آموزش صرافی غیرمتمرکز dydx؛ راهنمای کامل ترید

صرافی‌های ارز دیجیتال یکی از اساسی‌ترین بخش‌ها در اکوسیستم ارزهای دیجیتال هستند که امروزه بدون وجود آنها، خریدوفروش و معامله این ارزها ممکن نیست. در این بین، برخی صرافی‌ها مانند بایننس و کوین بیس و کوکوین وجود دارند که در زمره صرافی‌های متمرکز محسوب می‌شوند، بزرگ‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال دنیا هستند و حجم معاملات آنها بسیار بالاست. انجام معامله در این صرافی‌ها بسیار آسان است و به‌دلیل نقدینگی بالایی که دارند، معاملات در آنها با سرعت زیادی انجام می‌شوند؛ اما این صرافی‌ها از مشکلاتی هم رنج می‌برند که تا حدی از محبوبیت آنها در نزد کاربران می‌کاهد.

یکی از اصلی‌ترین مشکلات آنها، همین متمرکزبودن است که از اساس با ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال در تضاد است. صرافی‌های متمرکز تحت مدیریت یک شخص یا یک تیم مدیریتی قرار دارند که بر فعالیت‌های آنها نظارت و در صورت لزوم، آنها را محدود می‌کند. دارایی‌هایی که کاربران در صرافی‌های متمرکز نگهداری می‌کنند در حقیقت تحت تملک آنها نیستند و به‌صورت امانی در اختیار صرافی‌ها قرار دارند.

در همین راستا و برای حل چنین مشکلاتی، صرافی‌های غیرمتمرکز روی کار آمدند. صرافی‌های غیرمتمرکز خدماتی مشابه انواع متمرکز را ارائه می‌کنند؛ اما با این تفاوت که به‌صورت متمرکز و توسط یک شخص یا یک گروه اداره نمی‌شوند و برای استفاده از آنها نیازی به هیچ‌گونه احراز هویتی نیست. برای استفاده از این صرافی‌ها، تنها کاری که باید انجام دهید این است که کیف پول ارز دیجیتال خود را به آنها متصل کنید و مطابق با دستورالعمل‌های صرافی پیش بروید.

با این حال، صرافی‌های غیرمتمرکز هم خالی از مشکل نیستند. ازآنجاکه اکثر این صرافی‌ها، قراردادهای هوشمندی روی شبکه اتریوم هستند و ترافیک اتریوم هم در غالب مواقع بالاست، این صرافی‌ها با مشکل کارمزدهای بالا مواجه هستند. شما برای انجام یک معامله با ارزش ۱۰ دلار در این صرافی‌ها، گاه مجبور می‌شوید تا ۱۰۰ دلار کارمزد پرداخت کنید که اصلاً منطقی نیست. صرافی dYdX که یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز معروف است، برای حل همین مشکل راه‌اندازی شده است.

dYdX یک پلتفرم معاملاتی لایه دوم بر روی اتریوم است که از انواع مختلف معاملات از جمله اسپات (Spot) یا همان آنی، پرپچوال (Perpetual) و مارجین (Margin) پشتیبانی می‌کند. صرافی dYdX در حقیقت دفتر سفارشات برون‌زنجیره‌ای خود را با یک لایه تسویه حساب درون‌زنجیره‌ای ترکیب می‌کند تا امکان انجام معاملات با کارمزد کم را فراهم کند. ما در این مقاله قصد داریم صرافی dYdX را به‌طور کامل بررسی کنیم و نحوه انجام معاملات را در آن آموزش دهیم. در ادامه مقاله ابتدا توضیحی کلی از صرافی dYdX و ویژگی‌های آن را مطالعه خواهید کرد و سپس با انواع معاملات در این صرافی آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم این است که صرافی dYdX در قسمت شرایط و مقررات خود، صراحتاً اعلام کرده به کشورهای تحت تحریم خدمات‌رسانی نمی‌کند. کاربران ایرانی برای وصل‌شدن به وب‌سایت این صرافی باید حتماً از فیلترشکن استفاده کنند.

