیچیده به نظر می‌آید. در حالی که اینطور نیست و هر فردی با دیدن آموزش و داشتن وسایل مورد نیاز می‌تواند لپ تاپ خودش را ارتقا بدهد و جانی تازه به آن ببخشد. در این مقاله از ویجیاتو به آموزش صفر تا صد ارتقای تمام اجزای قابل ارتقا لپ تاپ می‌پردازیم.
راهنمای جامع ارتقای لپ تاپ گیمینگ
لپ تاپ ها یا همان نوت‌بوک‌ها، به اندازه کامپیوترهای دسکتاپ قابل ارتقا نیستند و مانند کامپیوترها به سادگی اجزای آنها تعویض نمی‌شود. ولی این به این معنا نیست که به هیچ عنوان نشود یک لپ تاپ را ارتقا داد. اجزای مختلفی از لپ‌تاپ به سادگی قابلیت تعویض و ارتقا دارد که در ادامه به معرفی آنها و نحوه ارتقا دادن‌شان می‌پردازیم.
البته که اگر خودتان قصد ارتقا دادن لپ تاپ را دارید، باید این موضوع را در نظر بگیرید که اگر هنوز مهلت گارانتی لپ تاپ شما به اتمام نرسیده است، به احتمال بسیار زیاد پس از اینکه مرکز یا شخصی به جز شرکت گارانتی کننده لپ‌تاپ را باز کند و به ارتقا اجزای آن بپردازد، گارانتی لپ تاپ باطل می‌شود و دیگر نمی‌توانید از خدمات آن استفاده کنید.
چه اجزایی در لپ تاپ را می‌توان ارتقا داد؟
همان طور که گفته شد، اجزای مختلفی در لپ تاپ را می‌توان ارتقا داد. در لپ تاپ های جدیدتر، یعنی لپ تاپ هایی که از سال ۱۳۹۰ به بعد تولید شده‌اند، عمدتا قطعات زیر قابل ارتقا هستند:
حافظه رم
حافظه ذخیره سازی (SSD یا HDD)
باتری
کارت شبکه
البته که این موارد در تمام لپ تاپ های موجود قابل ارتقا نیستند. به عنوان مثال در لپ تاپ هایی مانند سری سرفیس مایکروسافت، به دلیل یک پارچه بودن افراد مبتدی در موارد کمی بدون آسیب زدن به دستگاه می‌توانند اجزای آن را ارتقا دهند.
بسیاری از افراد نیز به دلیل کند یا قدیمی شدن لپ تاپ خود، به دنبال ارتقا دادن پردازنده (CPU) یا پردازنده گرافیکی (GPU) دستگاه خود هستند. متاسفانه به دلایل مختلفی که در ادامه ذکر خواهد شد، امکان ارتقا دادن این قطعات به جز در مدل‌های خاص وجود ندارد یا اگر هم امکان پذیر باشد به شدت هزینه بر خواهد بود.
چه چیزهایی برای ارتقا دادن لپ تاپ نیاز است؟
مثل هر کار دیگری ارتقا دادن لپ تاپ ها هم نیازمند وسایل و ابزارهای خاصی است. در ابتدا شما باید دقترچه راهنمای تعمیر لپ تاپ خود را از سایت سازنده لپ تاپ دانلود کنید. البته اگر نتوانستید که این دفترچه را پیدا کنید نگران نباشید، به احتمال زیاد با یک سرچ ساده در یوتوب می‌توانید یک مهندس هندی را پیدا کنید که نحوه باز کردن و تعمیر قطعات مختلف لپ تاپتان را توضیح داده است.
به صورت کلی برای ارتقا اکثر لپ تاپ ها شما به جز چند پیچ گوشتی به چیز دیگری نیاز نخواهید داشت. البته که حتما باید به شکل سری و سایز آنها نیز دقت کنید تا از پیچ گوشتی مناسب برای باز کردن اجزای مختلف لپ تاپ استفاده کنید. البته که اکثر لپ تاپ ها از پیچ های مشابه استفاده میکنند اما ممکن است در برخی مدل‌های خاص به این صورت نباشد.
