بهترین فیلم های ایرانی از نگاه مردم
معرفی بهترین فیلم های ایرانی از نگاه مردم
سینمای هر کشوری وابسته به شرایط تاریخی و فرهنگی آن اقلیم است، ایران هم از این قاعده مستثنا نیست. به همین دلیل سبک‌های خاصی از فیلم‌ها در سینمای ایران برای عموم ارجحیت دارند. با توجه به وضعیت تاریخی ایران، محبوب‌ترین و بهترین فیلم های ایرانی از نگاه مردم و منتقدان در سبک‌های کمدی و اجتماعی هستند. درون‌مایه‌ی اصلی سینمای ایران جامعه و مردم آن بوده است، حال چه با بیان طنز به انتقاد از شرایط موجود بپردازد، چه با بیان درام تصویری از زندگی مردم در شرایط‌های اجتماعی متفاوت به تصویر بکشد.
در این لیست سعی کردیم به ۲۰ مورد از فیلم‌هایی که هم از نظر مردم و هم از نظر منتقدان جزو آثار فاخر سینمای ایران به شمار می‌روند اشاره‌ای کنیم. به علت محدود بودن، مسلماً شماری از فیلم‌ها از حضور در لیست جا می‌مانند اما این ربطی به کیفیت آنها ندارد. در ادامه با ویجیاتو همراه باشید.
20. گاو
کارگردانداریوش مهرجوییبازیگرانعزت‌االه انتظامی ، علی نصیریانسال انتشار۱۳۴۹
فیلم گاو دومین ساخته‌ی مهرجویی و از فیلم‌های پیشگام موج نوی سینمای ایران است. فیلم قصه‌ی مردی روستایی به نام مش‌حسن را روایت می‌کند که تمام امید زندگی‌اش به تنها گاوش وابسته است و با آن، هم مایحتاج زندگی‌اش را در می‌آورد و هم اهالی روستا را تأمین می‌کند. روزی که به شهر می‌رود، گاوش رو دزد می‌زند و وقتی اهالی این خبر را به او می‌دهند، او از باور این موضوع سر باز می‌زند.
گاو اثر عجیبی است. از یک نظر روایت ذهنی خشمگین از مشاهده‌ی زندگی زیر بار فقط است، از دیدی دیگر می‌توان آن را اثری شاعرانه و غم‌انگیز خواند، در عین حال هم می‌توان از آن خوانش عمیق روانشناسانه داشت. محتوای عمیق فیلم، به همراهی کارگردانی خوب مهرجویی و بازی فوق‌العاده‌ی عزت‌الله انتظامی گاو را به یکی از بهترین فیلم‌های ایرانی از نگاه مردم تبدیل کرده است. گاو نقطه‌ی برجسته‌ای در سینمای ایران است و تقریباً شروع زمانی است که سینما در ایران خودش را جدی می‌گیرد.
19. حسن کچل
کارگردانعلی حاتمیبازیگرانپرویز صیاد ، کتایون امیرابراهیمیسال انتشار۱۳۴۹
علی حاتمی از همان اول استعداد و نبوغ ذاتی‌اش را در سینما نشان داد. حسن کچل اولین ساخته‌ی علی حاتمی است که در آن او هم کارگردان، هم نویسنده و هم سراینده‌ی اشعار بوده است. علی حاتمی می‌توانست قصه‌های جهان‌شمول‌تر انتخاب کرده و با استعداد ذاتی‌اش فیلمی فرامرزی بسازد، اما او تمام هنرش را در حیطه‌ی فرهنگ و هنر همین مرز و بوم نگه می‌دارد و دست به روایت و نمایش آثاری می‌زند که همگی ریشه در فرهنگ عامه مردم ایران دارد.
حسن کچل هم یکی از این آثار است. حسن کچل روایتی موزیکال از داستان پریان آشنا شدن فرد با جهان بیرون، عاشق شدن او برای اولین بار، کشتن اهریمن و معامله با سرنوشت است. تمام این مفاهیم عمیق و جذاب، در قالب طنز و اشعار و اجرای زیبای موزیکال بیان می‌شوند. علی حاتمی سعی کرده با استفاده از داستان فولکور، نقدی بر رفتار و اخلاقیات جامعه‌ی معاصر داشته باشد.