صرافی dYdX چیست؟

dYdX یک صرافی غیرمتمرکز است که امکان انجام انواع معاملات، از معاملات آنی گرفته تا معاملات مارجین و دارای اهرم را فراهم می‌کند. dYdX امنیت و شفافیت صرافی‌های غیرمتمرکز را با سرعت و کارایی انواع متمرکز ترکیب می‌کند و از این طریق قصد دارد به یک صرافی پیشرفته و حرفه‌ای برای معامله ارزهای دیجیتال تبدیل شود.

نقطه تمایز dYdX از سایر صرافی‌های غیرمتمرکز، بهره‌گیری آن از یک راهکار لایه دوم به نام استارک‌ور (StarkWare) است که باعث می‌شود همه تراکنش‌ها بر روی شبکه اصلی بلاک چین ثبت نشوند. به این ترتیب، کاربران مجبور نیستند برای هر تراکنش جداگانه، هزینه گس اتریوم (که مبلغ زیادی است) را پرداخت کنند و مبلغ کارمزد آنها به‌طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.

رشد dYdX در پی جست‌وجوی کاربران برای پلتفرم‌های معاملاتی غیرحضانتی که امکان انجام تراکنش‌های سریع و ارزان را برایشان فراهم کنند، به نقطه‌ای اساسی و محوری رسیده است. dYdX در زمان نگارش این مقاله شاهد افزایش چشمگیر حجم تراکنش‌ها بوده و به‌‌لطف ممنوعیت تبادل ارزهای دیجیتال از جانب دولت چین و همچنین زمان‌بندی هوشمندانه این صرافی برای توزیع مشوق‌های معاملاتی در بین معامله‌گران، حجم تراکنش‌های آن از مرز ۶۹ میلیارد دلار عبور کرده است. در تصویر زیر، نمودار رشد dYdX را از ماه اوت ۲۰۲۱ (مرداد ۱۴۰۰) تاکنون مشاهده می‌کنید.

نمودار رشد سهمی‌وار dYdX که از اوت ۲۰۲۱ آغاز شد.

همچنین همان طور که در نمودار زیر می‌بینید، ارزش کل قفل‌شده در dYdX ماه دسامبر از ۹۰۰ میلیون دلار عبور کرده و به حدود ۹۴۱ میلیون دلار رسیده است.

ارزش کل قفل‌شده در dYdX در سه‌ماهه آخر سال ۲۰۲۱. منبع: دیفای‌پالس

البته همان طور که اشاره کردیم، این رشد نباید مایه تعجب باشد؛ چراکه راهکارهای لایه دوم اتریوم که در عین بهره‌مندی از ویژگی‌های امنیتی اتریوم، کارمزدهای کمتری را به کاربران تحمیل می‌کنند، در بین معامله‌گران از محبوبیت بالایی برخوردارند. در عین حال، تداوم گسترش دیفای در جهان و علاقه‌مندشدن تریدرهای چینی که به‌دنبال دورزدن محدودیت‌های معاملاتی بودند به این حوزه، باعث جلب توجه‌ها به گزینه‌های جایگزین صرافی‌های متمرکز شده است.

بیشتر بخوانید: تراکنش‌های سریع و ارزان؛ راهکارهای لایه دوم اتریوم چه هستند؟

ویژگی‌های صرافی dYdX

صرافی dYdX از برخی ویژگی‌های کلیدی برخوردار است که در موفقیت این صرافی نقشی کلیدی داشته‌اند. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

تسویه آنی معاملات: معاملات در صرافی dYdX، به‌‌لطف موتور تطبیق معامله‌های این صرافی که به‌صورت برون‌زنجیره‌ای کار می‌کند، با سرعت بسیار بالا و به‌طور آنی تسویه می‌شوند؛بهره‌گیری از اوراکل‌های سریع چین لینک برای تعیین قیمت: امروزه با وجود اوراکل‌ها، سرعت تعیین قیمت‌ها خیلی بالاتر رفته است. با استفاده از اوراکل‌ها، قیمت در لحظه انجام معامله و به‌صورت آنی مشخص می‌شود؛اهرم‌های بالاتر و جریمه‌ لیکوییدیشن پایین‌تر: باز هم به‌دلیل کارایی بهتر اوراکل‌ها، فرایند لیکوییدشدن معاملاتی که وثیقه خود را از دست داده‌اند در این صرافی بهینه‌تر شده است؛حریم خصوصی: صرافی dYdX از یک نوآوری به نام زی‌کی رول‌آپ (ZK-Rollup) استفاده می‌کند که به‌جای منتشرکردن همه تراکنش‌ها، مجموع ترازهای آنها را در نظر می‌گیرد و به این ترتیب، حریم خصوصی بیشتری برای تریدرها قائل می‌شود.

