ارز دیجیتال بهتر است یا بورس؟ مقایسه دو بازار مالی محبوب
بازار بورس و بازار ارز دیجیتال دو بازار مالی محبوب هستند. برخی از افراد این دو را دو جزء کاملاً متفاوت و غیرقابل‌قیاس می‌دانند، در حالی که عده‌ای دیگر پارامترهای مشابهی در این دو بازار می‌بینند. حقیقت این است که با آشنایی با ریسک و سود بالقوه تمامی بازارها و با دانستن استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در هریک می‌توان انتخاب بهتری داشت.
در این مقاله سعی می‌کنیم به این سؤال پرتکرار که ارز دیجیتال بهتر است یا بورس پاسخ دهیم. ما ویژگی‌های سرمایه‌گذاری در هریک از این بازارها را بررسی می‌کنیم و نگاهی به شباهت‌ها و تفاوتهای آنها خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
ارز دیجیتال یا بورس؟
پاسخ به این سؤال که ارز دیجیتال بهتر است یا بورس به هدف شما از سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اگر به‌دنبال سودهای بیشتر در کوتاه‌مدت هستید، ارزهای دیجیتال برای شما مناسب‌تر هستند. بااین‌حال، متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری همیشه انتخاب مطمئن‌تری است. بنابراین می‌توانید به‌جای اینکه همه سرمایه خود را در یک بازار قرار دهید، بخشی از آن را در هر دو بازار تقسیم کنید.
بازار بورس نسبت‌به بازار ارز دیجیتال قدیمی‌تر است. ارزهای دیجیتال از سال ۲۰۰۹ و با پیدایش بیت کوین کار خود را آغاز کردند. این ارزها در طول عمر کوتاه خود، نوسانات بسیار زیادی را تجربه کردند و در طی همین نوسانات سودهای چشمگیری را از آن برخی از سرمایه‌گذاران کردند. همین مسئله افراد زیادی را به‌سمت این بازار جذب کرد.
بیشتر بخوانید: بیت کوین چیست؟ راهنمای جامع شناخت Bitcoin
بااین‌حال، بازار کریپتو خالی از ریسک هم نیست. به‌نوعی می‌توان گفت که نوسان و ریسک بخش‌هایی جدانشدنی از بازار ارز دیجیتال هستند. در بخش‌های پیش رو نگاهی به شباهت‌ها و تفاوتهای بازار بورس و بازار ارز دیجیتال خواهیم داشت.
شباهت‌های بازار بورس و ارز دیجیتال
بازار بورس و ارز دیجیتال دو بازار مالی مهم هستند که شباهت‌هایی هم بین آنها وجود دارد. مهم‌ترین شباهت‌های بازار بورس و ارز دیجیتال این موارد هستند:
عملکرد مبتنی بر میزان تقاضاارزش مبتنی بر ایدهقیمت‌گذاری مبتنی بر ارزهای فیات
عملکرد مبتنی بر میزان تقاضا
این دو بازار در نگاه اول عملکرد مشابهی دارند و به ساده‌ترین بیان، قیمت در هر دو بازار بر اساس میزان تقاضا (Demand) تعیین می‌شود. این مسئله کاملاً به تعداد افرادی که حاضرند سهام و یا یک ارز را خریداری کنند وابسته است.
افزایش قیمت یک سهم و یا یک ارز دیجیتال زمانی اتفاق می‌افتد که هر فرد در بازه زمانی متفاوت حاضر باشد بیشتر از خریداران پیشین، برای خرید واحدی مشابه پول بپردازد. در شرایطی که کسی حاضر نیست در زمانی معین، پولی بپردازد و یا در بازار سهام افراد حاضر می‌شوند مالکیت سهم خود را واگذار کنند، قیمت کاهش می‌یابد.
ارزش مبتنی بر ایده
یکی از شباهت‌های دیگر این دو بازار، ارزش‌گذاری مبتنی بر ایده است. یک سهام بر مبنای کسب‌وکار متعلق به آن و یک ارز دیجیتال بر اساس ایده‌ای که در وایت پیپر مربوط به آن نوشته شده ارزش‌گذاری می‌شود که هر دو به‌نوعی به ماهیت ایده و میزان کاربردپذیری آن در صنایع مختلف باز می‌گردند.
قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزهای فیات
بازار سهام و بازار ارزهای دیجیتال هر دو بر مبنای ارزهای فیات نظیر دلار (BTCUSD) و یورو (BTCEUR) قیمت‌گذاری می‌شوند. البته اگر رؤیای ارزهای دیجیتال به واقعیت تبدیل شده و روزی بتوانند جایگزین ارزهای رایج شوند، داستان متفاوت خواهد بود.