18. متری شیش و نیم
کارگردانسعید روستاییبازیگرانپیمان معادی ، نوید محمدزاده ، پریناز ایزدیارسال انتشار۱۳۹۷
متری شیش و نیم فیلمی هیجان‌انگیز در ژانر پلیسی-اجتماعی است که در سال ۱۳۹۷ توسط سعید روستایی نوشته و کارگردانی شد. متری شیش و نیم توانست عنوان پربیننده‌ترین فیلم غیرکمدی دهه‌های هشتاد و نود را نصیب خود کند. فیلم در مورد چند مأمور پلیس مبارزه با مواد مخدر است که به دنبال فروشنده‌ی بزرگ شیشه در تهران به اسم ناصر خاکزاد هستند. د روایت تعقیب و دستگیری این فرد توسط پلیس، ما با شیوه‌ی کارکرد و رفتاری پلیس‌ها به شکلی صریح و بی‌پرده، واقعیت زندگی افراد معتاد در ایران، زندگی افراد پایین‌شهر و البته عشق فردی و خانوادگی مواجه می‌شویم.
متری شیش و نیم سعی در نمایش بی‌قانونی در خلال قانون دارد. در طول فیلم ما با سبک و شرایط زندگی تمام افراد حضور یافته در فیلم، از معتادانی که به انتهای راه رسیدند، از پخش‌کننده‌ی کوچک و بزرگ مواد مخدر، از رابطه‌ی بین پلیس و خلافکار آشنا می‌شویم. متری شیش و نیم توانست در یازده رشته از جوایز سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر نامزد شود و از این بین جایزه‌ی بهترین تدوین، صدابرداری و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را ببرد. همچنین نوید محمدزاده و سعید روستایی توانستند به ترتیب موفق به کسب بهترین بازیگر نقش مرد و بهترین کارگردان از جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو شوند.
17. کمال‌الملک
کارگردانعلی حاتمیبازیگرانجمشید مشایخی ، عزت‌الله انتظامی ، داوود رشیدی ، علی نصیریانسال انتشار۱۳۶۲
کمال‌الملک فقط یک فیلم بیوگرافی نیست. علی حاتمی از داستان زندگی این نقاش بزرگ ایرانی استفاده کرده، تا بتواند وضعیت فرهنگی، تاریخی و اجتماعی ایران دوره‌ی قاجار را به تصویر بکشد. در این فیلم جمشید مشایخی نقش کمال‌الملک را بازی می‌کند و عزت‌الله انتظامی و علی نصیریان به ترتیب در نقش‌های ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه ظاهر می‌شوند. کمال‌الملک همانند دیگر فیلم‌های حاتمی حاوی دو ویژگی است، یکی نمایش ذات بی‌تغییر و غیرزمان‌مند انسان، دیگری نمایش دوره‌ی تاریخی و شرایطی که همین ذات غیرزمان‌مند، در بستری زمان‌مند می‌گذراند.
با مشاهده‌ی این فیلم نه تنها با شرح حال زندگی نقاش مشهور ایرانی آشنا می‌شنویم، بلکه فهمی از ساز و کار دربار و مردم عام و قوانین آن دوران به دست می‌آوریم. طراحی دکور و لباس‌ها و کارگردانی علی حاتمی به حدی عالی بوده که مخاطب کاملاً در اتمسفر و جریان آن دوران قرار بگیرد. دیدن کمال‌الملک برای فهم سیر هنری، سیاسی و اجتماعی تاریخ ایران همواره برای مخاطب ضروری است.
16. شنای پروانه
کارگردانمحمد کارتبازیگرانامیر آقایی ، طناز طبابایی ، جواد عزتیسال انتشار۱۳۹۸
شنای پروانه اولین فیلم سینمایی کارگردان جوان ایرانی، محمد کارت محسوب می‌شود. در این فیلم او به سراغ مسائل و جریاناتی می‌رود که قشر پایین‌شهر جامعه‌ی ایران با آنها درگیر هستند، مسائلی همچون غیرت و ناموس‌پرستی، بزن‌بهادری، قتل، قاچاق و … . شنای پروانه نشان می‌دهد چطور قوانین و سبک زندگی پایین‌شهر به طور کامل با جاهای دیگر متفاوت است و در این جا حکم، حکم گنده‌لات‌های محل است و این که چطور چنین سبک زندگی می‌تواند به قیمت جان دیگری تمام شود.
فیلم داستان سیاه و تاریکی دارد و در به تصویر کشیدن آن هیچ کم‌کاری نمی‌کند. شنای پروانه توانست در چهارده بخش سی و هشتمین دوره جشنواره فجر نامزد شود و شش جایزه را از آن خود کند که از بین آنها می‌توان به بهترین بازیگر مکمل نقش مرد و زن (امیر آقایی و طناز طبابایی) و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران اشاره کرد.
