بیوگرافی نصرت کریمی
مستند نصرت کریمی که به‌تازگی به‌صورت رایگان و آنلاین در دسترس قرار گرفته، به یکی از موضوعات پرطرفدار این روزها برای اهالی فرهنگ و هنر تبدیل شده است. این اثر شش‌قسمتی با عنوان نصرت کریمی؛ هنرمند بودن در ایران نتیجه ۱۹ سال تلاش و همکاری مشترک میان بابک کریمی، سینماگر و بازیگر شناخته‌شده بین‌المللی، مهرداد اسکویی، مستندساز برجسته، و روح‌الله انصاری، تدوینگر مطرح است.
نصرت کریمی از پیشگامان تأثیرگذار سینما و هنرهای نمایشی ایران است که نه‌تنها سینمای ایران را متحول کرد، بلکه به‌عنوان پدر انیمیشن و فیلم و تئاتر عروسکی ایران شناخته می‌شود. او از نخستین نسل تحصیل‌کردگان سینما و سینمای متحرک در خارج از کشور بود و بسیاری از بزرگان امروز سینما و تئاتر عروسکی ایران به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم شاگرد او بوده‌اند. نصرت کریمی همچنین با آوردن سینمای نئورئالیستی به ایران، مسیر جدیدی برای سینماگران نسل بعدی گشود و الهام‌بخش آثار ماندگار آن‌ها شد.
بیوگرافی نصرت کریمی
تولد و تحصیلات
نصرت‌الله کریمی اول دی ۱۳۰۳ در تهران متولد شد. او دوره متوسطه را تا سیکل اول در هنرستان صنعتی تهران گذراند و دیپلم متوسطه را از هنرستان هنرپیشگی دریافت کرد.
او برای تکمیل تحصیلات خود به ایتالیا و پس از آن برای آموختن عروسک‌گردانی به پراگ رفت. پس از گذراندن دوره پنج‌ساله رشته کارگردانی سینما و تلویزیون، یک سال نیز دوره فنی فیلم‌های عروسکی را گذراند و با مدرک کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد.
آغاز فعالیت هنری
نصرت‌الله کریمی در سال ۱۳۲۳ به گروه تئاتر نوشین پیوست. او تا سال ۱۳۳۱ همچنان در این گروه عضویت داشت و درنمایشنامه‌های گوناگونی از جمله «دختر شکلات‌فروش» و «اوژنی گرانده» به ایفای نقش پرداخت.
نصرت الله کریمی پیش از انقلاب
نصرت کریمی پس از بازگشت به ایران، به دعوت وزارت فرهنگ و هنر مسئولیت کارگاه نقاشی متحرک را به عهده گرفت و در آنجا فیلم های زیادی را با تکنیک‌‌های انیمیشن و عروسکی ساخت که در آرشیو وزارت ارشاد موجود هستند. آثاری چون دل موش پوست پلنگ، شکار ماه، باباکرم، تعصب، سلسله مراتب، خروس بی محل، آدم شاخ درمیاره، پیدایش آتش، آقای شاکی.
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ نیز با ساخت سریال در تلویزیون مشغول به کار بود و بعد به ساخت فیلم سینمائی روی آورد و با فیلم های درشکه چی و مُحَلِل وارد عرصه سینمای ایران شد.
شهرت
بیشتر شهرت نصرت الله کریمی به دلیل بازی در سریال دایی جان ناپلئون در نقش «آقاجان» و نیز آثار سینمایی است که با سه عنوان نویسنده، کارگردان و بازیگر در آن ها حضور داشته است.
ماجرای فیلم «محلل» و صدور حکم اعدام برای نصرت کریمی
نصرت کریمی پس از انقلاب ۱۳۵۷ از کار و تدریس در عرصه سینما منع شد و چند ماه را در زندان سپری کرد، با این حال تمام این سال‌ها در ایران ماند.
در جریان انقلاب فرهنگی ایران، برای او حکم قطع دست برای نگارش فیلمنامه محلل و اعدام برای ساخت آن صادر شد. اما به دلیل محبوبیت نصرت کریمی و نداشتن فعالیت سیاسی، حکم او به ممنوعیت کاری در سینمای ایران تا پایان عمر کاهش یافت.