تاریخچه و توزیع ثروت

صرافی dYdX یک توکن اختصاصی به نام DYDX دارد که آن را در تاریخ ۳ اوت ۲۰۲۱ (۱۲ مرداد ۱۴۰۰) عرضه کرده است. DYDX یک توکن حاکمیتی است که به اعضای جامعه dYdX اجازه کنترل و اداره این پروتکل لایه دوم را می‌دهد. فعالیت‌هایی مانند حاکمیت، ارائه پاداش و سهام‌گذاری در پروتکل dYdX از طریق این توکن انجام می‌شوند.

۱ میلیارد توکن DYDX از ابتدا ساخته شده و ۵۰ درصد آن طبق نمودار زیر، بین اعضا تقسیم شده است:

قیمت توکن DYDX در زمان نگارش این مقاله برابر با ۶.۳ دلار است. بیشترین قیمتی که این توکن تجربه کرده، حدود ۲۷ دلار و مربوط به تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۱ (۸ آبان ۱۴۰۰) بوده است. نمودار تغییرات قیمتی این توکن را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

نمودار تغییرات قیمتی توکن dYdX از ابتدا تاکنون. منبع: کوین‌مارکت‌کپ

انواع معاملات و کارمزدها در dYdX

dYdX دو محصول و پلتفرم اصلی برای انجام معاملات عرضه کرده است: اول معاملات مارجین در لایه اول اتریوم که محصول اصلی است و دوم معاملات پرپچوال که به‌کمک فناوری لایه دوم استاک‌ور توسعه پیدا کرده است. در این قسمت، هریک از این پلتفرم‌ها را بررسی می‌کنیم.

معاملات مارجین dYdX در لایه اول اتریوم

محصول اصلی dYdX، یک پلتفرم مجزا برای معاملات مارجین در همان لایه اول اتریوم بود که معاملات اسپات و مارجین را با اهرم اولیه ۵ برابری ارائه می‌کرد.

در این پلتفرم، جفت‌های معاملاتی زیادی مثل ETH-DAI، ETH-USDC و DAI-USDC ارائه می‌شدند. برای جفت‌های BTC-USD، ETH-USD و LINK-USD امکان معامله پرپچوال با اهرم ۵ برابری فراهم شده بود.

نمایی از معاملات مارجین dYdX در اتریوم

کاربران می‌توانستند یواس‌دی‌سی، اتر و دای را به‌عنوان وثیقه سپرده‌گذاری کنند و به وام‌گیرندگانی که با اهرم مالی اقدام به معامله می‌کنند، وام‌هایی بدون حداقل زمان بازپرداخت ارائه دهند. همچنین وام‌گیرندگان می‌توانستند با یک نرخ وثیقه حداقل ۱۲۵ درصدی، دارایی‌های دریافت‌شده را به‌طور مستقیم به کیف پولشان واریز کنند.

با این حال، اگرچه معاملات مارجین dYdX به‌خوبی کار می‌کرد، همچنان با مشکل کارمزدهای بالا و تراکنش‌های کند اتریوم مواجه بود. مقیاس‌پذیری کم اتریوم همواره یکی از چالش‌های اصلی آن بوده است. اتریوم تنها می‌تواند ۱۵ تراکنش را در ثانیه پردازش کند و این مسئله در کنار کارمزدهای بالا، کار را برای dYdX سخت می‌کرد.

