حواشی و پس لرزه‌های استعفای ظریف پس از اعلام وزرای پیشنهادی پزشکیان + ویدیو
در پایان روزی که با ارسال فهرست وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم به مجلس شروع شد، محمد جواد ظریف معاون راهبردی رئیس جمهور در نوشته‌ای در حساب‌هایش در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و توئیتر اعلام کرد که به دانشگاه بازخواهد گشت. برداشت رسانه‌ها و افکار عمومی از این نوشته، استعفای ظریف بوده است؛ اگرچه که ظریف صراحتاً نامی از استعفا نیاورده است ولی این منظور را رسانده است.
آقای ظریف در این نوشته تلویحاً فهرست نهایی کابینه را مورد انتقاد قرار داده و نوشته «البته از نتیجه کار خود رضایت ندارم و از اینکه نتوانستم به شکل شایسته‌ای نظر کارشناسی کمیته‌ها و حضور بانوان، جوانان و اقوام را آن‌گونه که که وعده داده‌بودم به نتیجه برسانم، شرمنده‌ام.» او از مردم «برای ناتوانی خود در پیگیری امور در دالان‌های سیاست داخلی» پوزش خواسته است. آقای ظریف نوشته که برخی او را «زودرنج» می‌خوانند اما گفته که سابقه کاریش نشان می‌دهد در برابر تندروها چنین نبوده «ولی نسبت به نگرش و نگرانی مردم حساسیت فراوان دارم.»
علت اصلی قهر ظریف با پزشکیان چیست؟
آقای ظریف در اولین حکم از مسعود پزشکیان به ریاست شورای راهبری دولت چهاردهم رسید. وظیفه این شورا بررسی کارنامه نامزدهای بالقوه وزارت‌خانه‌های دولت جدید بود. به گفته آقای ظریف در کارگروه‌های این شورا کارنامه بیش از هزار نفر بررسی شده اما در نهایت تنها ۱۰ نفر از این افراد پیشنهادی این شورا به مجلس معرفی شدند: «از نوزده وزیری که امروز معرفی شدند، سه نفر نامزد نخست، ۶ نفر نامزد دوم یا سوم و یک نفر نامزد پنجم کمیته‌ها و یا شورای راهبری بودند.»
ظریف برای گزینه وزارت کشور جنگید
برخی منابع از اختلاف‌نظر شدید ظریف و پزشکیان در مورد برخی نامزدها خبر می‌دهند. مینو خالقی، فعال سیاسی در توئیتی اشاره کرده است که شب قبل از معرفی وزرا، ظریف برای گزینه وزارت کشور «جنگیده است» اما موفق نشده است.
مینو خالقی حقوق‌دان و سیاستمدار با انتشار یک توئیت در خصوص علت استعفای ظریف نوشت: دکتر ظریف دیشب برای گزینه پیشنهادی وزارت کشور جنگید و توفیقی نیافت. امشب اعلام عدم حضور در کابینه نمود تا مسئولیت انتخابهایی که به او و کمیته ها ارتباطی نداشت بر دوشش نباشد.نمیدانم رئیس جمهور بر حضورش اصرار می ورزد یا نه؟ اما پاسخ این میزان تلاش و میهن دوستی این نبود!
روز یکشنبه، مسعود پزشکیان سردار اسکندر مومنی را با سابقه طولانی خدمت در نیروی انتظامی به عنوان وزیر کشور به مجلس معرفی کرد. با توجه به مسئله گشت ارشاد و انتقادات زیادی که از آن در فضای عمومی وجود دارد، این انتخاب با واکنش بسیار منفی در افکار عمومی مواجه شد.
قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس
حالا و پس از محمدجواد آذری جهرمی که پیش از این از دولت جدا شده بود، ظریف به عنوان چهره اصلی کمپین آقای پزشکیان در انتخابات دومین نفری است که از دولت پزشکیان جدا می‌شود.
اما درباره جدایی ظریف از کابینه، اخبار و نظرهای دیگری هم وجود دارد. گفته می‌شود آقای ظریف در واقع برای سمت معاونت رئیس‌جمهور بدون طی شدن تشریفات و اخذ استعلامات قانونی «ردصلاحیت» شده است. مبنای این ردصلاحیت «قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس» مصوب ۱۰ مهرماه ۱۴۰۱ است. در بند الف این قانون کسانی که خودشان یا همسرشان یا فرزندان‌شان تابعیت دوگانه دارند نمی‌توانند به سمت‌های «حساس» گماشته شوند. مشاورت یا معاونت رئیس‌جمهور از جمله این سمت‌های حساس محسوب شده است.
آقای ظریف در بخش مهمی از حیات کاری خود در هیات ایرانی در سازمان ملل بوده و مدتی هم نماینده ایران در سازمان ملل بوده است. طبیعتا فرزندان او که در هنگام ماموریت او به دنیا آمده‌اند، تابعیت ایالات متحده را دارند. منابعی گفته‌اند که فرزندان آقای ظریف هم‌اکنون در ایران زندگی می‌کنند اما این قانون مانع از فعالیت آقای ظریف در سمت معاونت رئیس‌جمهور شده است.
حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی در توئیتی ضمن تائید ضمنی این اتفاق اشاره کرده است که این قانون عملاً « سفیران، دانشجویان، مأموران دولتی و کارآفرینانی که در برخی کشورهای خارجی صاحب فرزند شده‌اند.» را مشاغل بالای دولتی محروم می‌کند. آقای آشنا نوشته «این قانون قابل اصلاح است اما آثار سرمایه‌سوز آن قابل جبران نیست.»
برخی منابع به رویداد۲۴ گفته‌اند که خود آقای ظریف چند روز پیش در جمع برخی از اعضای ستادهای پزشکیان به این مسئله اشاره کرده است. به نظر می‌رسد آقای ظریف در چند روز گذشته امید داشته از طریق لابی و مذاکره مسئله حل شود اما در نهایت با اعلام فهرست پیشنهادی رئیس‌جمهور تمایل خود برای همکاری با دولت را از دست داده است.
با اینکه قانون مجلس در مورد کسانی که می‌توانند یا نمی‌توانند در مشاغل حساس مشغول به فعالیت شود روشن است اما در ایران همه چیز با مذاکره قابل تغییر است. باید دید رئیس‌جمهور در این زمینه اقدامی خواهد کرد یا بایست در همین ابتدای امر شاهد خروج مهمترین شخص در پیروزی مسعود پزشکیان از دولت او باشیم.
واکنش آذرى جهرمى به استعفای ظریف
وزیر سابق ارتباطات با انتشار این عکس در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «شهادت می‌دهم که برای ایران از خود و خانواده‌اش گذشت؛ خار چشم صهیونیست هاست و آمریکا تحریمش کرد تا اثرگذاریش برای ایران را بکاهد؛ چرا باید با خودتحریمی، ایران از خدماتش محروم شود؟»
شیوه نامه ظریف برای کمیته‌های انتخاب وزرا
محمدجواد ظریف که به سمت رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم منسوب شده بود در تیرماه، چگونگی روند کار کمیته‌های انتخاب وزرای دولت جدید را توضیح داد. همچنین در تلویزیون توضیحاتی درباره نحوه امتیازدهی به گزینه های مطرح شده داد.