15. من ترانه ۱۵ سال دارم
کارگردانرسول صدرعاملیبازیگرانترانه علیدوستی ، مهتاب نصیرپورسال انتشار۱۳۸۰
من ترانه ۱۵ سال دارم جزو معروف‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران به حساب می‌آید. این فیلم قبل و بعد از اکران خود جزو پرحاشیه‌ترین و البته محبوب‌ترین فیلم‌های ایران بود. اثری خاص که به خاطر تصویر کشیدن شرایط خاص زندگی دختر جوان در جامعه‌ی ایران، همواره می‌تواند نظر مخاطب ایرانی را به خود جلب کند. داستان فیلم در مورد دختری ۱۵ ساله به نام ترانه(با بازی ترانه علیدوستی) است که همسرش پس از ازدواج و بچه دار شدن او را ترک می‌کند.
در طول فیلم شاهد روایت سختی‌های ترانه برای گرفتن شناسنامه و اثبات حق و ادعاهای خود در دادگاه هستیم. درون‌مایه‌ی فیلم در مورد سختی‌های یک زن جوان در جامعه‌ی مردسالار ایران است و این که زنی تصمیم بگیرد عزت نفس خود را زیر پا نگذارد و در گرفتن حق و حقوقش اصرار ورزد، قوانین و جامعه سنتی چه موانعی را در جلوی روی او قرار خواهند داد. فیلم در جشنواره‌های داخلی بیشتر از خارجی درخشید و توانست سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، فیلمنامه و بازیگر نقش اول زن را نصیب خود کند.
14. سنتوری
کارگردانداریوش مهرجوییبازیگرانگلشیفته فراهانی ، بهرام رادانسال انتشار۱۳۸۵
سنتوری یکی از جنجالی‌ترین ساخته‌های داریوش مهرجویی و سینمای ایران است، فیلمی که تا گرفتن حق انتشار خود، مسیر پرپیچ و خم و سخت و طولانی را سپری کرد. سنتوری فیلمی است که سعی می‌کند در خلال تعریف یک داستان عاشقانه، به مفاهیمی همچون تقابل سنت و مدرنیته، فرد و جامعه، ماندن و مهاجرت، هنر و اعتیاد بپردازد.
سنتوری، یک برداشت آزاد از رمان عقاید یک دلقک نوشته‌ی هانریش بل آلمانی است. بهرام رادان و گلشیفته‌ی فراهانی یکی از بهترین نقش‌های کارنامه‌ی هنری خود را در سنتوری ایفا می‌کنند. صحنه‌های این فیلم و آهنگ‌های محسن چاووشی، آن را به یکی از خاطره‌انگیزترین فیلم‌ها در نظر مردم ایران تبدیل کرده است. فیلم سنتوری توانست در در بیست و پنجمی جشنواره‌ی فیلم فجر، بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را نصیب خود کند
13. دختری با کفش‌های کتانی
کارگردانرسول صدرعاملیبازیگرانپگاه آهنگرانیسال انتشار۱۳۷۸
دختری با کفش‌های کتانی ششمین ساخته‌ی رسول صدر عاملی است که درست قبل از فیلم من ترانه ۱۵ سال دارم ساخته شده است. رگه‌ها و درون‌مایه‌های آن فیلم را در این جا هم می‌بینیم. قصه‌ی فیلم دختری با کفش‌های کتانی در مورد زندگی و ذهنیت نسل جدید ایرانی و تقابل و تضاد آن با زندگی و جامعه‌ی سنتی ایران است. رسول صدرعالمی در این فیلم می‌خواهد بگوید چطور جامعه با ابزار قانون می‌تواند مانع رشد و شکوفایی افراد جوان شود.
داستان فیلم از آن‌جایی شروع می‌شود که آیدین و تداعی با هم در پارک آشنا شده و حین گردش، توسط مأمورین نیروی انتظامی دستگیر می‌شوند. در ادامه‌ی کار، آیدین به دادگاه و تداعی به پزشکی قانونی رفته و هر دو باید بی‌گناهی خود را ثابت کنند. دختری با کفش‌های کتانی با توجه به دوره‌ی زمانی خود، اکران پر سر و صدایی داشت و توانست بسیاری از مردم ایران به سینماها بکشانند و هنوز که هنوزه از آن به عنوان فیلمی خاص و تأثیرگذار در سینمای ایران یاد می‌شود.