بهتر است به این نکته اشاره کنم که هرگز سعی نکنید که یک پیچ را با پیچ گوشتی نامناسب که به راحتی در پیچ فیت نمی‌شود باز کنید. بهتر است برای پیشگیری از این موضوع یک کیت پیچ‌گوشتی تهیه کنید تا در صورت جا نگرفتن یک پیچ گوشتی در پیچ آن را عوض کنید. زیرا با هرز شدن یک پیچ ممکن است مشکلات زیادی برای شما به وجود بیاید. بعد از محیا کردن وسایل مورد نیاز، طبق دستورالعمل زیر پیش بروید.
لپ‌تاپ را خاموش کنید، آن را از برق بکشید و درب آن را ببندید.
روی یک میز یا سطح صاف و محکم دیگر، لپ‌تاپ را وارونه روی یک حوله یا پارچه نرم دیگر قرار دهید تا از خراشیدگی جلوگیری کنید.
پیچ‌هایی که پنل زیرین لپ‌تاپ را در جای خود نگه می‌دارند، باز کنید (فراموش نکنید که پیچ‌ها را در یک جای خاص قرار دهید تا از گم شدن آنها جلوگیری کنید) و به آرامی پنل پشتی را بردارید.
یک کارت اعتباری یا ابزار پلاستیکی می‌تواند به جدا کردن پنل از شاسی کمک کند. البته هرگز چیزی را به زور جدا نکنید و اگر دیدید که پنل پشتی به سختی دارد جدا می‌شود احتمالا چند پیچ را فراموش کرده‌اید.
سپس پنل زیرین را کنار بگذارید و به تعویض قطعه مورد نظر بپردازید.
بهتر است که یک محفظه خاص برای جدا کردن پیچ‌ها کنار بگذارید تا آنها را گم نکنید. همچنین به طول پیچ‌ها و محل قرارگیری آنها دقت کنید تا در هنگام بستن در جای مناسب قرارشان دهید. حتی می‌توانید با یک چسب کاغذی آنها را علامت گذاری کنید تا خیالتان راحت شود.
چگونه رم لپ تاپ را ارتقا بدهیم؟
ارتقا رم لپ تاپ یکی از رایج‌ترین ارتقاهایی است که معمولا افراد روی لپ تاپ ها انجام می‌دهند. ارتقا دادن رم در اکثر اوقات باعث بهبود اجرای برنامه‌ها می‌شود و شما با رم بیشتر تجربه روان‌تری از ویندوز، برنامه‌ها و بازی‌ها خواهید داشت. رم‌ها در لپ تاپ ها معمولا قابل تعویض هستند. اما اگر لپ تاپ شما از رمی با پیشوند LP (به عنوان مثال LPDDR3) شروع می‌شود، حافظه رم شما به مادربرد لحیم شده است و بهتر است که به ارتقا آن فکر نکنید.
البته که اگر لپ تاپ شما مانند اکثریت لپ تاپ ها از اسلات SO-DIMM بهره می‌برد، نگرانی‌ای وجود ندارد و با خیال راحت و به آسانی می‌توانید آن را تعویض کنید. قبل از تعویض رم لپ تاپ باید مشخصات لپ تاپ خود را بررسی کنید و متوجه شوید که لپ تاپ شما چند اسلات برای رم دارد؟ و سرعت و نوع آن چگونه است؟ تا بتوانید یک رم مناسب برای لپ تاپ خود تهیه کنید.
رم تهیه شده باید مشخصاتی دقیقا برابر با رم موجود در لپ تاپ داشته باشد. یعنی اگر رم لپ تاپ شما در حال حاضر یک رم DDR4 است، شما به یک رم DDR4 برای ارتقا نیازمندید نیاز دارید. همچنین به سرعت رم نیز دقت کنید تا رم جدید به خوبی با لپ تاپ شما سازگار باشد. برای ارتقا دادن رم لپ تاپ خود بهتر است از دستورالعمل زیر پیروی کنید:
ابتدا مشخص کنید که به چه میزان رمی نیاز دارید. در حال حاضر حداقل رم مورد نیاز برای لپ تاپ ها هشت گیگ است. اما به کاربران پیشنهاد می‌شود که از یک رم حداقل شانزده گیگابایتی استفاده کنند تا یک تجربه روان داشته باشند. هر چند که کاربران حرفه‌ای‌تر باید از حافظه رم بیشتر استفاده کنند.
