برور F-15EX Eagle II و F/A-18 Super Hornet: هیجان یا عقلانیت؟

دنیای شگفت انگیز رقابت های بین جنگنده های خودی. این مقاله دو جت جنگنده تمام آمریکایی نسل چهارم را در مقابل یکدیگر قرار می دهد. یکی از دارایی های نیروی هوایی ایالات متحده و دیگری پلتفرم نیروی دریایی و تفنگداران دریایی ایالات متحده است. اما، این مسابقه هوایی درون سرویسی با کمی پیچ و تاب همراه است: این رقابتی درون کمپانی سازنده نیز هست، زیرا هر دو پرنده جنگی رقیب توسط یک سازنده ساخته می‌شوند: بوئینگ. بدین ترتیب جنگنده F-15EX Eagle II ساخت بوئینگ و در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده در مقابل دیگر جنگنده ساخت بوئینگ که در خدمت نیروی دریایی و تفنگداران ویژه دریایی ایالات متحده است قرار می گیرد. بنابراین، چه کسی در این مسابقه بوئینگ علیه بوئینگ برنده خواهد شد؟

تاریخچه اولیه F-15EX Eagle II

جنگنده F-15EX Eagle II اولین پرواز خود را در ۲ فوریه ۲۰۲۱ انجام داد، هشت سال پس از معرفی نسخه موسوم به Advanced Eagle یا «عقاب پیشرفته»، ۲۵ سال پس از F-15E Strike Eagle ساخت مک دانل داگلاس، و اگر چه ممکن است باورش سخت به نظر برسد، ۴۹ سال پس از اولین پرواز F-15 Eagle اورجینال ساخت مک دانل داگلاس. قرار است که نسخه EX در ماه آینده به وضعیت عملیاتی رسمی دست یابد. علاوه بر نیروی هوایی ایالات متحده، Eagle II توسط نیروی هوایی اسرائیل و نیروی هوایی پادشاهی عربستان سعودی نیز سفارش داده شده است.

بنابراین، آنچه Eagle II را از نسخه های قبلی این پلتفرم محبوب و توانمند متمایز می کند، دکتر عمر ممنون در مقاله ژوئن ۲۰۲۴ خود آن را چنین خلاصه می کند:

F-15EX دارای ۱۲ نقطه سخت موشک است که ظرفیت حمل محموله و برتری هوایی را به حداکثر می‌رساند.

غلاف هدف گیری دقیق به قابلیت اطمینان نبرد و بهبود دامنه استندآف (شلیک از فاصله ایمن بدون در خطر انداختن خود جنگنده) کمک می کند.

مکانیسم‌های دفاعی مانند EPAWSS قابلیت بقا را در محیط‌های خطرناک و بسیار مورد مناقشه افزایش می‌دهد.

تاریخچه اولیه F/A-18E/F Super Hornet

جنگنده F/A-18E/F سوپر هورنت ساخت مک دانل داگلاس کمپانی که بعدها در بوئینگ ادغام شد) اولین پرواز خود را در ۲۹ نوامبر ۱۹۹۵ انجام داد، یعنی ۲۱ سال پس از معرفی هورنت اورجینال. این هواپیما در سال ۱۹۹۹ توسط نیروی دریایی ایالات متحده به خدمت پذیرفته و در سال ۲۰۰۱ به قابلیت عملیاتی اولیه (IOC) رسیده، جایگزین هواپیمای نمادین Grumman F-14 Tomcat شد (چه شاعرانه است که هر دو هواپیما ستاره مجموعه فیلم های “تاپ گان” شدند).

در مورد اینکه چه چیزی سوپر هورنت را از نسخه اورجینال متمایز می کند، ریتیس برسنویسیوس به طور خلاصه چنین می گوید: “در اصل، سوپر هورنت یک نسخه مدرن و بسیار بهتر از هورنت است، و دومی کمبودهای اولی را رفع می کند… سوپر هورنت به گونه‌ای طراحی شده است که وزن، قدرت و قابلیت بقای بیشتری در برابر تهدیدات رو به رشد داشته باشد.”

Eagle II نیروی هوایی در برابر Super Hornet نیروی دریایی

برای یک مقایسه تراز، بیایید ویژگی های فنی دو جنگنده را کنار هم گذاشته و با هم مقایسه کنیم:

F-15EX Eagle IIF/A-18E/F Super Hornetبرتریحداکثر سرعت۲.۵ ماخ (۲,۶۵۵ کیلومتر بر ساعت) در ارتفاع بالا۱.۵۵ ماخ (۱,۹۱۵ کیلومتر بر ساعت) در ارتفاع ۴۰,۰۰۰ فوت (۱۲,۱۹۰ متر)ایگلموتور۲ موتور توربوفن پس سوز F110-GE-129 ساخت جنرال الکتریک، هر کدام با ۱۷,۱۵۵ پوند (۷۶.۳۱ کیلونیوتن) پیشرانه خشک، ۲۹,۵۰۰ پوند (۱۳۱ کیلونیوتن) با پس سوز۲ موتور توربوفن F414-400 ساخت جنرال الکتریک، هر کدام با ۱۳,۰۰۰ پوند (۵۸ کیلونیوتن) پیشرانه خشک، ۲۲,۰۰۰ پوند (۹۸ کیلونیوتن) با پس سوزایگلبرد رزمی۱,۲۷۲ کیلومتر۸۵۶ کیلومتر در عملیات های اسکورت تنها با باک سوخت داخلیایگلبرد فرابری۳,۹۰۰ کیلومتر با باک سوخت تطبیقی و سه باک سوخت خارجی۳,۳۳۰ کیلومترایگلسقف پروازی۶۰,۰۰۰ فوت (۱۸,۰۰۰ متر)۵۲,۳۰۰ فوت (۱۵,۹۴۰ متر)ایگلنرخ صعود۲۵۰ متر بر ثانیه۲۲۸ متر بر ثانیهایگلنسبت پیشرانه به وزن۰.۹۳۰.۹۳مساویتسلیحاتتوپ ها: یک توپ ۲۰ میلیمتری شش لول M61A1 Vulcan گاتلینگ با ۵۰۰ گلوله از نوع M-56 یا PGU-28
نقاط اتصال: ۴ دکل روی بال، دکل های بدنه، کشوهای بمب با ۲۳ نقطه اتصال با ظرفیت ۱۳,۴۰۰ کیلوگرم سوخت یا مهمات خارجی
موشک ها:
موشک های هوا به هوا: ۱۲ نقطه اتصال برای موشک های AIM-9 Sidewinderِ، AIM-120 AMRAAM و AIM-260 JATM
موشک های هوا به سطح: AGM-158 JASSM
AGM-88 HARM
AGM-183 ARRW
بمب ها:
GBU-31 یا GBU-38 JDAM
بمب شعاع کوچک GBU-39توپ ها: یک توپ ۲۰ میلیمتری وولکان M61A2 با ۴۱۲ گلوله
نقاط اتصال: ۱۱ (دو مورد روی بال، ۶ مورد زیر بال و ۳ مورد زیر بدنه) با ظرفیت حداکثری: ۸,۰۵۰ کیلوگرم محموله بازگشت ناوی: F/A-18E: ۴,۴۹۱ کیلوگرم، F/A-18F: ۴,۰۸۲ کیلوگرم با تمهیداتی برای حمل ترکیبی از:
موشک ها:
۴ موشک هوا به هوای مادون قرمز/ گرماجوی AIM-9 Sidewinder
۱۲ موشک هوا به هوای پیشرفته برد متوسط AIM-120 (AMRAAM با لقب Slammer)
۱۲ موشک AIM-260 JATM
موشک های هوا به سطح:
۶ موشک AGM-65E/F Maverick
۴ موشک AGM-84H/K SLAM-ER
۶ موشک سرعت بالای ضدتشعشع AGM-88 (HARM)
۴ موشک AGM-158 JASSM
۴ موشک استندآف AGM-154- بمب گلایدی
موشک های ضدکشتی:
۴ موشک AGM-84 Harpoon
۴ موشک AGM-158C LRASM
موشک تهاجمی JSM
بمب ها:
بمب های JDAM (تا ۱۰ بمب  GBU-32/35/38/54 یا ۴ بمب GBU-31)
بمب های هدایت لیزری سری Paveway
بمب های غیرهدایت شونده Mk 80
مین های دریایی Mk-62/63/65 Quick Strikeایگل

بنابراین، روی کاغذ، به نظر می رسد Eagle II در همه زمینه ها برتر از رقیب است. اما این قبل از آن است که چیزهای نامحسوس را در نظر بگیرید. در یک مورد اینکه، سوپر هورنت مانور پذیرتر است، با توانایی های پیچیدن در زاویه های تندتر. علاوه بر این، همانطور که ادوارد چانگ در مقاله ای در سپتامبر ۲۰۲۰ برای نشنال اینترست اشاره می کند: «برای نیروی دریایی، چندمنظوره بودن سوپر هورنت، همراه با مقرون به صرفه بودن آن، منجر به هواپیمایی می شود که گسترده ترین طیف از شایستگی ها را ارائه می دهد و همچنان روی یک ناو هواپیمابر بلند می شود و فرود می آید. به عبارت دیگر، Strike Eagle ممکن است دارای سرعت و برد برتر باشد، اما F/A-18E/F را می توان به دلیل توانایی پرواز از روی یک پایگاه هوایی شناور در دریا به هدف نزدیکتر کرد. همچنین این بدین معنی است که موقعیت‌های عملیاتی وجود دارد که در آن Super Hornet می‌تواند به راحتی اعزام شود، اما Strike Eagle نمی‌تواند. در واقع، در صورت بروز بحران، F/A-18E/F احتمالاً اولین واکنش‌دهنده بوده و بسیار زودتر از اینکه F-15E حاضر شود، در صحنه باشد».