12. ابد و یک روز
کارگردانسعید روستاییبازیگراننوید محمدزاده ، پیمان معادی ، پریناز ایزدیارسال انتشار۱۳۹۴
ابد و یک روز مانند دیگر ساخته‌های سعید روستایی، به شرح و روایت افراد کم‌بضاعت جامعه و مشکلات و سختی‌های آنها می‌پردازد. نه تنها اعضای خانواده از تهیه‌ی مایحتاج زندگی عاجزند، بلکه در میان خود هم نزاع زیادی دارند. فیلم نشان می‌دهد چطور مسئله‌ی فقر، می‌تواند کلیه‌ی ارکان یک خانواده را تحت شعاع قرار داده و افراد را مجبور به چه کارهای مبتذلی بکند.
فیلم ابتدا کمی کند شروع می‌شود اما سپس روی دور می‌افتد و ریتمش را به خوبی تا انتها حفظ می‌کند. در خلال نمایش سختی و فلاکت‌های شخصیت‌ها، ما لحظات و صحنه‌های طنزی داریم که کمی از سیاهی فیلم کم می‌کند. ابد و یک روز توانست در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر در یازده بخش نامزد شود و نه تای آن را ببرد که از مهم‌ترین این جوایز می‌توان به بهترین فیلمنامه، تدوین، کارگردانی، بازیگر نقش اول زن(پریناز ایزدیار) و البته بهترین فیلم از نگاه تماشگران اشاره کرد.
11. آژانس شیشه‌ای
کارگردانابراهیم حاتمی‌کیابازیگران:پرویز پرستویی ، رضا کیانیان ، حبیب رضاییسال انتشار۱۳۷۶
آژانس شیشه‌ای، نوشته و ساخته‌ی ابراهیم حاتمی‌کیا، یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین فیلم‌های ایرانی است. داستان فیلم در مورد عباس، رزمنده‌ی سابق جنگ ایران و عراق است که به علت جراحات جنگی در آستانه‌ی مرگ است. برای معالجه‌ی فوری عباس، هم‌رزم سابقش حاج‌کاظم می‌خواهد او را به لندن ببرد، اما وقتی از پس مخارج هواپیما برنمی‌آیند، حاج‌کاظم در آژانس هواپیمایی به گروگان‌گیری دست می‌زند.
حاتمی‌کیا فیلمی هیجان‌انگیز و درام با ریتم تند ساخته که در انتقادهای سیاسی و اجتماعی خود بسیار صریح است. آژانس شیشه‌ای یکی از بهترین فیلم‌های ایرانی از نظر منتقدان است و همچنان جزو آثار برتر تکنیکی سینمای ایران به شمار می‌رود. از نظر عموم هم آژانس شیشه‌ای فیلمی است که در یادگارشان خواهد ماند. فیلم توانست در جشنواره فجر، تقریباً سیمرغ مهم‌ترین بخش‌های جوایز را درو کند.
10. آدم برفی
کارگردانداوود میرباقریبازیگراناکبر عبدی ، پرویز پرستویی ، آزیتا حاجیانسال انتشار۱۳۷۳
آدم برفی از آن دسته فیلم‌هاست که هر جنس مخاطبی را می‌تواند سرگرم و درگیر کند. این فیلم در سال ۱۳۷۳ به کارگردانی داوود میرباقری اکران شد و اکبر عبدی در آن یکی خاص‌ترین و عجیب‌ترین نقش‌های سینمای ایران را بازی می‌کند، بله در نقش یک زن! عباس برای رفتن به آمریکا، مجبور است لباس زنانه بپوشد و هویت خود را عوض کند، تا بتواند با پیدا کردن یک شوهر آمریکایی، ویزای آمریکا را گرفته و به آن جا مهاجرت کند.
فیلم بعد از ساخت در سال ۱۳۷۳، به مدت سه سال اکرانش توقیف شد و پس از آن از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸روی پرده‌های سینما رفت و در این مدت توانست به یکی از پربیننده‌ترین فیلم‌های سینمای ایران تبدیل شود. دغدغه‌های فیلم، پرداخت به موضوع مهاجرت، تغییر هویت و از دست رفتن هویت و شخصیت انسان در طول این پروسه است.