معاملات پرپچوال dYdX در لایه دوم

پلتفرم جدید معاملات پرپچوال dYdX بر بستر شبکه لایه دوم استارک‌ور کار می‌کند که به‌‌صورت دوره‌ای، اثبات‌های دانش صفر را در یک قرارداد هوشمند اتریوم منتشر می‌کند تا اعتبار مبادلاتی را که در لایه دوم در حال انجام هستند ثابت کند. این کار با zkSTARKها که نوعی فناوری اثبات دانش صفر هستند انجام می‌شود.

نمایی از معاملات پرپچوال‌ dYdX در شبکه لایه دوم استارک‌ور

راهکارهای مقیاس‌‌پذیری لایه دوم از جمله استارک‌ور، بار محاسباتی را از روی زنجیره اصلی برمی‌دارند و از این طریق، هم تعداد تراکنش‌های انجام‌شده در واحد زمان را افزایش می‌دهند، هم کارمزدها را به‌طور چشمگیری کم می‌کنند و هم امنیت ذاتی اتریوم را که غیرمتمرکزترین بلاک چین عمومی جهان است حفظ می‌کنند.

نتیجه‌ این اتفاق کاهش چشمگیر کارمزدها و پایین‌آمدن حداقل اندازه معاملات است. در حقیقت هنگام کار با dYdX، هیچ کارمزد گسی دریافت نمی‌شود.

صرافی جدید پرپچوال جفت‌هایی مثل BTC-USETH-USD، LINK-USD، AAVE-USD، UNI-USD، SUSHI-USD و اهرم‌های تا ۲۵ برابر را ارائه می‌کند.

امکان کراس مارجین هم وجود دارد؛ به این شکل که وثیقه شما می‌تواند برای انجام معامله مارجین در تمام دفاتر سفارش پرپچوال به کار گرفته شود و برخلاف معاملات مارجین که حداکثر ۲۸ روز مهلت دارند، قراردادهای پرپچوال تاریخ انقضایی ندارند.

تفاوت‌های بین صرافی جدید پرپچوال و صرافی ابتدایی مارجین را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

با این که ایران در فهرست کشورهای تحریمی وجود دارد، ولی می‌توان با استفاده از تغییر آی‌پی از خدمات صرافی dYdX استفاده کرد

انواع کارمزدها در dYdX

dYdX از یک مدل کارمزد سفارش‌گذار (Maker) و سفارش‌بردار (Taker) یا به اصطلاح مِیکرتِیکر برای تعیین کارمزد ترید استفاده می‌کند و بسته به اینکه شما میکر باشید یا تیکر، کارمزد متفاوتی پرداخت می‌کنید.

سفارش‌های میکر سفارش‌هایی هستند که به‌محض ثبت‌شدن انجام نمی‌شوند و ممکن است انجام‌شدن آنها کمی طول بکشد. این سفارش‌ها باعث افزایش نقدینگی دفتر سفارشات صرافی می‌شوند؛سفارش‌های تیکر برخلاف انواع میکر، به‌طور آنی انجام می‌شوند و نقدینگی دفتر سفارشات را کاهش می‌دهند.

شیوه تخصیص کارمزدها در اکثر صرافی‌ها به این شکل است که کسانی که سفارش میکر ثبت می‌کنند، به‌دلیل تأمین نقدینگی صرافی، کارمزد کمتری پرداخت می‌کنند و کسانی که سفارش تیکر ثبت می‌کنند، بخش بیشتری از کارمزد را پرداخت می‌کنند. بنابراین اگر برای انجام معامله خود عجله ندارید، می‌توانید سفارش میکر ثبت کنید تا کارمزد کمتری شامل حالتان شود.

در جدول زیر، خلاصه‌ای از مقدار کارمزدها در صرافی dYdX را مشاهده می‌کنید:

همچنین لازم است بدانید کاربرانی که توکن DYDX دارند، تخفیفی را در مجموع کارمزدهای پرداختی دریافت می‌کنند. رابطه بین مقدار توکن‌های DYDX و تخفیف کارمزد را هم در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

همان طور که می‌بینید، کسانی که مقدار زیادی توکن DYDX دارند، می‌توانند تا ۵۰ درصد تخفیف در کارمزدهای خود دریافت کنند.

