«شعار جشنواره» باید حاوی «رویکرد جشنواره» باشد/ امسال تمرکزمان بر «خیال‌انگیزی» است/ فیلم‌های زیاد و باکیفیتی در بخش «شاخه زیتون» حضور دارند – اخبار سینمای ایران و جهان
سینماپرس: «مهدی آذرپندار» دبیر چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران در خصوص بی‌اعتنایی شمایل ظاهری این جشنواره به مسئله فلسطین و بی‌توجهی نهادینه در روح جشنواره فیلم‌کوتاه امسال نسبت به کشتار و نسل‌کشی مسلمانان غزه و لبنان ، بیان داشت: روح حاکم بر یک جشنواره را صاحبان آثار شکل می‌دهند که پارسال، هفتاد نفر از فیلمسازان جشنواره بیانیه دادند و جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم کردند. اینها کافی نیست؟ در مورد امسال هم باید کمی صبر کنید. چطور می‌شود روح حاکم بر یک جشنواره را قبل از آغاز آن، حدس زد و نقدش کرد؟ ما شعار جشنواره را این طور تعیین می‌کنیم که بعد از جشنواره، بتوانیم گزارش بدهیم چقدر از آن محقق شده است!
«مهدی آذرپندار» دبیر چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار سینماپرس و در پاسخ به این پرسش که چرا روح جشنواره فیلم‌کوتاه از توجه به مسئله فلسطین و جنایت‌های اسراییل در غزه و لبنان تهی است و فجایع صورت گرفته بر علیه مسلمانان در طی یک سال گذشته به هیچ عنوان در شعار جشنواره، نشست‌ها، پوستر و … مشاهده نمی‌شود و حتی از حداقل جایگاهی برخوردار نیست، بیان داشت: برای شما شعار مهمتر است یا عمل؟ یعنی اگر ما در خصوص فلسطین شعار بدهیم برای شما کفایت می‌کند؟ سال گذشته در اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران لااقل پنج نفر از برگزیدگان بعد از دریافت جایزه، خودجوش پشت تریبون در خصوص شهدای غزه سخنرانی کردند. به عقیده من این اتفاق مهمتر از شعار دادن است.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران افزود: روح حاکم بر یک جشنواره را صاحبان آثار شکل می‌دهند که پارسال، هفتاد نفر از فیلمسازان جشنواره بیانیه دادند و جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم کردند. اینها کافی نیست؟ در مورد امسال هم باید کمی صبر کنید. چطور می‌شود روح حاکم بر یک جشنواره را قبل از آغاز آن، حدس زد و نقدش کرد؟ ما شعار جشنواره را این طور تعیین می‌کنیم که بعد از جشنواره، بتوانیم گزارش بدهیم چقدر از آن محقق شده است.
این مدیر ارشد سازمان سینمایی در مواجهه با این پرسش که چرا حتی جشنواره‌ای مانند جشنواره فیلم کودک هم برای ادای دین نسبت به شرایط جهان اسلان مسئله شعار جشنواره خود را تغییر می‌دهد اما در جشنواره فیلم کوتاه این اتفاق نیافتاد، تصریح کرد: به طور کلی شعار جشنواره‌های ملی چون فجر و حقیقت و مقاومت را نمی‌توان موضوعی انتخاب کرد. چون این جشنواره‌ها شامل موضوعات بسیار متنوعی هستند که در یکی دو عنوان خلاصه نمی‌شود. شعار جشنواره باید حاوی رویکرد جشنواره باشد و رویکرد فراتر از موضوع است. چون شما هر موضوعی انتخاب کنید، طبعا بر بسیاری از فیلم‌های جشنواره دلالت نخواهد داشت. اما رویکردی چون بومی‌گرایی، تنوع ژانر یا خیال‌انگیزی در این سه سال لااقل بر نیمی از فیلم‌های جشنواره تطابق داشته است.
