اسب شاگیا؛ اسبی زیبا از جفت‌گیری اسب عربی با یک نژاد اروپایی
اسب نژاد شاگیا (Shagya horse) به عنوان اسب‌های سواری و کالسکه‌ای به دنیا می‌آیند. شاگیا عرب یک نژاد خاص از اسب‌های عربی است که به دلیل کمیاب بودن، در سراسر جهان چندان شناخته‌شده نیست. این نژاد ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش در مزارع پرورش اسب نظامی امپراتوری اتریش – مجارستان توسعه یافت.
نژاد شاگیا با منشأیی که از اسب‌های عربی خالص بیابانی گرفته شده طی نسل‌های بسیاری تثبیت شده، به طوری که ویژگی‌های آن به طور مداوم حفظ می‌شود.
شاگیا‌ها مزایای اسب عرب بادیه‌نشین، مانند ظاهر زیبا، استحکام و مقاومت بالا، استقامت، نگهداری آسان و دوستی ذاتی با انسان‌ها را با نیاز‌های اسب سواری مدرن ترکیب می‌کنند، از جمله قد کافی، جثه بزرگ، و قابلیت سواری عالی همراه با حرکات برتر و توانایی پرش فوق‌العاده.
اگر اسب‌های عربی خالص را «الماس‌های» دنیای اسب‌ها بدانیم، شاگیا‌ها را می‌توان به «الماس‌های تراش‌خورده» تشبیه کرد که برای پاسخگویی به تقاضای اسب‌های سواری و کالسکه‌ای با کیفیت بالا در دنیای مدرن پرورش یافته‌اند.
تاریخچه و منشأ نژاد شاگیا
این نژاد خاص عربی در مزارع پرورش اسب نظامی معروف اتریش – مجارستان، عمدتاً در مجارستان (بابولنا، راداؤتز و پیبر) ایجاد شد. بعد‌ها مزارع دیگری در تاپولچیانکی (چکسلواکی)، مانگالیا (رومانی) و کابیوک (بلغارستان) نیز به پرورش شاگیا‌ها پرداختند.
هدف از ایجاد این نژاد، توسعه اسب‌های برتر سواره‌نظام و کالسکه‌ای، همچنین تأمین اسب‌های نری بود که بتوانند به بهبود نژاد‌های دیگر کمک کنند. شاگیا‌ها نه‌تنها در بسیاری از جنگ‌های اروپایی به عنوان اسب‌های سواره‌نظام خدمت کردند، بلکه به عنوان اسب‌های تشریفاتی باشکوه برای خاندان سلطنتی اروپا نیز استفاده می‌شدند.
گارد امپراتوری هابسبورگ در وین همواره بر اسب‌های زیبای شاگیا سوار بود. سختی، استقامت، قابلیت سواری و شجاعت این اسب‌ها در میان پرورش‌دهندگان زبانزد بود: «سخت همچون اسب راداؤتز».
آغاز پرورش نژاد شاگیا
نقطه آغاز نژاد شاگیا را می‌توان به سال ۱۷۸۹، زمانی که امپراتور دستور تأسیس مزرعه بابولنا را صادر کرد، ردیابی کرد. این مزرعه که در ۶۰ کیلومتری غرب بوداپست قرار داشت، شرایط ایده‌آلی برای توسعه یک نژاد برتر داشت. علاوه بر مراتع وسیع، مدیریت این مزرعه به دست مجارها، سوارکاران بومی مستعد، سپرده شده بود که مهارت بالایی در پرورش اسب داشتند.
اجداد و پایه‌گذاران نژاد
سلیمی‌های پایه‌گذار نژاد شاگیا، اسب‌های عربی بیابانی اصیل بودند که با مادیان‌هایی که تحت تأثیر طولانی‌مدت اشغال اروپای شرقی توسط قرار داشتند، جفت‌گیری کردند. گاهی از اسب‌های تروبرد انگلیسی و لیپیتزان نیز برای افزایش قد و بهبود کیفیت سواری استفاده می‌شد.
رکورد‌های دقیقی از برنامه‌های اصلاح نژاد در دفاتر ثبت نگهداری می‌شد که شجره‌نامه، رنگ، اندازه و ویژگی‌های هر سیلمی و مادیان را شامل می‌شد. قدیمی‌ترین خط مادیانی ثبت‌شده متعلق به مادیان Moldvai متولد ۱۷۸۱ و خط مشهور دیگر متعلق به Tine متولد ۱۸۱۰ از خاندان Hanidani منطقه نجد، زادگاه مشهور اسب‌های عربی بیابانی، است.
یکی از مهم‌ترین سلیمی‌های پایه‌گذار شاگیا، یک نریان کهر خال‌دار بود که در سال ۱۸۱۰ متولد شد و توسط قبیله بنی‌ساهر از بادیه‌نشینان عرب پرورش یافت. او در سال ۱۸۳۶ به بابولنا آورده شد و چنان تأثیر شگرفی بر این نژاد گذاشت که نه‌تنها ویژگی‌هایش در آن تثبیت شد، بلکه نام خود را نیز به این نژاد بخشید.
شاگیا در دنیای امروز
امروزه اسب شاگیا دیگر به عنوان ابزار جنگی استفاده نمی‌شود و در عوض، باید جایگاه خود را در دنیای ورزش‌های اسب‌سواری پیدا کند. شاگیا‌ها با ویژگی‌هایی که دارند، همچنان در مسابقات درساژ، پرش، استقامت و شکار مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین به دلیل قابلیت بالای حرکت و فرمان‌پذیری، گزینه‌ای عالی برای اسب‌های تفریحی خانوادگی و کالسکه‌رانی هستند.
در دهه ۱۹۳۰، تیبور فون پتکو – سزندتنر، مدیر وقت بابولنا، با نمایش گروهی از کالسکه‌های پنج‌تیمی شاگیا، تماشاگران سراسر اروپا را مجذوب خود کرد. شاگیا‌ها حتی در رقابت‌های آزاد مقابل اسب‌های خون‌گرم اروپایی در درساژ، پرش و مسابقات سه‌روزه موفق ظاهر شده‌اند.
بیا تو صدا