آموزش معامله در dYdX

شروع معاملات پرپچوال‌ dYdX در لایه دوم دو پیش‌شرط‌ اصلی دارد که از این قرار هستند:

باید در کیف پول سخت‌افزاری (مثلاً لجر) یا نرم‌افزاری (مثلاً متامسک) خود مقداری USDC داشته باشید؛باید در کیف پول خود اتر کافی برای پرداخت کارمزد گس داشته باشید.

پس از انجام این دو شرط، می‌توانید باقی فرایند را طبق مراحل زیر طی کنید:

مرحله ۱: به وب‌سایت dYdX بروید

اولین گام برای شروع معاملات در dYdX، مراجعه به وب‌سایت رسمی این صرافی است.

نمایی از صفحه اول وب‌سایت dYdX

مرحله ۲: کیف پول خود را متصل کنید

در صفحه اول وب‌سایت صرافی، گزینه‌ Connect Wallet (متصل‌کردن کیف پول) را مشاهده می‌کنید که با انتخاب آن، می‌توانید کیف پول خود را به صرافی متصل کنید.

برای مشاهده سایز اصلی، روی عکس کلیک کنید.

با این کار می‌توانید فهرست کیف پول‌هایی که در dYdX پشتیبانی می‌شوند را مشاهده کنید.

برای مشاهده سایز اصلی، روی عکس کلیک کنید.

مرحله ۳: وجوه خود را به حساب صرافی واریز کنید

روی گزینه Deposit کلیک کنید تا بتوانید USDC را به حساب صرافی واریز کنید. قرارداد را با استفاده از گزینه Confirm deposit تأیید کنید تا USDC واریز شود. هزینه گس واریز USDC هم به ترافیک شبکه اتریوم در آن زمان بستگی دارد. توجه داشته باشید که تأیید قرارداد تنها یک‌بار انجام می‌شود.

یادتان باشد که پرپچوال‌ها در dYdX با USDC تسویه و مارجین می‌شوند.

مرحله ۴: ترید خود را آغاز کنید

وقتی USDC شما واریز شد، می‌توانید ترید خود را آغاز کنید. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، این کار را باید از گزینه Trade که در بالای صفحه قرار دارد انجام دهید. برای شروع، جفت‌ارز مورد نظرتان را انتخاب کنید.

از دفتر سفارشات برای تنظیم پارامترهای ترید مثل خرید/ فروش، مقدار خرید، قیمت، نوع سفارش (محدود/ بازار) و مقدار اهرم استفاده کنید. وقتی همه‌چیز را تنظیم کردید، سفارش خود را ثبت کنید.

پاداش‌ معاملات DYDX

یکی از راه‌های به‌دست‌آوردن توکن DYDX از طریق پاداش‌هایی است که این پروتکل برای کاربران خود در نظر می‌گیرد. ۲۵ درصد از درصد عرضه اولیه این توکن، بر اساس ترکیبی از کارمزد پرداختی و سود، بین کاربرانی توزیع می‌شود که روی لایه دوم dYdX ترید می‌کنند. هدف این کار تسریع استفاده از محصول و تشویق ورود نقدینگی است.

توزیع توکن‌های DYDX هر ۲۸ روز انجام می‌شود و این کار به‌مدت ۵ سال ادامه خواهد داشت. در هر بازه زمانی ۲۸ روزه، ۳.۸ میلیون از توکن‌های DYDX توزیع می‌شوند. کاربران می‌توانند پاداش‌های خود را ۷ روز پس از دریافت آنها برداشت کنند و برای این کار، باید هزینه گس را بپردازند.

پاداش‌های DYDX به دو دسته تقسیم می‌شوند: پاداش تأمین‌کنندگان نقدینگی و پاداش ماژول نقدینگی USDC. در بخش‌های پیش رو، هریک از این پاداش‌ها را بررسی می‌کنیم.

