حجم مغز مردان تا ساعت 8 شب کمتر شده و در شب به حالت اول برمی گردد
به تازگی مطالعه‌ای نشان داده که حجم مغز مردان در طول شبانه‌روز به دلیل تغییرات هورمونی کاهش و افزایش پیدا می‌کند.
در این تحقیق که مغز یک مرد ۲۶ ساله به مدت ۳۰ روز و در ۴۰ نوبت اسکن شد، مشخص شد که حجم مغز مردان تا ساعت ۸ شب کاهش می‌یابد و در طول شب دوباره به حالت اولیه بازمی‌گردد.
به گفته پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا، این چرخه با نوسانات هورمون‌های استروئیدی از جمله تستوسترون، کورتیزول و استرادیول همزمان است.
لورا پریچت، یکی از نویسندگان این تحقیق و پژوهشگر پسا‌دکتری در دانشگاه پنسیلوانیا در این باره گفته است:
سطح هورمون‌های استروئیدی در مردان از صبح تا شب به میزان ۷۰ درصد کاهش می‌یابد.
می‌توان این فرآیند را به یک ریتم که از صبح شروع شده و تا شب ادامه دارد، تشبیه کرد.
پریچت همچنین اشاره کرد که هورمون‌های زنان نیز در طول روز تغییر می‌کنند؛ اما به دلیل تأثیر چرخه قاعدگی، نوسانات آن‌ها به اندازه مردان مشهود نیست.
در این پژوهش، مغز یک مرد در دو نوبت صبح و شب به مدت یک ماه پی‌در‌پی اسکن شد.
طبق نتایج این تحقیق که در مجله علوم اعصاب منتشر شده، حجم کلی مغز این مرد در طول روز کمتر شده و ضخامت قشر خارجی مغز او نیز کاهش پیدا کرده است.
پژوهشگران متوجه شدند که حجم ماده خاکستری مغز که در عملکرد‌های شناختی، حافظه، احساسات و حرکت نقش دارد، به طور میانگین هر شب حدود ۰.۶ درصد کاهش می‌یابد.
ناحیه‌های اکسیپیتال و پاریتال در قشر مغز که وظیفه پردازش اطلاعات بینایی و حسی را دارند، بیشترین کاهش حجم را داشتند.
ساختار‌های عمیق‌تر مغز، مانند مخچه، ساقه مغز و بخش‌هایی از هیپوکامپ نیز در طول روز دستخوش تغییرات شدند.
این بخش‌ها در هماهنگی حرکات بدن، انتقال اطلاعات بین مغز و بدن و ذخیره خاطرات نقش دارند.
اگرچه تغییرات در ساختار مغز با نوسانات هورمون‌های استروئیدی در طول روز همزمان بود، اما پژوهشگران هنوز نمی‌دانند که آیا این هورمون‌ها باعث این تغییرات می‌شوند یا خیر.
اله موراتا، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله و دانشجوی دکترای روان‌شناسی و علوم مغزی در مصاحبه‌ای با لایو ساینس گفته است:
من باور دارم که هورمون‌ها بر مغز و ساختار آن تأثیر می‌گذارند. اما در این تحقیق نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم که این تغییرات مستقیماً توسط هورمون‌ها ایجاد شده‌اند.
همچنین، موراتا اشاره کرد که «این تحقیق، مثال دیگری از این است که هورمون‌ها تنها روی زنان اثر نمی‌گذارند».
این نتایج پس از یک تحقیق دیگر از UCSB منتشر شد که نشان داد چیزی به عنوان «مغز بارداری» واقعاً وجود دارد و مغز زنان در طول بارداری تغییراتی بزرگ و ماندگار را تجربه می‌کند.
مطالعات قبلی نیز نشان داده‌اند که هورمون‌درمانی جایگزینی (HRT) در دوران یائسگی می‌تواند از کوچک شدن مغز با افزایش سن جلوگیری کرده و از کاهش حافظه در طول زمان پیشگیری کند.
در تحقیق اخیر UCSB روی مغز مردان، شرکت‌کننده ۲۶ ساله‌ای به مدت ۳۰ روز متوالی، هر ۱۲ تا ۲۴ ساعت تحت اسکن مغزی و آزمایش‌های خون قرار گرفت.
در هر جلسه، او پرسشنامه‌ای را برای ارزیابی سطح استرس، خواب و حالت روحی خود تکمیل کرد.
همچنین این شرکت‌کننده در ساعت ۷ صبح یا ۸ شب (و گاهی در هر دو زمان) تحت آزمایش غدد درون‌ریز قرار گرفت تا تغییرات سطح هورمون‌ها در بدن او بین صبح و شب بررسی شود.
او در صبح باید حداقل هشت ساعت ناشتا می‌بود و قبل از انجام آزمایش اجازه نوشیدن قهوه نداشت.
همان‌طور که انتظار می‌رفت، پژوهشگران دریافتند که هورمون‌های استروئیدی مانند تستوسترون، استرادیول و کورتیزول در صبح به اوج رسیده و در شب کاهش می‌یابند.
سطوح تستوسترون، استرادیول و کورتیزول از صبح تا شب به ترتیب ۶۱، ۳۸ و ۹۲ درصد کاهش داشت.
کاهش این هورمون‌ها، همزمان با «کاهش قابل توجه» حجم مغز بود.
با این حال، باید توجه داشت که این تحقیق تنها روی یک نفر انجام شده و نمی‌توان نتایج آن را به جمعیت گسترده‌تری تعمیم داد.