9. جدایی نادر از سیمین
کارگرداناصغر فرهادیبازیگرانپیمان معادی ، لیلا حاتمی ، شهاب حسینیسال انتشار۱۳۸۹
جدایی نادر از سیمین، یکی از موفق‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران و یکی از چهره‌های اصلی سینمای ایران در عرصه‌ی جهانی است، فیلمی که توانست در سال ۲۰۱۲ جایزه‌ی بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار را از آن خود کند. سیمین(با بازی لیلا حاتمی)، می‌خواهد مهاجرت کند و از ایران برود، اما نادر به خاطر نگهداری از پدر خود، تمایلی به این کار ندارد و همین هم سرآغاز جدایی این دو از هم می‌شود. نادر برای نگهداری پدرش، پرستاری را استخدام می‌کند و فیلم به شرح اتفاقات مربوط به این دو خانواده، تفاوت اقتصادی و فرهنگی‌شان، پیامدهای جدایی بر روی فرزند و … می‌پردازد.
فیلم از چنین داستانی استفاده کرده تا در خلال آن بتواند تصویر روشنی از شرایط فرهنگی و اجتماعی زندگی در ایران ارائه دهد. فیلمنامه‌ی عالی و کارگردانی مناسب اصغر فرهادی باعث شده تا تمامی درون‌مایه‌ی فیلم به ذهن مخاطب رسوخ کند و آن را به فیلمی فراموش‌نشدنی برایش تبدیل کند. همانند دیگر فیلم‌های فرهادی، بهانه‌های اصلی شخصیت‌ها برای شرح اعمال‌شان در واقع روکش قضیه هستند و در لایه‌های زیرین است که باید به جست و جوی حقیقت پرداخت، حقیقتی که با پیشروی فیلمنامه گشوده‌تر و گشوده‌تر می‌شود تا در لحظه‌ی نهایی کاملاً در ذهن مخاطب بنشیند. فیلم جدایی نادر از سیمین در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی خوش درخشید و در مجموع توانست ۵۲ جایزه را نصیب خود کند.
8. مهمان مامان
کارگردانداریوش مهرجوییبازیگرانپارسا پیروزفر ، امین حیایی ، گلاب آدینه ، نسرین مقانلوسال انتشار۱۳۸۲
مهمان مامان یکی از جذاب‌ترین و بامزه‌ترین فیلم‌های سینمای ایران است. فیلم در حین زیبایی و طنز و حس و حال خوبش، به روایت مشکلات اقتصادی طبقه پایین جامعه می‌پردازد. در یک خانه‌ی قدیمی، چندین خانواده با هم زندگی می‌کنند. در یکی از شب‌ها، قرار است مهمانی برای آنها بیاید و حالا تمامی اعضای خانه دست به دست هم می‌دهند تا بتوانند پذیرایی مناسب و آبرودارانه‌ای از این مهمان تازه عروس و داماد داشته باشند. اما برای چنین قشری، از پس این مهمانی برآمدن به همین سادگی‌ها نیست.
تمام دیالوگ‌ها و بازی‌های فیلم باورپذیر هستند و با وجود خنده‌دار بودن، هیچوقت در دام اغراق‌آمیز شدن نمی‌افتند. همین قصه‌ی کمدی ساده، در برخی جاها در حد یک تریلر هیجان انگیز پیش می‌رود. مهمان مامان از بازیگران معروف متعددی استفاده می‌کند که هر کدام از آنها در داستان فیلم پیشینه و حال مخصوص خود را دارند. فیلم سرنوشت هیچکدام از شخصیت‌ها را نادیده نمی‌گیرد و در انتها همه‌ی آنها را به سرانجام می‌رساند. مهمان مامان توانست در بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در ده بخش نامزد شود و جایزه‌ی بهترین فیلم را از آن خود کند.
7. چهارشنبه سوری
کارگرداناصغر فرهادیبازیگرانهدیه تهرانی ، ترانه علیدوستی ، حمید فرخ‌نژادسال انتشار۱۳۸۴
اضطراب، دروغ، پارانویا… زندگی زناشویی به هم ریخته شده، به همراه تق تق ترقه‌های چهارشنبه‌سوری. این‌ها توصیف فضای متشنج درام اجتماعی اصغر فرهادی است. ترانه علیدوستی نقش یک دختر نظافت‌چی را بازی می‌کند که برای انجام کارش به خانه‌ی یک زوج (با بازی هدیه تهرانی و حمی فرخ‌نژاد) می‌رود. در این حین، کم‌کم او با فضای پرتنش خانواده آشنا می‌شود و خودش را درگیر دغدغه‌ها و مشغله‌های آنها می‌بیند. مژده به رابطه‌ی هسمر خود با همسایه‌اش( با بازی پانته‌آ بهرام) مشکوک است و این موضوع را علنی هم می‌کند، اما مرد همه‌ی این اتهامات را انکار می‌کند.