وی در ادامه گفت: امسال که تمرکزمان بر خیال‌انگیزی است، در بخش داستانی، ۲۶ فیلم خیال‌انگیز داریم. در حالی که اگر موضوعی پیدا شود که بر نیمی از فیلم‌های جشنواره تطابق پیدا کند، عملا آن جشنواره به جشنواره موضوعی تبدیل شده است. بنابراین به‌زعم من، یک موضوع مشخص نمی‌تواند شعار جشنواره غیرموضوعی باشد.
دبیر جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران خاطرنشان ساخت: البته ما امروز در جریان سینمای جوان، فیلم‌های بسیار باکیفیتی در خصوص فلسطین ساخته‌ایم. امسال توسط هوش مصنوعی یک فیلم تمام داستانی درباره فلسطین ساخته‌ایم به نام «فلسطین در چشمان من» ساخته سروش نائینی که شاید تنها فیلم هوش مصنوعی تمام داستانی باشد که با این کیفیت در کشور ساخته شده است. یا فیلم «شازده کوچولو» ساخته عمار خطی که در بخش مسابقه ملی حضور دارد و یا فیلم «برقص» ساخته پوریا دهقان که در بخش کتاب و سینما و شاخه زیتون نمایش داده خواهد شد. فیلم «پیام» ساخته سعید ملتجی هم در بخش اصلی فیلم‌های داستانی حضور خواهد داشت که از تولیدات حوزه هنری است و قس علی هذا.
مدیرعامل انجمن سینمای جوان ایران در ادامه به سایر اقدامات صورت گرفته درخصوص مسئله غزه اشاره نمود و بیان داشت: بخش «شاخه زیتون»، بخشی از تدارک ما برای پرداختن به ماجرای فلسطین، لبنان و مسئله مقاومت در جشنواره امسال است که از سال گذشته و پس از عملیات طوفان الاقصی به‌عنوان یکی از بخش‌های ویژه جشنواره ایجاد شد. سال گذشته، با وجود اینکه ۱۵ مهر ماه یعنی ۱۲ روز قبل از آغاز جشنواره، عملیات طوفان‌الاقصی انجام شد و در آن ایام، آثار بخش‌های اصلی و جنبی همگی اعلام شده بودند، عزم کردیم ولو در زمان خیلی کوتاه، کاری برای فلسطین انجام دهیم. پس از بین آثاری که از قبل به جشنواره رسیده بودند، یک باکس با حدود پنج یا شش اثر با موضوع فلسطین انتخاب کردیم و بخش ویژه «شاخه زیتون» را شکل دادیم که در آن مدت کم، کار سختی بود.
آذرپندار افزود: اما نکته‌ای که در مورد این بخش سال گذشته توسط رسانه‌ها مغفول ماند، توجه به فیلمی به نام «شورشی» ساخته یکی از دانش آموختگان مشهدی انجمن به نام علی سلمانی بود که سال قبل در باکس «شاخه زیتون» وجود داشت و توسط خود انجمن ساخته شده بود. این اثر در اختتامیه جشنواره نیز جایزه ویژه‌ای از سوی دکتر خزاعی ریاست سازمان دریافت کرد و حتی پس از جشنواره فیلم کوتاه، در عمار و مقاومت هم جایزه گرفت. نکته اصلی ماجرا این بود که ما این فیلم را قبل از رخ دادن عملیات طوفان‌الاقصی ساخته بودیم وگرنه در فاصله دوازده روز مانده به آغاز جشنواره، قطعا زمانی برای تولید فیلم نداشتیم. اینکه انجمن سینمای جوانان ایران قبل از عملیات طوفان‌الاقصی و در روزهایی که مسئله فلسطین می‌رفت تا برای همیشه به فراموشی سپرده شود، به یاد این مردم مظلوم، فیلم تولید کرده بود، یعنی اینکه این دغدغه نه برای کارهای نمایشی که به‌عنوان یک وظیفه مورد توجه ما بوده است.
دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران همچنین به تشریح کیفیت آثار خارجی حاضر در بخش شاخه زیتون جشنواره پرداخت و تصریح کرد: اما امسال با توجه به فرصتی که از قبل داشتیم، در چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، فیلم‌های زیاد و باکیفیتی در بخش شاخه زیتون حضور دارند. ۹ فیلم در این بخش، از آثار ایرانی هستند که توسط انجمن سینمای جوان و دیگر اشخاص و نهادها ساخته شده است. اما یکی از تفاوت‌های جدی بخش «شاخه زیتون» در این دوره نسبت به دوره قبل، بحث حضور فیلم‌های خارجی بسیار باکیفیت و تحسین‌شده‌ای است که پیش از این، در جشنواره‌های تراز اول دنیا حضور داشته‌اند.
وی ادامه داد: به عبارت دقیق‌تر، ما از مدت‌ها قبل، رصد خود را برای این بخش آغاز کردیم و متوجه شدیم سال گذشته بسیاری از جشنواره‌های تراز اول دنیا، به نحوی به مسئله فلسطین پرداخته‌اند. بنابراین امسال توانستیم آثار بسیار درجه یکی از منتخبین جشنواره‌هایی چون کلرمون فران و ساندنس را در بخش شاخه زیتون program کنیم.
آذرپندار در ادامه گفت: البته من بدبینی رسانه‌ها نسبت به چنین بخش‌هایی را می‌فهمم. چون چنین بخش‌هایی در جشنواره‌ها معمولا بی‌کیفیت و رفع تکلیفی برگزار شده است؛ بنابراین این دیدگاه وجود دارد که اقدامات صورت گرفته کافی نیست. امیدوارم بیایید و فیلم‌های این بخش را ببینید و بعد ما را قضاوت کنید.
وی افزود: در کنار اینها البته در فضاسازی‌های عمومی جشنواره هم به موضوع مقاومت و فلسطین توجه شده است و پیش از اغاز هر سانس هم، یک آیتم ۲۰ تا ۳۰ ثانیه از فلسطین با عنوان «صدای مظلوم باشیم» که در ده قسمت متقاوت تولید شده است، به نمایش گذاشته خواهد شد تا یادآور جنایت‌های رژیم صهیونیستی در یک سالی که گذشت، باشد.
این مدیر سینمایی همچنین در خصوص دلیل عدم وجود نشستی با موضوع غزه در میان نشست‌های دیگر جشنواره بیان کرد: بین نشست‌های جشنواره فیلم‌کوتاه تهران و نشست‌های جشنواره‌های دیگر یک تفاوتی وجود دارد و آن هم این است که نشست‌های ما ۱۰۰% آموزشی‌اند. اما نشست‌های جشنواره‌های دیگر به‌عنوان مثال موضوعی هستند و مثلا به بررسی سینمای استراتژیک یا فلان موضوع در تولیدات سینما می‌پردازند و بیشتر سخنرانی هستند. اما ما در جشنواره فیلم کوتاه فضای کاملا آموزشی داریم و اصلا فضای نشست هیچ وقت موضوعی نبوده؛ ما فکر می‌کردیم در حقیقت ایجاد چنین نشستی باید مخاطبین خاص خودش را داشته باشد.
دبیر جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در ادامه به دستاوردهای این دوره از جشنواره و حضور آثار مربوط به مفاخر ملی در جشنواره پرداخت و بیان کرد: خوشحال هستیم که در جشنواره امسال شش فیلم راجع به قهرمانان ملی‌مان داریم که حتی در جشنواره فجر هم البته اگر دوره قبل را استثنا کنیم که از چند شهید عزیزمان فیلم داشتیم کمتر چنین اتفاقی را شاهد بوده‌ایم. در این دوره، راجع به میرزاکوچک‌خان دو فیلم داستانی و راجع به شهید حاج قاسم سلیمانی یک فیلم داستانی، در مورد شهید لاجوردی و شهید کچویی هم یک فیلم داستانی ساخته شده است. یک اثر داستانی اقتباسی هم در مورد شهید فخری‌زاده خواهیم داشت و پیرامون زندگی شهید جهان‌آرا هم یک فیلم داستانی در جشنواره حضور خواهد داشت.