بیشتر بخوانید: پول یا ارز فیات (Fiat Currency) چیست؟
درحال حاضر اکثر سرمایه‌گذاران ارزش را بر حسب ارزهای فیات اندازه می‌گیرند. اگر سابقه‌ی سرمایه‌گذاری در بازار سهام را داشته باشید، سرمایه‌گذاری در کریپتو اصلاً کار پیچیده‌ای برای شما نخواهد بود.
تفاوتهای بازار بورس و ارز دیجیتال
با وجود شباهت‌هایی که به آنها اشاره کردیم، بازار بورس و ارز دیجیتال تفاوتهای مهمی با هم دارند. مهم‌ترین تفاوتهای بازار بورس و ارز دیجیتال عبارت‌اند از:
تفاوت در ماهیت چیزی که روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنیدسرعت تغییراتمیزان احتمال دستکاری بازاراحتمال از دور خارج‌شدن رقبای قدیمی
برای شروع این نکته را مد نظر قرار دهید که با وجود آنکه ارزش (Value) در هر دو بازار مبتنی بر ایده است، اما حقیقت آن است که در بازار سهام شما روی یک کمپانی و در بازار ارزهای دیجیتال روی یک فناوری و یا یک ارز سرمایه‌گذاری می‌کنید. برخلاف انتظار شما، حتی اگر کسب‌وکار یک کمپانی روی ارزش آن نیز تأثیر بگذارد، شما هرگز مالک بخشی از این شرکت نخواهید بود.
بازار ارزهای دیجیتال تقریباً ۱۰ برابر سریع‌تر از بازار بورس عمل می‌کند و این همه‌‌چیز را تحت تأثیر قرار می‌دهد، قیمت‌ها با سرعت بیشتری افزایش و کاهش می‌یابند و میزان نوسان آنها به نسبت بازارهای دیگر بسیار بیشتر خواهد بود.
دستکاری در بازارهای سهام بزرگ خیلی کم است، در حالی که این مسئله در بازار کریپتو بیشتر به چشم می‌خورد. صرف‌نظر از جنبه‌های منفی، قابلیت دستکاری، افراد بیشتری را درگیر بازار کرده و به پذیرش گسترده‌تر کریپتو کمک خواهد کرد.
و در نهایت از آنجایی که ورود رقبای جدید به بازار ارزهای دیجیتال بسیار آسان‌تر است، احتمال از دور خارج شدن ارزهای قدیمی به نسبت شرکت‌های قدیمی نیز بسیار بیشتر است. در حقیقت، توجیهی برای حضور صدها ارز دیجیتال در صحنه‌ی رقابت وجود ندارد.
مقایسه بازار بورس و ارز دیجیتال
تا به اینجا شباهت‌ها و تفاوتهای دو بازار بورس و ارز دیجیتال را بررسی کردیم. در بخش‌های پایانی قصد داریم این دو بازار را از نظر معیارهایی مانند نوسان، سودآوری در سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت، تصمیمات احساسی، زمان مناسب برای خرید و فروش، و دستکاری قیمت‌ها مقایسه کنیم.
نوسان
نوسان در بازار ارزهای دیجیتال
بازار ارزهای دیجیتال یک بازار پر‌‌رونق است، اما این نکته را در نظر بگیرید که نوسان (volatility) بسیاری داشته و می‌تواند بسیار پرریسک باشد. این نوسان به‌خوبی در قیمت بیت کوین که پادشاه ارزهای دیجیتال است مشهود است.
معاملات ارزهای دیجیتال شب و روز انجام شده و تعطیلی در کار آنها نیست. این قضیه منجر به نوسان قیمت در هر ثانیه می‌شود. قیمتی که در سایت‌هایی همچون bitcoinaverage.com و Coindesk برای ارز بیت کوین مشاهده می‌کنید تنها میانگینی است که از صرافی‌هایی که بیشترین حجم معاملات را دارند به دست آمده و هیچ گونه نرخ مصوبی وجود ندارد.
نوسان در بازار بورس
شاید برایتان جالب باشد که بدانید ۵درصد نوسان در بازار سهام، بزرگ محسوب می‌شود، در حالی که ۲۰درصد تغییر قیمت در عرض یک روز در دنیای کریپتو خیلی زیاد نیست! معاملات بورس تهران و دیگر نقاط جهان ساعات مشخصی دارند. بنابراین در بحث سرمایه‌گذاری در بورس شما کمتر درگیر نوسانات قیمت شده و تغییرات با سرعت بسیار آهسته‌تری صورت می‌پذیرند.
