روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید چیست؟

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis) یک بیماری التهابی است که در مفاصل بدن ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت مفاصل گردد. آرتریت روماتوئید ممکن است علاوه بر مفاصل بدن به طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن ازجمله پوست، چشم‌ها، ریه‌ها، قلب و عروق خونی آسیب برساند.

اختلال خود ایمنی روماتیسم مفصلی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بافت‌های بدن حمله کند. برخلاف آسیب ساییدگی ناشی از استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید پوشش مفاصل شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث تورم دردناکی می‌شود که درنهایت می‌تواند منجر به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود. در این مقاله به بررسی علائم روماتیسم مفصلی و نحوه تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.

علائم روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی (RA) می‌تواند در هر مفصلی از بدن ایجاد شود، اما معمولاً از مفاصل کوچک دست و پا شروع می‌شود. با پیشرفت بیماری، علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج، باسن و شانه‌ها گسترش می‌یابد. در بیشتر موارد، علائم در مفاصل هر دو طرف بدن بیمار رخ می‌دهد. علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد و حتی ممکن است به صورت دوره‌ای ایجاد شوند.

روماتیسم مفصلی می‌تواند به مرور باعث تغییر شکل مفاصل و جابجایی آن‌ها از جای خود شود. فراموش نکنید همه کسانی که این علائم را تجربه می‌کنند به آرتریت روماتوئید مبتلا نیستند. علائم آرتریت روماتوئید مانند سایر انواع آرتریت است، بنابراین پزشک ممکن است برای تشخیص از آزمایشات مختلفی استفاده کند. اما علائم روماتیسم مفصلی چیست و این بیماری معمولا با چه نشانه‌هایی ظاهر می‌شود. در ادامه به برخی از علائم و نشانه‌های رایج آرتریت روماتوئید اشاره شده است.

درد مفاصل

درد مفاصل مرتبط با آرتریت روماتوئید معمولاً یک درد ضربان‌دار و دردناک است. اغلب صبح‌ها و پس از یک دوره عدم تحرک بدتر می‌شود. درد مفاصل ممکن است در طول روز بدتر شود و با استراحت کاهش یابد. این درد ممکن است تیز و خنثی باشد و می‌تواند به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد.

تورم و التهاب

مفاصل مبتلا به روماتیسم مفصلی ممکن است تورم و التهاب داشته باشند. این تورم می‌تواند باعث احساس سفتی و گرفتگی در مفاصل شود.

سفتی و سختی مفاصل

مفاصل تحت تاثیر روماتیسم مفصلی ممکن است سفت شوند. به‌عنوان‌مثال، اگر دست‌های شما تحت تاثیر قرار گرفته باشد، ممکن است نتوانید انگشتان خود را به‌طور کامل خم کنید یا مشت کنید.

محدودیت حرکت مفاصل در صبح

بسیاری از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی در صبح‌ها احساس سختی و محدودیت حرکت مفاصل خود را تجربه می‌کنند. سفتی صبحگاهی که از علائم نوع دیگری از آرتریت به نام استئوآرتریت است، معمولاً در عرض ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن از بین می‌رود، اما سفتی صبحگاهی که از علائم روماتیسم مفصلی است، اغلب بیشتر از این زمان طول می‌کشد.

خستگی و ضعف

روماتیسم مفصلی ممکن است باعث احساس خستگی و ضعف عمومی‌ شود. این علائم ممکن است در طول روز بدتر شده و با استراحت کاهش یابند.

سایر علائم روماتیسم مفصل

علاوه بر مشکلاتی که مفاصل را تحت تاثیر قرار می‌دهند، برخی از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی علائم عمومی‌تری نیز دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است.

خستگی و کمبود انرژی

تب و دمای بالای بدن

تعریق

کاهش اشتها

کاهش وزن

حدود ۴۰ درصد از افرادی که آرتریت روماتوئید دارند نیز علائم و نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند که مفاصل را درگیر نمی‌کنند. مناطقی که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند عبارت‌اند از:

پوست

چشم‌ها

ریه‌ها

قلب

کلیه‌ها

غدد بزاقی

بافت عصبی

مغز استخوان

رگ‌های خونی

علائم روماتیسم مفصلی پا

شایع‌ترین علائم درد، تورم و سفتی است. برخلاف استئوآرتریت که معمولاً یک مفصل خاص را تحت تأثیر قرار می‌دهد، علائم RA معمولاً در هر دو پا ظاهر می‌شود و مفاصل یکسانی را در هر پا تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علائم روماتیسم مفصلی دست

تورم، گرمی و قرمزی رایج‌ترین علائم روماتیسم مفصلی دست هستند. به‌طورکلی پوشش مفاصل دست تحت تاثیر آرتریت روماتوئید ملتهب می‌شود، که می‌تواند باعث تورم مفاصل و داغ شدن و حساس شدن آن‌ها در لمس شود. در برخی افراد، تورم‌های سفت به نام ندول‌های روماتوئید نیز می‌تواند در زیر پوست اطراف مفاصل آسیب‌دیده ایجاد شود.

علائم روماتیسم مفصلی در زانو

یکی از رایج‌ترین علائم روماتیسم مفصلی در زانو سفت و سخت شدن مفاصل است. افرادی که به این مشکل مبتلا هستند، قادر به خم و راست کردن زانوی خود به راحتی نیستند. در ادامه به برخی از علائم روماتیسم مفصلی زانو اشاره شده است.