حتما به حداکثر ظرفیت ماژول دقت کنید. زیرا به عنوان مثال اگر ظرفیت یک ماژول شانزده گیگابایت باشد و شما قصد داشته باشید تا از یک رم سی و دو گیگابایتی استفاده کنید احتمالا با مشکل مواجه خواهید شد و نخواهید توانست از تمام ظرفیت رم استفاده کنید.
سعی کنید در هنگام خرید رم به برند آن توجه کنید و حتما یک رم با برند معتبر تهیه کنید. همچنین سعی کنید که از فروشگاهی خرید خود را انجام دهید که قابلیت مرجوع کردن کالا را داشته باشد تا اگر رمی که تهیه کردید مشکلی داشت به آسانی بتوانید آن را به فروشگاه مرجوع کنید.
پس از تهیه کردن یک رم باکیفیت، شما باید آن را در لپ تاپ قرار دهید. برای اینکار پیش از هر چیزی باید که محل قرار گیری اسلات رم را در مادربرد پیدا کنید. در قدم بعد برای برداشتن ماژول موجود در لپ تاپ، همزمان کلیپ‌های نگهدارنده را با انگشتان شست به دو طرف فشار دهید.
ماژول با زاویه‌ای بالا می‌آید در همان لحظه با انگشت شست و اشاره، طرفین آن را بگیرید و به آرامی در جهتی که زاویه دارد بیرون بکشید. توجه کنید که حتما این اتفاق باید با کمترین تلاش بیافتد و نیازی به زور زدن ندارید. اگر حس کردید که دارید فشار زیادی وارد می‌کنید مطمئن باشید که یک جای کار اشتباه است.
ماژول جدید هم باید به همان روش وارد شوند. ماژول را محکم اما به آرامی در اسلات فشار دهید تا متوقف شود به صورتی که پین‌های طلایی رم به سختی قابل مشاهده باشند، سپس بالای ماژول را به پایین فشار دهید تا کلیپ‌های نگهدارنده آن را در جای خود نگه دارند. بازهم تاکید می‌کنم که در این فرآیند به هیچ عنوان نباید فشار زیادی وارد شود زیرا امکان آسیب زدن به رم به واسطه حساس بودن آن بسیار بسیار زیاد است.
پس از ارتقا رم ممکن است لپ تاپ در هنگام بوت شدن برای اولین بار به زمان بیشتری نیاز باشد. در این شرایط به هیچ عنوان نگران نشوید زیرا لپ تاپ ممکن است به زمانی برای شناسایی حافظه جدید نیاز داشته باشد. همچنین پس از روشن شدن بهتر است از ابزار تست حافظه رم ویندوز به نام memory test استفاده کنید.
چگونه هارد یا SSD لپ تاپ را ارتقا بدهیم؟
پس از ارتقا رم نوبت به ارتقا حافظه ذخیره سازی می‌رسد. این ارتقا در بسیاری از موارد حتی می‌تواند جانی تازه به لپ تاپ شما ببخشد. یک حافظه ذخیره سازی جدید می‌تواند ظرفیت و عملکرد بیشتر و بهتری به لپ تاپ شما ببخشد و روحی تازه به آن بدمد. درایوهای ذخیره‌سازی مورد استفاده در لپ‌تاپ‌ها معمولاً در یکی از چهار نوع زیر هستند:
یک هارد دیسک یا SSD دو و نیم اینچی که از طریق درگاه SATA کار می‌کند.
SSD mSATA که در یک اسلات mSATA قدیمی قرار می‌گیرد.
حافظه eMMC یا همان SSD لحیم شده به مادربرد.
فرمت M.2 که به شکل یک آدامس است و به واسطه اندازه کوچکی که دارد از اواخر دهه ۲۰۱۰ در لپ‌تاپ‌ها رایج شده است.