سودآوری سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت
سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت در ارزهای دیجیتال
سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت در ارزهای دیجیتال هر یک به‌نوبه‌ی خود می‌تواند سودآور باشد. معامله‌گرانی که ارزهای خود را در قیمت پایین می‌خرند و در قیمت بالا می‌فروشند، این بازار را فرصتی بی‌نظیر می‌دانند. چنین نوسانی در هیچ بخش دیگری از صنعت به چشم نمی‌خورد که با تحلیل و شناسایی الگوها می‌توان بسیار از آن سود برد.
علاوه بر این، اگر سبد دارایی‌های خود را متنوع بچینید، از سرمایه‌گذاری بلند مدت سود خواهید کرد؛ چراکه این بازار هیچ‌گونه همبستگی‌ای با سایر بازارها نداشته و به‌شدت پرنوسان است. برای این کار باید در ارزهایی سرمایه‌گذاری کرد که ثبات بیشتری دارند.
سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت در بازار بورس
سرمایه‌گذاری در بازار بورس نیازمند به‌کارگیری استراتژی سرمایه‌گذاری کاملاً متفاوتی است؛ چراکه به خاطر عوامل زیادی، نحوه ارزش‌گذاری روی کوین‌ها و سهام دو پدیده کاملاً مستقل در نظر گرفته می‌شوند.
وقتی درباره بورس صحبت می‌کنیم، شما روی سهم‌های یک شرکت واقعی سرمایه‌گذاری می‌کنید که در آمد سه‌ماهه، بازده و سودش را به‌عنوان شاخص‌های رشد شرکت گزارش می‌دهد. این می‌تواند برای یک سرمایه‌گذار شاخص خوبی از این باشد که افزایش قیمت در آینده مستلزم چه چیزهایی است و وضعیت در آینده چگونه خواهد بود.
تحلیل فاندامنتال (بررسی گزارش درآمد، عملکرد شرکت، هیئت مدیره و مواردی از این دست) در بازار بورس از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیشتر بخوانید: تحلیل فاندامنتال چیست؟ آشنایی با تحلیل بنیادی یا fundamental
تصمیمات احساسی تریدرها
تریدرها در بازار ارزهای دیجیتال
به‌گفته کارشناسان، تصمیمات بسیاری از تریدرها در بازار کریپتو احساسی بوده و بدون داشتن مدرک، اعتقاد دارند که قیمت همواره بالاتر خواهد رفت. پس از ریزش قیمت‌ها نیز همواره افراد بسیاری وجود دارند که بدون داشتن تحلیل و یا مدارک آماری به امید افزایش قیمت در آینده، شروع به خریدن می‌کنند.
تریدرها در بازار بورس
تحلیل و پیش‌بینی بازار بورس بر خلاف بازار ارزهای دیجیتال که تحلیل تکنیکال نقش مهمی در آن دارد، بیشتر تحت تأثیر اخبار است. اگر استراتژی‌های بازار بورس را بشناسید و اخبار مربوط به آن را دنبال کنید و همچنین سابقه‌ی شرکتی که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارید را بررسی کنید، می‌توانید انتخاب درست‌تری داشته باشید.
زمان خرید و فروش مناسب
خرید و فروش در بازار ارزهای دیجیتال
یادگیری زمان مناسب خرید و فروش در بازار کریپتو برای جلوگیری از متضرر شدن حیاتی است. ازدست‌دادن موقعیت‌ها به‌معنای ازدست‌رفتن مقدار زیادی پول است. زمان فروش یک توکن درست بلافاصله پس از رسیدن به بالاترین قیمت و متوقف‌شدن رشد است و دانستن این زمان به رصد دقیق بازار و تحلیل آن نیاز دارد.
از آنجایی که در بازار ارزهای دیجیتال، خرید و فروش محدودیت زمانی نداشته و بی وقفه انجام می‌شود، قیمت‌ها با سرعت زیادی نوسان می‌کنند، و حتی تریدرهای باتجربه نیز ممکن است فرصت‌های بسیاری را از دست بدهند.
تعیین زمان مناسب برای خرید و فروش در بازار کریپتو به نسبت بازارهای دیگر پیچیده‌تر بوده و می‌توان از استراتژی یکسانی برای ارزهای مختلف استفاده کرد. بهترین راهکار، آنالیز پیوسته‌ی بازار و تحلیل تکنیکال است.