این فیلم سومین ساخته‌ی اصغر فرهادی و اولین فیلم از سه‌گانه‌ی غیررسمی «دروغ» ( به همراه جدایی نادر از سیمین و درباره‌ی الی) است. فرهادی با این فیلم بود که توانست نام خود را هم‌رده‌ی بهترین سینماگران ایران قرار دهد. چهارشنبه‌سوری یکی از موفق‌ترین فیلم‌های فرهادی چه در نظر مخاطب عام و چه در بین منتقدان است و برخی حتی این اثر را از درباره‌ی الی و جدایی نادر از سیمین بهتر می‌دانند. چهارشنبه‌سوری توانست در جشنواره‌های مختلف در بخش‌هایی همچون بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول و دوم زن، در تدوین .. جوایز را نصیب خود کند.
6. مسافران
کارگردانبهرام بیضاییبازیگرانمژده شمسایی ، نیکو خردمند ، هما روستاسال انتشار۱۳۶۹
فیلم مسافران، دهمین ساخته‌ی بهرام بیضایی یکی از شاخص‌ترین سینماگران ایران است. داستان از آن‌جا شروع می‌شود که زنی به نام مهتاب به همراه شوهر و دو پسر خردسالش می‌خواهند با یک سواری کرایه از شمال کشور به تهران بروند تا آینه‌ی موروثی نوعروس خانواده را به جشن عروسی خواهرش ماهرخ برساند. در این بین زنی روستایی هم با آنها همسفر می‌شود و بعد همگی در سانحه‌ی جاده جان خود را از دست می‌دهند.
بیضایی با استفاده از این داستان و شگردش در بهره‌گیری از نمادها و مفاهیم فلسفی، سعی به کاوش در موضوعاتی همچون مرگ و زندگی و امید و سوگواری و سنن و آیین‌ها دارد. شبیه به برخی فیلم‌های موج نوی ایران، در این جا هم زنان نقش پررنگی دارند و چه بسا تصمیم و اداره‌ی بسیاری از امور به عهده‌ی زن‌هاست. فیلم توانست در ۱۲ بخش جشنواره فیلم فجر نامزد شود و ۶ تای آنها شامل بهترین بازیگر نقش اول و دوم زن(جمیله شیخی و فاطمه معتمد آریا) و جایزه‌ی بهترین فیلمبرداری و جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داوران را ببرد.
5. زمانی برای مستی اسب‌ها
کارگردانبهمن قبادیبازیگرانایوب احمدی ، روژین بونسیانتشار۱۳۷۸
زمانی برای مستی اسب‌ها… نامی شاعرانه بر فیلمی شاعرانه، شاید اگر چشمان هنرمندانه وجود نداشته باشد، نتوان چیز شاعرانه‌ای از این محیط برداشت کرد، چه بسا تنها چیزی که می‌توان مشاهده کرد روی زمخت و سخت زندگی است و زشتی. ولی کار هنرمند همین است، ارائه‌ی بینش(انتقادی) شاعرانه خود به شکلی قابل فهم برای مخاطب توسط هنر جمعی سینما. بهمن قبادی با زمانی برای مستی اسب‌ها همین کار را می‌کند. جغرافیای کوچکی را انتخاب می‌کند و زندگی مشثت‌بار کولبران بین مرز ایران و عراق را کاملاً رئال اما شاعرانه، به تصویر می‌کشد. ایوب با مرگ پدر مجبور به مراقبت از سه خواهر و برادر بیمارش است. پزشک می‌گوید اگر برادرش عمل جراحی نشود، پس از چندین ماه خواهد مرد. ایوب برای به دست آوردن هزینه‌ی عمل جراحی، تصمیم به کولبری می‌گیرد و از این جا روایت فیلم اوج می‌گیرد.
موضوع فیلم در مورد سختی‌ها و مشقت‌هایی است که افراد تهی‌دست در شرایط سخت اقتصادی و جغرافیایی می‌کشند. فیلم اتمسفر بسیار سنگینی دارد و به خوبی توانسته شرایط زندگی در آن محیط سخت جغرافیایی را به مخاطب نشان دهد. فیلم زمانی برای مستی اسب ها توانست جایزه دوربین طلایی فستیوال کن و جایزه ویژه هیئت ژوری فستیوال شیکاگو را در میان جوایز از جشنواره‌ی دیگر ببرد.