در حال حاضر معمولا در اکثر لپ تاپ ها از هاردهای ۲.۵ اینچی یا فرمت M.2 استفاده می‌شود. البته که هاردهای ۲.۵ اینچی در حال انقراض هستند و جای خود را به اس اس دی هایی با فرمت M.2 می‌دهند. البته اگر لپ تاپ شما قدیمی است به احتمال زیاد از فرمت M.2 پشتیبانی نخواهد کرد.
شما برای انتخاب حافظه ذخیره سازی باید ابتدا متوجه شوید که لپ تاپ شما از چه نوع حافظه‌ای پشتیبانی می‌کند. برای اینکار می‌توانید به سایت سازنده مراجعه کنید یا به آسانی پنل زیرین را بردارید و نگاهی بیندازید. توجه داشته باشید که درایو حافظه ممکن است با یک هیت‌سینک پوشیده شده باشد. اگر نمی‌توانید به راحتی آن را ببینید، احتمال دارد که حافظه فقط تراشه‌های لحیم شده باشد که نمی‌توانید ارتقا دهید، اما ممکن است زیر قطعات دیگر نیز قرار گرفته باشد.
نصب درایو حافظه جدید کار چندان سختی نیست ولی باید برای تعویض آن به یک سری نکات خاص توجه کنید. پیشنهاد می‌شود که حتما پیش از هر کاری از تمام داده‌های مهم و باارزش بکاپ بگیرید. انواع مختلف حافظه‌های ذخیره سازی روش‌های مختلفی برای تعویض دارند اما به صورت کلی تعویض آنها صرفا با باز و بسته کردن چند پیچ و جا زدن چند پین صورت می‌گیرد.
البته که بازهم نیاز است تاکید کنم که به هیچ عنوان در هیچ مرحله‌ای نیاز به وارد کردن فشار نیست و تحت هیچ شرایطی نباید در هنگام بیرون آوردن یا جا زدن قطعه‌ای فشار زیادی وارد شود. نصب یک درایو M.2 یا mSATA کار بسیار آسانی است. پس از برداشتن پیچ نگهدارنده، لبه SSD را که پیچ در آن قرار دارد چند میلی‌متر بلند کنید سپس به آرامی درایو را در جهتی که زاویه دارد بیرون بکشید.
هنگام نصب SSD جدید، آن را با همان زاویه وارد کنید و به آرامی فشار دهید تا پین‌های طلایی در پایین ناپدید شوند. سپس نوک SSD را به پایین فشار دهید تا سوراخ نگهدارنده با سوراخ پیچ هم‌راستا شود و در نهایت پیچ‌ها را ببندید و از حافظه جدید لذت ببرید.
برای تعویض حافظه‌های SATA هم باید ابتدا پیچ‌های نگهدارنده را باز کنید. سپس درایو قدیمی را کنار بگذارید. در نهایت همه چیز را به صورت معکوس برای نصب درایو حافظه جدید انجام دهید. حتما دقت کنید که حافظه جدید به خوبی و به همان صورتی که حافظه قبلی نصب شده بود نصب شده است تا در آینده مشکلی برای لپ تاپ پیش نیاید.
آیا می‌توان CPU یا GPU لپ تاپ را ارتقا داد؟
تقریبا از اوایل دهه ۲۰۱۰ در لپ تاپ ها پردازنده‌های مرکزی و گرافیکی که با سوکت به مادربرد متصل می‌شدند جای خود را به پردازنده‌های لحیم شده دادند. همین لحیم شدن پردازنده به مادربرد عملا ارتقا آسان را غیرممکن می‌کند. البته که هنوز هم استثناهایی وجود دارد و برخی برندها به صورت محدود لپ تاپ هایی تولید میکنند که پردازنده‌های آنها به صورت سوکتی متصل شوند.
به صورت کلی تعویض و ارتقا CPU و GPU ای که به مادربرد لحیم شده باشد غیرممکن نیست. اما فرآیند بسیار پیچیده و هزینه‌بری دارد و در ضمن هر مرکز تعمیراتی هم ابزار و متخصص مورد نیاز این کار را ندارد. به همین دلایل ارتقا CPU و GPU لپ تاپ چندان به صرفه و معقول نیست.