مفاصل سفت و متورم که به سختی خم و راست می‌شوند

درد و تورم، که ممکن است پس از دوره‌های استراحت بدتر شود

دردی که با فعالیت بدنی شدید افزایش می‌یابد

چسبیدن یا قفل شدن ناگهانی مفاصل در حین حرکت

صدای جیرجیر، کلیک، کوبیدن یا ساییدن از ناحیه زانو

علائم روماتیسم مفصلی در بارداری

در بیشتر افراد علائم آرتریت روماتوئید در دوران بارداری تغییر می‌کند. تقریباً ۵۰ تا ۶۰ درصد از زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید (RA) متوجه بهبود علائم و نشانه‌های RA در دوران بارداری می‌شوند. در ادامه به رایج‌ترین علائم روماتیسم مفصلی اشاره شده است.

خستگی

تورم دست‌ها، پاها یا مچ پا

درد مفاصل به خصوص در ناحیه کمر

تنگی نفس

علائم روماتیسم مفصلی در کودکان

آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان ((idiopathic arthritis که قبلا به عنوان آرتریت روماتوئید نوجوانان شناخته می‌شد، شایع‌ترین نوع آرتریت در کودکان زیر ۱۶ سال است. علائم روماتیسم مفصلی در نوجوانان و کودکان درست شبیه به بزرگسالان است و با درد، تورم، سفتی، تب و دردهای صبحگاهی همراه است. آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان می‌تواند یک یا چند مفصل را درگیر کند.

علائم ابتلا به روماتیسم مفصلی در مراحل اولیه

علائم اصلی و اولیه روماتیسم مفصلی درد، تورم و سفتی مفاصل است. همچنین ممکن است فرد علائم عمومی‌تری را تجربه کند و التهاب در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد شود. علائم آرتریت روماتوئید اغلب به تدریج در طی چند هفته ایجاد می‌شود، اما برخی موارد می‌توانند به سرعت در طی چند روز پیشرفت کنند.

تشخیص علائم و درمان روماتیسم

درمان روماتیسم مفصلی معمولاً شامل ترکیبی از داروها، فیزیوتراپی و تغییرات در سبک زندگی است. داروها ممکن است شامل داروهای ضد التهاب، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد افسردگی باشند. فیزیوتراپی به منظور تقویت عضلات و بهبود حرکت مفاصل استفاده می‌شود. همچنین، تغییرات در سبک زندگی مانند تغییر در رژیم غذایی و ورزش منظم نیز می‌تواند به بهبود علائم روماتیسم مفصلی کمک کند.

تشخیص روماتیسم مفصلی بر اساس تاریخچه بیماری، بررسی جسمی و آزمایشات تخصصی صورت می‌گیرد. برخی از آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون، آزمایش تصویربرداری مفصل و آزمایش تشخیصی مفصل باشند.

پیشگیری از روماتیسم مفصلی

حقیقت این است که هیچ راهکار قطعی برای پیشگیری از آرتریت روماتوئید وجود ندارد. به‌طورکلی انجام دادن برخی راهکارها می‌تواند از بروز این بیماری تا حد زیادی جلوگیری کند.

ترک سیگار و داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را کاهش می‌دهد. اگر فردی در خانواده نزدیک شما مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد، احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید بیشتر است، اما متاسفانه راهی برای کاهش این خطر وجود ندارد.

افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند اغلب دردهای یک باره مفاصل را تجربه می‌کنند. دانستن اینکه چه چیزی باعث شعله‌ور شدن درد می‌شود می‌تواند به کاهش یا جلوگیری از آن‌ها کمک کند. برای برخی افراد، استرس می‌تواند باعث شعله‌ور شدن آن شود، بنابراین می‌تواند پایین بیاید یا خود را فراتر از محدودیت‌هایتان فشار دهید. ابتلا به عفونت، از دست دادن یک دوز از دارو یا تغییر برنامه درمانی نیز می‌تواند باعث تشدید علائم در بیماران شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر متوجه علائم آرتریت روماتوئید شدید یا نگران این هستید که ممکن است به آرتریت روماتوئید مبتلا شده باشید، باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است شما را به یک روماتولوژیست ارجاع می‌دهد. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع نقش مهمی بر نتیجه درمان شما دارد. هر چه زودتر درمان را شروع کنید، احتمال آسیب دائمی و بدشکلی مفصل در این بیماری کمتر می‌شود.

سخن نهایی

اگر به آرتریت روماتوئید مبتلا هستید، ممکن است اکثر مواقع احساس خستگی کنید و دردهایی را در مفاصل خود احساس کنید. برای کنترل درد و درمان روماتیسم مفصلی لازم است با شروع اولین علائم روماتیسم مفصلی از یک پزشک متخصص ارتوپد کمک بگیرید.

سوالات متداول

علائم روماتیسم مفصلی چقدر جدی است؟

روماتیسم مفصلی می‌تواند در صورت عدم درمان مناسب و مراقبت صحیح، منجر به آسیب دائمی به مفاصل و بافت‌های اطراف آن شود. برخی از موارد شدید روماتیسم مفصلی لازم است با جراحی درمان شود. بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع این بیماری اهمیت زیادی دارد.

رایج‌ترین علائم روماتیسم مفصلی چیست؟

علائم روماتیسم مفصلی ممکن است شامل درد و سفتی مفاصل، تورم و قرمزی در اطراف مفاصل، محدودیت در حرکت مفاصل، خستگی و ضعف عمومی، و حتی تغییر در شکل و اندازه مفاصل باشد.

روماتیسم مفصلی چیست؟

روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی است که به مفاصل و بافت‌های اطراف آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند در یک مفصل یا در سراسر بدن گسترش یابد.