4. هامون
کارگردانداریوش مهرجوییبازیگرانخسرو شکیبایی ، عزت‌الله انتظامی ، بیتا فرهیسال انتشار۱۳۶۸
هامون روایت عشق است یا تحلیلی روانکاوانه؟ هامون حکایت تنهاییست یا قصه‌ی تزکیه نفس؟ هامون تحلیل رؤیاست یا یک خاطره از دست رفته؟ هامون همه‌ی این‌ها با هم است. هامون قصه‌ی شکست و رستگاری مبهم است. داریوش مهرجویی در فیلم هامون، رشته‌ای پیوسته و تو در تو از مفاهیم بالا را در قصه‌ای بسیار جذاب در هم آمیخته که مخاطب را از نظر ذهنی و احساسی تا پای انتهای فیلم نگه می‌دارد.
هامون فیلمی به یاد ماندنی است. همراه با قصه‌ی جذاب و روان، مفاهیم سنگین و عمیق به شکلی قابل فهم به بیینده ارائه داده می‌شود. داریوش مهرجویی نشان می‌دهد که در ساخت فیلم‌های درام، به همان اندازه‌ی فیلم‌های کمدی مهارت دارد و چه قدر خوب با فلسفه و روانکاوی، آیین و مذهب، سنن و فرهنگ ایران آشناست و البته، چقدر خوب بلد است قصه‌ی عاشقانه‌ی تلخ بگوید. بازی خسرو شکیبایی در این فیلم، یکی از بهترین ایفای نقش‌ها در تاریخ سینمای ایران است که تا قبل از آن در عرصه‌ی سینما آن‌چنان شناخته شده نبود.
3. ناخدا خورشید
کارگردانناصر تقواییبازیگرانداریوش ارجمند ، علی نصیریان ، فتحعلی اویسیسال انتشار۱۳۶۵
وقتی «داشتن و نداشتن» ستینگ خود را به جنوب ایران بیاورد، تبدیل به ناخدا خورشید می‌شود. هری مورگان تبدیل به ناخدا خورشیدی می‌شود که به خاطر لو رفتن، بار قاچاقش به آتش کشیده می‌شود. روایت مردی که برای رهایی خود از شرایط سخت، مجبور است دست به کارهای خلاف بزند. اما خلاف از نظر چه کسانی؟ فیلم همانند اثر همینگوی، نگاهی به انسان و تصمیمات ناچارش زیر بار شرایط سخت می‌پردازد و به قهرمانش حق می‌دهد.
اثر همینگوی وابسته به ستنیگ نیست و بیشتر به ذات انسان و طبیعت ارجاع می‌دهد، برای همین منبع اقتباس خوبی به شمار می‌رود. ناصر تقوایی با تسلط خوبش بر ادبیات و هنرش در اقتباس کردن، طوری داستان غربی را در جغرافیای جنوب ایران می‌ریزد که ببینده کاملاً باور دارد چنین داستانی در این جا اتفاق افتاده است. داریوش ارجمند توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد از جشنواره فجر را کسب کند و همچنین ناصر تقوایی جایزهٔ یوزپلنگ برنزی چهل و یکمین دورهٔ جشنواره‌ی بین‌المللی لوکارنو را به خاطر این فیلم دریافت کرد.
2. درباره الی
کارگرداناصغر فرهادیبازیگرانترانه علیدوستی ، گلشیفته فراهانی ، پیمان معادی ، شهاب حسینیسال انتشار۱۳۸۷
درباره الی، سومین ساخته‌ی اصغر فرهادی است که در این لیست قرار می‌گیرد و در واقع این فیلم آغاز شهرت جهانی و فرامرزی او بود. داستان فیلم در مورد چند خانواده است که برای تفریح به شمال کشور سفر می‌کنند. دوستان احمد(با بازی شهاب حسینی) سعی دارند برای او که تازه از خارج کشور برگشته، همسری پیدا کنند و به همین جهت سپیده(با بازی گلشیفته فراهانی)، الی(با بازی ترانه علیدوستی) را برای این هدف، به همراه خود به این سفر می‌برد. اما پس از ناپدید شدن الی، ماجرا سمت و سوی دیگری می‌گیرد و تازه حقایق از پشت پرده‌ی دروغ‌های شخصیت‌ها شروع به نمایان شدن می‌کند.
