فیلمسازان: محافظان یا نابودگران فرهنگ ملی؟ – نگاهی به اهمیت فرهنگ و هویت در سینمای ایران و جهان

سینماپرس: امیر سمواتی تهیه کننده سینما در خصوص هجمه تولیدات سینمایی و تلویزیونی به ازدواج و قباحت زدایی از هم باشی و عشق های مثلثی هشدار داد.

تهیه کننده فیلم های سینمایی «همه چی آرومه» و «کوچه ملی» در گفتگو با خبرنگار سینماپرس اظهار داشت: اپوزوسیون خارج نشین برای قبح زدایی در سینمای ایران خط دهی می کنند؛ هر فضاحتی ما در این زمینه شاهد هستیم از سوی آن ها است؛ معلوم است از جایی برای قبح زدایی و تکرار ولنگاری اجتماعی بها می دهند که برخی سینماگران هم فریب خورده و این مسیر را دنبال می کنند.

وی سپس با بیان اینکه فریب دشمنان اشکال مختلفی دارد متذکر شد: برخی به صورت جایزه دادن و حضور در جشنواره های بین المللی سینماگران داخل وطن را فریب می دهند و برخی دیگر با وعده سرمایه گذاری روی فیلم های آینده فیلمسازان آن ها را مجاب می کنند که در خصوص این مسائل فیلم تولید کنند و به قبح زدایی بپردازند.

این سینماگر تأکید کرد: من همین اواخر چند کار را دیدم و متوجه شدم که اصولاً بازگشت سرمایه برای تهیه کنندگان آن ها مهم نبوده است. آن ها بیشتر دنبال این هستند که بر اساس ذائقه غربی ها فیلم بسازند. آن ها به فلان جایزه جشنواره از نخل طلا گرفته تا شیر طلا فکر می کنند. عده ای نیز فقط دنبال پول هستند و عده ای دیگر تشنه دیده شدن دارند و به امید دیده شدن شان در عرصه جهانی مبادرت به تولید این قبیل آثار می کنند.

سمواتی با تأکید بر اینکه فیلم اجتماعی نباید با سیاه نمایی اشتباه گرفته شود یادآور شد: خود من در فیلم «دربند» معضل یک دانشجوی شهرستانی را مطرح می کردم که در کلان شهر تهران با چه مسائلی روبرو می شود یا در فیلم «پنج ستاره» معضل آدمی را مطرح می کردم که وارد جامعه ای می شد که همه در موقعیتی لاکچری قرار داشتند و او حالا می خواست خود و مسیر زندگی اش را پیدا کند و خوشبختانه این فیلم ها به دور از سیاه نمایی های رایج تولید شد.

تهیه کننده فیلم های سینمایی «نفس عمیق» و «ساکن طبقه وسط» خاطرنشان کرد: بدیهی است که معضلات اجتماعی مقوله اش از این قبح زدایی ها جدا است! مثلاً الآن چند درصد افراد جامعه به صورت ازدواج سفید با یکدیگر زندگی می کنند یا می خواهند بی حجاب و ولنگار باشند که این همه فیلم در مورد آن ها تولید شده است. این ها یک سری استثنائاتی هستند که اصلاً نمی توان آن را به کل جامعه تعمیم داد و برای آن مبادرت به تولید فیلم کرد.

وی ادامه داد: ما اگر می خواهیم فیلم اجتماعی خوب بسازیم می توانیم روی برخی مسائل که به نوعی فرهنگ ملی مان شده مانور دهیم؛ مثلاً می توانیم در خصوص «تعارف» و کارکردهای آن فیلم بسازیم. قطعاً در هر جامعه ای روح زندگی کردن تناقض دارد؛ زشتی و زیبایی در هر جامعه ای وجود دارد. اگر سینماگر اجتماعی به زشتی ها بپردازد آن فیلم برای دنیا جذاب است اما سینماگر نباید فقط زشتی ها را ببیند.

سمواتی یادآور شد: چند وقت قبل کاری دیدم از آقای هادی حجازی فر به نام «موقعیت مهدی» که چقدر موقعیت های زیبایی را از زندگی و روابط عاشقانه میان زوجین روایت کرده بود. نتیجه فیلمی جذاب شده بود که قطعاً می تواند برای مردم در سراسر دنیا نیز قابل تأمل باشد.

این تهیه کننده سینما افزود: سینمای اجتماعی باید به ظرافت و جزئیات بپردازد. انسان محوری در سینمای اجتماعی بدل شده به ترفندهای فضای مجازی که باید آدم ها در آن واکنش خارج از عرف یا قبح زدایی داشته باشند تا بگوییم سوژه جذاب است! این اتفاق تلخ است. من به فیلمسازان اجتماعی توصیه می کنم آثار زیبای زنده یاد کیارستمی را تماشا کنند که چقدر روابط اجتماعی زیبا در آن موج می زند و مقوله های بی نظیری مانند دوستی و تعهد داشتن به یکدیگر در آن ها وجود دارد.

وی سپس با بیان اینکه هنرمند نباید وطن فروشی کند و تلاش ها و مجاهدت و رشادت شهدا و جانبازان را نادیده بگیرد تصریح کرد: هیچ کس نباید برای گرفتن جایزه از جشنواره های غربی مملکت خود را بر باد رفته نشان دهد. کارگردانان باید به موضوعات انسان محور ورود کنند. فیلمسازانی باید فیلم های اجتماعی بسازند که جامعه شناسی و روانشناسی کامل بدانند. ما می توانیم تقابل میان فرهنگ قومیت های کشورمان را نشان دهیم، می توانیم دست روی فضای فولکلور بگذاریم و به دور از سیاه نمایی های رایج فیلم اجتماعی خوب بسازیم؛ بی شک این فیلم ها برای آن ور آبی ها هم جذاب خواهد بود.

سمواتی در خاتمه این گفتگو گفت: نباید منفی ها در سینما پررنگ شوند. مبنای سینمای ایهام و ایجاز است و مخاطب باید باهوش عامل کند. فیلمساز نباید هر مقوله ای را به صورت شفاف زشت نشان دهد و ما نباید با وطن فروشی تیشه به ریشه اصالت و فرهنگ و هویت ملی و تمدن خود بزنیم. این نوع مطرح شدن ها در دنیا به مفت هم نمی‌ارزد.