البته که در طی سال‌ها تلاش‌های بسیاری برای امکان پذیر کردن این کار توسط شرکت‌های مختلف انجام شد. به عنوان مثال انویدیا بنیان گذار استانداردی به نام MXM بود که قرار بود لپ تاپ ها را ماژولار کند و در لپ تاپ ها هم مانند کامپیوترهای دسکتاپ بتوان راحت GPU را تعویض کرد.
اما به دلیل سازگاری و بهینه‌سازی بسیار کم و همچنین گران بودن پردازنده‌های گرافیکی ماژولار، این پروژه شکست خورد و در حال حاضر کمتر لپ تاپی را می‌توانید پیدا کنید که از این استاندارد استفاده کند. اما با وجود تمام این تفاسیر، شما نمی‌توانید پردازنده اصلی لپ تاپ خود را ارتقا دهید اما با یک روش ساده می‌توانید گرافیک لپ تاپ خود را ارتقا دهید.
اگر لپ تاپ شما از Thunderbolt 3 یا Thunderbolt 4 استفاده می‌کند، شما بسیار ساده می‌توانید یک کارت گرافیک را به لپ تاپ خود متصل کنید. تنها کاری که برای انجام این ارتقا باید انجام دهید این است که اطمینان حاصل کنید که لپ تاپ شما از این قابلیت پشتیبانی می‌کند یا خیر؟ سپس با تهیه یک کارت گرافیک سازگار و متصل کردن آن به لپ تاپ از یک کارت گرافیک جدید لذت ببرید.
چگونه باتری لپ تاپ را تعویض کنیم؟
تعویض باتری چندان ارتقا محسوب نمی‌شود، اما اگر از یک لپ تاپ قدیمی استفاده می‌کنید، تعویض باتری به معنای واقعی کلمه لپ تاپ شما را چند پله بهبود می‌بخشد. در گذشته اکثر لپ تاپ ها باتری قابل تعویض داشتند و به سادگی می‌شد باتری لپ تاپ ها را تعویض کرد. حتی بدون این که نیاز باشد قاب لپ تاپ باز شود.
اما با نازک‌تر شدن لپ تاپ ها، اوضاع در حال حاضر به گونه‌ای دیگر است. در حال حاضر برای تعویض باتری لپ‌تاپ ها نیاز است که حتما لپ تاپ باز شود تا بتوان به باتری دسترسی داشت. باتری‌های لپ تاپ ها معمولاً قبل از اینکه فرسوده شوند فقط چند صد چرخه شارژ را دوام می‌آورند.
اگر باتری شما به اندازه قبل شارژ نگه نمی‌دارد و به اصطلاح زود شارژ خالی می‌کند، ممکن است زمان تعویض باتری فرا رسیده باشد. البته علائم دیگری مانند شارژ نشدن لپ تاپ هنگام متصل شدن شارژر به لپ تاپ و باد کردن باتری لپ تاپ نیز از نشانه‌های خراب شدن باتری هستند.
برای تعویض باتری سعی کنید یک باتری اصلی از سازنده لپ‌تاپ تهیه کنید. باتری‌های متفرقه قطعا کیفیت خوبی ندارند و در اکثر مواقع حتی ظرفیت مشابهی با باتری اصلی ندارند. از سوی دیگر یک باتری بی کیفیت بدون شک به واسطه استاندارد نبودن در طولانی مدت به دستگاه شما آسیب می‌زند.
برای تعویض باتری لپ تاپ هم مانند چیزهای دیگر باید ابتدا قاب لپ تاپ بردارید. باتری لپ‌تاپ در اکثر لپ تاپ ها پس از برداشتن پنل زیرین به راحتی قابل مشاهده است. پس از مشاهده کردن باتری، به دقت توجه کنید که باتری چگونه به مادربرد متصل می‌شود، معمولاً اکثر باتری‌ها از طریق یک کانکتور به مادربرد متصل شده اند.