درون‌مایه‌ی این فیلم شبیه به دو اثر دیگر سه‌گانه‌ی دروغ فرهادی(چهارشنبه‌سوری و جدایی نادر از سیمین) به تأثیرات پروانه‌ای گفته‌های دروغ بر شخصیت‌ها و سرنوشتشان می‌پردازد و حوادث بزرگ و ناگواری که از همین دروغ‌های کوچک پدید می‌آید. فیلمنامه و دیالوگ‌های فیلم بسیار فکرشده و ظریف هستند و تازه با تماشای فیلم برای بار دوم است که مخاطب از تمام زوایای فیلم سر در می‌آورد. اکران فیلم در ایران با استقبال گسترده‌ای همراه شد و البته بسیاری حواشی هم دور و بر اکران آن وجود داشت. چه در مراسم جوایز داخلی و چه خارجی، درباره‌ی الی توانست خوش بدرخشد و جزو پرافتخارترین فیلم‌های تاریخ سینما ایران به شمار آید.
1. اجاره‌نشین‌ها
کارگردانداریوش مهرجوییبازیگراناکبر عبدی ، حمیده خیرآبادی ، عزت‌الله انتظامیسال انتشار۱۳۶۵
اجاره‌نشین‌ها هم در دل مخاطب عام و هم منتقدین به یک اندازه می‌نشیند. فیلم‌های کمدی مهرجویی، می‌تواند سنین مختلف از جوان‌ترین تا پیرترین را دور هم جمع کرده و به یک اندازه بخنداند و در فکر فرو ببرد. کمدی‌های مهرجویی روایت ساده‌ی انسانیت است که سن و سال و عام و منتقد نمی‌شناسد. داستان فیلم در مورد گروهی از اجاره‌نشین‌ها در حاشیه‌ی شهر تهران است که در آپارتمانی فرسوده زندگی می‌کنند که نیاز به تعمیرات دارد چون هر آن ممکن است به علت فرسودگی فرو بریزد. روایت فیلم مربوط به مشکلات بین اهالی آپارتمان با مباشر مالک آپارتمان است و این که هر کدام چگونه به فکر منفعت شخصی خود هستند.
امضاهای کاری داریوش مهرجویی که بعدها در آثار مختلف او نمایان می‌شوند، در همین فیلم قابل مشاهده است، مثلاً لحن و بیان طنز عالی فیلم که با آن به بیان معضلات شخصی، اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد و همچنین تعداد زیاد بازیگران که هر کدام از آن ها قصه و سرنوشت خود را دارند. اجاره‌نشین‌ها از نظر تاریخی فیلمی خاص در سینمای ایران به حساب می‌رود چون باعث شد سینمای ایران از جریان تکراری و سنتی خود دربیاید و راه برای سینماگران جدید باز شود. فیلم چه از نظر منتقدین و چه از نظر بیننده، جزو شاهکارهای سینمای ایران محسوب می‌شود.
سخن نهایی
درون‌مایه‌ی اصلی سینمای ایران، نمایش زندگی مردم عادی و جامعه و تأثیرات متقابل آنها بر یکدیگر بوده و قطعاً به همین مسیر هم ادامه خواهد داد. به همین علت، بهترین فیلم‌های ایرانی از نگاه مردم و منتقدان، همگی فیلم‌هایی است که در این سبک و بستر روایت می‌شوند. سینمای ایران همواره تلاش کرده تا مرجع تاریخی خوبی برای ضبط و ارائه‌ی فرهنگ و سنن متنوع ایران، تضاد موجود در سطوح مختلف جامعه و تقابل نسل‌ها باشد. با مشاهده‌ی فیلم‌های هر دهه‌ی سینما ایران، می‌توان درک خوبی از شرایط آن دهه و سیر روایی و تغییرات آن تا کنون داشت. ممنون که تا پایان متن همراه‌مان بودید.
سوالات متداول
چه سبک‌هایی از بهترین فیلم‌های ایرانی در نگاه مردم با اقبال عمومی مواجه می‌شوند؟
سینمای ایران با توجه به وضعیت تاریخی خود و همچنین فرهنگ عامه‌ی مردم ایران، در سبک‌های درام اجتماعی و کمدی، توانستند بیشترین تماشاگر را به سالن‌های سینما بکشانند.
بهترین فیلم‌های کمدی سینمای ایران چیست؟
بهترین فیلم‌های فاخر کمدی که با نگاهی طنز به انتقاد از شرایط جامعه و فرهنگ ایران می‌پردازند، جزو آثار علی حاتمی و داریوش مهرجویی هستند.
بهترین فیلم‌های ایرانی مدرن کدام‌ها هستند؟
از فیلم‌های مهم سینمای مدرن ایران می‌توان به متری شش و نیم، شنای پروانه و ابد و یک روز اشاره کرد.