پاداش‌ تأمین‌کنندگان نقدینگی

۷.۵ درصد از عرضه اولیه توکن‌های DYDX به تأمین‌کنندگان نقدینگی این صرافی اختصاص پیدا می‌کند. میزان تخصیص توکن به تأمین‌کنندگان نقدینگی بر اساس فرمولی تعیین می‌شود که فاکتورهایی مانند مدت‌زمان فعالیت، فاصله بین قیمت خرید و قیمت فروش و تعداد بازارهای پشتیبانی‌شده را در نظر می‌گیرد.

هر آدرس اتریومی که حداقل ۵ درصد از حجم سفارش‌های میکر را در دوره پیشین دارا بوده باشد، می‌تواند این پاداش‌ها را دریافت کند.

پاداش تأمین‌کنندگان نقدینگی هم مثل پاداش ترید طی ۵ سال، هر ۲۸ روز توزیع می‌شود و طی این دوره ۲۸ روزه، بیش از ۱.۱۵ میلیون توکن DYDX توزیع خواهد شد.

پاداش ماژول نقدینگی UDCD

۲.۵ درصد از عرضه اولیه توکن‌های DYDX بین کاربرانی توزیع خواهد شد که در استخر سهام‌گذاری نقدینگی USDC سهام‌گذاری کرده‌اند. هدف این ماژول انگیزه‌دادن به کاربران برای تخصیص USDC به صرافی dYdX، با هدف گسترش بازار این صرافی و زمان کاری آن است. سهام‌گذاران در این ماژول نقدینگی متناسب با مقدار USDCهای خود، پاداش DYDX دریافت می‌کنند.

البته سهام‌گذاری USDC در ماژول نقدینگی با ریسک‌هایی همراه است. به‌عنوان مثال، اگر وام‌گیرنده بدهی خود را بازپرداخت نکند یا اگر یک بازارساز USDC خود را از دست بدهد و نتواند آن را جبران کند، سهام‌گذاران USDC ممکن است همه یا بخشی از سهام خود را از دست بدهند.

جمع‌بندی

dYdX یک صرافی غیرمتمرکز کاربردی است که برخلاف برخی از همتایان خود، رابط کاربری راحت و جامعه روبه‌رشدی دارد؛ اما همچنان اصلی‌ترین دلیل محبوبیت این صرافی را می‌توان کارمزدهای اندک و مقیاس‌پذیری بالای آن دانست. این صرافی یکی از نمونه‌های موفق راهکارهای لایه دوم است که به‌خوبی توانسته است با ترکیب فناوری‌های جدید، یک محصول کاربردی را در اختیار جامعه ارزهای دیجیتال قرار دهد.

پشتیبانی از اهرم‌های بالا و ارائه پاداش به کاربران جهت تشویق آنها به استفاده از این صرافی، از دیگر ویژگی‌های dYdX هستند که به محبوبیت آن منجر شده‌اند. همان طور که در طول مقاله مطالعه کردید، صرافی dYdX برنامه‌های تشویقی متنوعی دارد که در طی آنها، توکن‌های DYDX خود را در بین کاربران توزیع می‌کند.

با این حال، dYdX از یک مشکل رنج می‌برد و آن اعمال محدودیت برای دسترسی برخی کاربران به خدمات این صرافی است. همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، شهروندان کشورهای تحت تحریم اجازه استفاده از dYdX را ندارند و این مسئله با ماهیت غیرمتمرکز این صرافی در تضاد است.

جالب است بدانید که dYdX کاربران ساکن آمریکا را هم از استفاده از معاملات پرپچوال خود منع کرده و تنها امکان استفاده از معاملات مارجین را در اختیار آنها قرار داده است. شهروندان آمریکایی همچنین امکان مشارکت در برنامه‌های تشویقی این صرافی و دریافت پاداش را هم نخواهند داشت.

dYdX اخیراً تلاش‌های زیادی را در راستای توسعه تمرکززدایی انجام داده است. ارائه توکن DYDX که توکن حاکمیتی این صرافی است، یکی از همین تلاش‌هاست که تمایل آن را برای واگذاری حاکمیت به جامعه نشان می‌دهد. با این اوصاف، باید منتظر بود و دید که آیا این صرافی محدودیت‌هایی را که برای ساکنان برخی از مناطق جهان در نظر گرفته لغو خواهد کرد یا خیر.