خرید و فروش در بازار بورس
خرید و فروش در بازار بورس فاکتورهای ساده‌تری نظیر خرید به هنگام بالارفتن قیمت ارزهایی مانند دلار و یا تحلیل فاندامنتال شرکتی است که قصد خرید سهام آن را دارید. شرکت‌های فناوری‌محور این روزها نظر بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران فرشته و پس از عرضه‌ی اولیه سهامشان (IPO)، سرمایه‌گذاران خرد را جذب کرده‌اند.
در ادامه به برخی از تفاوتهای استراتژی‌های خرید‌وفروش در بازار ارزهای دیجیتال و بازار بورس در ایران خواهیم پرداخت:
دلار به‌صورت کلی موجب رشد شاخص بورس و رشد سهام چه ارزشمند و چه بی ارزش می‌شود، در حالی که فیات روی ارزهای دیجیتال تاثیر آنچنانی ندارد.در بورس ایران سقف نوسان در هر روز ثابت است و این بدین معناست که از یک درصد مشخصی بیشتر یا کمتر نمی‌تواند تغییر کند، در حالی که محدودیت تغییرات در بازار ارزهای دیجتال بی معنی است.سهام در بورس با توجه به ارزشمند بودن و عوامل بنیادی و رشد یک صنعت در یک دوره خاص مطرح شده و سودده می‌شود، در حالی که در ارزهای دیجیتال این قضیه تکیه‌بر عوامل تکنولوژیکی و کاربردی و محبوبیت ارزهای دیجتال دارد.در بازار سهام ایران می‌توان با خرید و پیدا کردن کف‌های قیمتی سود کرد. این بدین معنی است که در قیمت پایین بخریم و در قیمت بالا بفروشیم، در حالی که در ارزهای دیجتال با توجه به خدماتی که برخی از صرافی‌ها ارائه می‌دهند می‌توانیم از پایین‌آمدن قیمت نیز سود ببریم.همه‌ی افراد می‌توانند بدون محدودیت به خرید و فروش ارزهای دیجیتال بپردازند، اما برای خرید سهام باید در کارگزاری حساب باز کرد و شروع به خرید و فروش کرد که معمولاً افراد قادر نیستند سهام کشورهای دیگر را خریداری کنند.• نقدینگی و قابلیت نقدشدن در سهام کمتر از ارزهای دیجیتال است و ممکن است در قیمتی خریدار خاصی وجود نداشته باشد.در بورس ایران شاهد صف خرید و فروش در قیمت هستیم که باعث می شود یک سهم در یک قیمت خریدار و فروشنده نداشته باشد که این عیب بزرگی برای بازار سهام به شمار می‌رود.
دستکاری قیمت‌ها
دستکاری قیمت در بازار ارزهای دیجیتال
بازار بیت کوین برخلاف بازار سهام بسیار مستعد دستکاری است. به‌عنوان مثال، زمانی که تعداد زیادی از تریدرها بر سر خرید یا فروش یک توکن همکاری کنند، می‌توانند نوسان بسیاری در بازار به وجود آورند.
در مواردی نیز گزارشاتی از حجم معاملات جعلی در برخی از صرافی‌های ارزهای دیجیتال گزارش شده است. چنین آمار کاذبی می‌تواند سرمایه‌گذاران تازه‌وارد را به اقدامات اشتباهی بیندازد.
دستکاری قیمت در بازار بورس
برخی مواقع در بازار بورس هم ثبت سفارشات کاذب و یا انتشار اخبار غلط در کانال‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی صورت گرفته و این سیگنال‌های اشتباه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به اشتباه می‌اندازد.
سؤالات متداول
آیا ارزهای دیجیتال را می‌توان در بورس معامله کرد؟
ارزهای دیجیتال را نمی‌توان در بورس معامله کرد و این ارزها بازارهای مختص خودشان از جمله صرافی‌های ارز دیجیتال را دارند. البته ایده صندوق قابل معامله در بورس یا همان ETF بیت کوین در سال ۲۰۱۳ عنوان شد و اولین ETF بیت کوین در سال ۲۰۲۱ عرضه شد.
صندوق قابله معامله در بورس یا همان ETF بیت کوین چه فرقی با خود بیت کوین دارد؟
ETF بیت کوین یک صندوق قابل معامله در بورس است که ارزشش با قیمت بیت کوین بالا و پایین می‌شود، اما خود بیت کوین نیست. این صندوق را نمی‌توان در صرافی‌های کریپتو خرید یا فروخت و تنها در بازار بورس کاربرد دارد.
کدام ارزهای دیجیتال صندوق قابل معامله در بورس دارند؟
تا امروز تنها ارز دیجیتالی که صندوق قابل معامله در بورس یا ETF دارد بیت کوین است.