وی افزود: به نظر من حضور چنین آثاری در جشنواره یک دستاورد محسوب می‌شود به دلیل اینکه در جشنواره فیلم‌کوتاه کمتر به مسائل کلان کشور و چنین مسائلی پرداخته می‌شد و عمدتا مسائل خاصی را پیگیری می‌کرد که الحمدالله با حضور این آثار این خلا نیز برطرف شد. همچنین در این دوره از جشنواره فیلم‌هایی نیز درخصوص عباس کیارستمی و فروغ فرخزاد که آن‌ها هم از مفاخر ملی‌مان هستند، به نمایش درخواهد آمد.
آذرپندار همچنین درباره سایر ویژگی‌های این دوره جشنواره اظهار کرد: در چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، ۳۰ درصد فیلم‌های پذیرفته‌شده در جشنواره محصول انجمن هستند که در ارسال اولیه آثار هم همین تعداد حضور داشتند و تقریبا در همه سنوات گذشته هم آمار موید همین درصد در میان اثار راه یافته است. از سویی، در بخش داستانی، همیشه سطح کیفی آثار خیلی خوب بوده است. ولی اگر سال گذشته در خصوص نقطه ضعف جشنواره سوال می‌پرسیدید، ضعف جشنواره را بخش مستند اعلام می‌کردم. اما خب امسال خدا را شکر بخش مستند ما خیلی بهتر از سال گذشته است و بخش پویانمایی هم به نظرم امسال بهتر از سال گذشته شده و وضعیت خوبی دارد و حتی بخش تجربی هم باکیفیت‌تر شده است.
دبیر جشنواره فیلم‌کوتاه تهران به تعاملاتی که در این دوره از جشنواره با مرکز گسترش و جشنواره فیلم حقیقت داشتند اشاره کرد: باید عرض کنم بخشی از رشد سینمای مستند محصول برداشتن پریمیر جشنواره حقیقت بود. به دلیل اینکه حضور در جشنواره فیلم‌کوتاه مانع از شرکت در جشنواره سینما حقیقت که پایگاه اصلی مستند محسوب می‌شود، می‌شد و تعدادی از آثار به همین دلیل در جشنواره فیلم کوتاه تهران شرکت نمی‌کردند. اما با تعاملی که با مرکز گسترش برقرار کردیم، مرکز، ما را در جشنواره سینما حقیقت استثنا کرد و این اتفاق موجب شد کیفیت فیلم‌های مستند هم در جشنواره فیلم کوتاه تهران رشد خوبی داشته باشد.
وی در پایان این گفتگو به موضوع حضور یک فیلم واقعیت مجازی ایرانی در میان سایر آثار خارجی حاضر در جشنواره اشاره و ضمن تشریح شیوه اکران ویژه این بخش تصریح کرد: امسال برای نخستین‌بار در یک جشنواره ایرانی، فیلم‌های ساخته‌شده توسط فناوری هوش مصنوعی و واقعیت مجازی به نمایش درخواهند آمد. هشت اثر در بخش واقعیت مجازی در جشنواره اکران می‌شود که یکی از آن‌ها از تولیدات ایران است. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که ساخت این فیلم‌ها کار بسیار سختی است. چون دوربین مخصوصی نیاز دارد و فراهم کردن تجهیزات ساخت آن نیز دشوار است. به همین علت ما از کل دنیا در این بخش تقریبا ۱۰۰ فیلم دریافت کردیم. مسئله دیگری که از سختی‌های این نوع از آثار است؛ تجهیز کردن سالن سینما است بطوری که باید برای نمایش آن‌ها، امکانات ویژه تمهید کرد و امسال این مقوله تمهید شده و مخاطبان با عینک‌های مخصوص فیلم را خواهند دید و اپراتور مخصوص برای دیدن فیلم حضور خواهد داشت.