علاوه بر برداشتن کانکتور، باید هر پیچ دیگری که باتری را محکم می‌کند باز کنید تا بتوانید آن را به راحتی بردارید. سیم‌های مختلفی نیز ممکن است در اطراف باتری قرار گرفته باشند؛ مراقب باشید که آنها را نکشید یا تحت فشار قرار ندهید. زیرا پس از تعویض باتری باید آنها باید به همان شکلی که بودند مجددا قرار بگیرند. به شخصه پیشنهاد می‌کنم که پیش از انجام هرکاری یک عکس از نحوه قرارگیری اجزای لپ تاپ بگیرید.
پس از برداشتن باتری، برای قرار دادن باتری جدید همان مراحل را به صورت معکوس انجام دهید. هر سیمی را در اطراف باتری وجود داشت را به همان صورت قرار دهید، سپس باتری جدید را در جای خود قرار داده، پیچ کنید و کانکتور را وصل کنید. مجددا تاکید می‌کنم که هیچ چیزی قرار نیست با زور جا برود، پس اگر حس کردید در هر مرحله‌ای دارید فشار زیادی وارد می‌کنید. قطعا یک جا اشکالی وجود دارد.
پس از نصب پنل زیرین و اتصال لپ‌تاپ به برق، نشانگر شارژ باید روشن شود. شما می‌توانید بلافاصله از لپ‌تاپ در حالی که به برق متصل شده است استفاده کنید. اما برای تست باتری، حتما اجازه دهید که باتری یک بار به صورت کامل و ۱۰۰٪ شارژ شود، سپس از لپ‌تاپ با باتری استفاده کنید. با انجام این کار احتمال دریافت اخطار بسیار پایین می‌آید. پس از این که باتری یک بار به صورت کامل خالی شد، دوباره آن را شارژ کنید و اطمینان حاصل کنید که مجدد به ظرفیت کامل می‌رسد.
کلام آخر
با گدشت زمان و نازک تر شدن لپ تاپ ها، شرکت‌های سازنده روز به روز اقبال بیشتری به قطعات لحیم شده پیدا کردند. تا جایی که در حال حاضر قطعات کمی در یک لپ تاپ را می‌توان ارتقا داد. اما این موضوع به این معنا نیست که هیچ قطعه‌ای در لپ تاپ را نمی‌توان ارتقا داد. هنوز هم قطعاتی وجود دارند که می‌توان با ارتقا دادن آنها جانی تازه به لپ تاپ بخشید.
در این مقاله از وبسایت ویجیاتو ارتقای لپ تاپ گیمینگ را به صورت کامل و جامع به شما آموزش دادیم. شما می‌توانید با استفاده از این مقاله و ویدیوهای اختصاصی لپ تاپ خودتان در یوتوب به سادگی تمام اجزای لپ تاپ خود را ارتقا دهید. البته که پیشنهاد می‌شود اگر تجربه‌ای در این زمینه ندارید، کار را به کاردان بسپارید و ریسک آسیب زدن به لپ تاپ را قبول نکنید.
ارتقا از یک هارد دیسک به یک SSD و افزودن حافظه RAM بیشتر، بیشترین تاثیر را بر عملکرد لپ‌تاپ گیمینگ دارند.
بله، اگرچه باتری‌های لپ‌تاپ‌های مدرن معمولاً در داخل شاسی مهر و موم شده‌اند، اما با باز کردن پنل زیرین به راحتی می‌توان باتری را تعویض کرد.
این بستگی به شرایط گارانتی سازنده دارد. برخی از سازندگان ممکن است ارتقاهای خاصی را مجاز بدانند، در حالی که دیگران ممکن است هرگونه تغییر در سخت‌افزار را به عنوان ابطال گارانتی تلقی کنند.
تعویض باتری لپ‌تاپ گیمینگ به طور کلی خطرناک نیست، اما باید با دقت انجام شود. اطمینان حاصل کنید که لپ‌تاپ خاموش و از برق جدا شده است و از ابزارهای مناسب استفاده کنید تا به قطعات داخلی آسیب نرسانید.