جنگنده F/A-18E/F از مزیت قابل توجه اثبات شدگی در جنگ برخوردار است، در حالی که F-15EX، همانطور که قبلاً در بالا ذکر شد، هنوز به طور رسمی عملیاتی نشده است، که باعث می شود سوپر هورنت شرایط بهتری در این زمینه داشته باشد. سوپر هورنت برای اولین بار در ۶ نوامبر ۲۰۰۲ در نبرد “آلوده به خون” شد، زمانی که برای حمایت از عملیات دیده بان جنوبی (که فاصله ۱۲ ساله بین عملیات طوفان صحرا، یعنی جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ ، و شروع عملیات آزادی عراق، یعنی جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ برای سرنگونی قدرت صدام حسین را پر کرد)، جایی که دو فروند F/A-18E – متعلق به اسکادران ۱۱۵ جنگنده ضربتی نیروی دریایی ایالات متحده (VFA-115) – یک “گزینه پاسخ” را در حمله به دو پرتابگر موشک زمین به هوای (SAM) در الکوت عراق و یک پناهگاه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی (C2) در پایگاه هوایی تلیل انجام دادند. در این فرآیند، یکی از خلبانان سوپر هورنت برای اولین بار در طول نبرد، یک مهمات ۹۱۰ کیلوگرمی JDAM را از سوپر هورنت خود رها کرد.

از آن زمان، F/A-18E/F بارها و بارها ارزش خود را در عملیات های رزمی ثابت کرده است، از جنگ دوم عراق تا عملیات آزادی پایدار در افغانستان تا عملیات Inherent Resolve (کمپین هوایی علیه گروه تروریستی داعش) تا کمپین اخیر ضد حوثی ها در یمن، نه فقط در دستان نیروی دریایی و تفنگداران، بلکه در دستان نیروی هوایی سلطنتی استرالیا. و در حالی که بیشترین استفاده رزمی از سوپر هورنت برای ماموریت های هوا به زمین بوده است، این پرنده جنگی آزمایش دشوار نبرد هوا به هوا را نیز پشت سر گذاشته است: در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۷، جنگنده F/A-18E نیروی دریایی ایالات متحده یک فروند جنگنده بمب افکن سوخو-۲۲ «فیتر» نیروی هوایی سوریه را سرنگون کرد. این اولین شکار هوایی یک هواپیمای سرنشین دار توسط یک جنگنده آمریکایی از سال ۱۹۹۹ و اولین مورد از سوی نیروی دریایی ایالات متحده پس از عملیات طوفان صحرا بود.

با این وجود، اگر چه جنگنده EX F-15 هنوز غسل تعمید رسمی خود را دریافت نکرده است، میراث جنگی جت ایگل بی همتاست. اگرچه F-15 ها مطمئناً سهم خود از تلفات را در نتیجه آتش زمینی دشمن متحمل شده اند، اما این پلتفرم پس از پنج دهه، هرگز در نبرد هوا به هوا سرنگون نشده است. همانطور که در مقاله ای دیگر در مورد این جنگنده گفتیم، ایگل نرخ کشتار ۱۰۴:۰ را ثبت کرده است یعنی ۱۰۴ پیروزی در برابر ۰ شکست!

برای مقایسه، اگرچه سوپر هورنت هنوز در نبرد سرنگون نشده است، اما آمار کشتار باورنکردنی که خانواده ایگل دارند را ندارد. علاوه بر این، حداقل یک مدل اولیه هورنت در نبرد سرنگون شده است: اولین قربانی آمریکا در عملیات طوفان صحرا، جت F/A-18 Hornet به خلبانی سروان مایکل اسکات اسپیچر، شماره دفتر نیروی دریایی (BuNo) 163484، در همان شب اول درگیری، توسط یک فروند میگ ۲۵ “فاکس بت” نیروی هوایی عراق به خلبانی ستوان زهیر داوود، با استفاده از یک موشک R-40 (AA-6 “Acrid”) سرنگون شد.

و برنده … است؟

با پذیرش خطر ارتکاب دوپهلویی اورولی، هر دوی آنها برنده هستند! Eagle II دارای برتری های آماری در زمینه سرعت، قدرت و پتانسیل است، در حالی که Super Hornet دارای ویژگی های نامشهود و تجربه رزمی برتری است. با این حال، اگر من یک خلبان جنگنده بودم و انتخاب خودم را داشتم، Eagle را انتخاب می کردم. با کنار گذاشتن آن رقابت‌های بین‌سرویسی فوق‌الذکر، نیروهای مسلح ایالات متحده خوش شانس هستند که هر دوی این پرنده‌های جنگی شگفت‌انگیز را در زرادخانه خود دارند.