محلل در سال ۱۳۵۰ بر پایه داستانی به همین نام از صادق هدایت ساخته و به فیلمی جنجال‌انگیز بدل شد. در فیلم شوهری بازاری در بگومگویی خانوادگی، در عصبانیت از خود به در می‌شود و همسر خود را “سه طلاقه” می‌کند اما به زودی پشیمان می‌شود.
بنا به فقه اسلامی یا برداشتی که در داستان از آن ارائه می‌شود، این مرد دیگر حق “رجوع” ندارد و تنها به شرطی می‌تواند دوباره با زن خود زناشویی کند، که مردی دیگر به نام “محلل” این عمل را انجام دهد. مرد در تنگنایی دردناک قرار می‌گیرد: از سویی نمی‌تواند احکام شرع را نادیده بگیرد و از سوی دیگر حاضر نیست همسر سابق خود با مردی بیگانه عقد کند.
نمایش فیلم واکنش تند محافل دینی را به دنبال داشت که در نهایت به توقیف فیلم انجامید.
همسر و فرزندان
نصرت کریمی دو بار ازدواج کرد. اعلم دانایی متولد ۱۳۱۰ همسر اول نصرت کریمی و مادر بابک، مازیار و ماندانا کریمی است که در تیر ماه ۱۳۹۹ در رم ایتالیا درگذشت.
پروین تیموری همسر دوم نصرت کریمی است.
درگذشت
نصرت الله کریمی صبح روز ۱۲ آذر ۱۳۹۸ در سن ۹۴ سالگی به علت کهولت سن در منزلش در تهران درگذشت و در روز ۱۶ آذر در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
آثار
سینما
۱۳۶۴ مهمان ناخوانده نویسنده کارگردان
۱۳۵۴ خانه خراب بازیگر نویسنده کارگردان
۱۳۵۲ عیال وار بازیگر
۱۳۵۲ گلگو ۱۳ بازیگر
۱۳۵۱ حسن سیاه بازیگر
۱۳۵۱ حکیم باشی بازیگر
۱۳۵۱ تختخواب سه نفره بازیگر نویسنده کارگردان
۱۳۵۰ محلل بازیگر نویسنده کارگردان
۱۳۵۰ درشکه چی بازیگر نویسنده کارگردان
۱۳۵۰ باباشمل طراح لباس
۱۳۴۹ دزد و پاسبان نویسنده
۱۳۴۷ عشق قارون امور فنی
۱۳۴۱ گل گمشده امور چاپ
۱۳۳۶ نصیحت (فیلم کوتاه داستانی) کارگردان
۱۳۳۵ مینیاتورهای ایرانی کارگردان
تلویزیون
۱۳۷۱ مجموعه عروسکی «وروجک» کارگردان
۱۳۵۶ خسرو میرزای دوم بازیگر کارگردان
۱۳۵۵ انیمیشن «آدم شاخ در می آره» کارگردان نویسنده تصویربردار
۱۳۵۴ دایی جان ناپلئون بازیگر
۱۳۴۹-۱۳۵۰ انیمیشن «تعصب» کارگردان نویسنده
۱۳۴۸ انیمیشن «پیدایش آتش» کارگردان نویسنده
۱۳۴۶-۱۳۴۸ پیوند کارگردان
۱۳۴۵-۱۳۴۸ مجموعه عروسکی «آقای شاکی» کارگردان
۱۳۴۷ انیمیشن «شکار ماه» کارگردان نویسنده انیماتور
۱۳۴۷ انیمیشن «احمدک» نویسنده
۱۳۴۶ انیمیشن «ملک جمشید» کارگردان نویسنده
۱۳۴۶ انیمیشن «سلسله مراتب» کارگردان نویسنده
۱۳۴۵ فیلم عروسکی «دل موش ، پوست پلنگ» کارگردان نویسنده عروسک گردان راوی
۱۳۴۵ انیمیشن «گربه ها» کارگردان
۱۳۴۴ انیمیشن «جای پای آشنا» کارگردان
۱۳۴۴ انیمیشن «زندگی» کارگردان نویسنده
۱۳۴۴ فیلم عروسکی «خروس بی محل» کارگردان
۱۳۳۸ بیمه عمر کارگردان طراح انیماتور
