ماهر اسد کیست و کجاست؟

عملیات جستجو برای یافتن ماهر حافظ اسد، برادر بشار اسد، آغاز شده است. ماهر به عنوان یکی از موثرترین اعضای خانواده اسد شناخته می‌شود. اما رسانه ها او را فرد بسیار خشنی می دانند، به طوری که حتی پدرش معتقد بود او برای رهبری سوریه بیش از حد غیرقابل پیش‌بینی است. پیش تر رسانه عربی الاحدث نزدیک به عربستان سعودی مدعی شده بود که ماهر الاسد توسط ارتش اسرائیل ترور شده است. الاحدث همچنین مدعی شده بود که ارتباط با ماهر اسد برادر بشار اسد قطع شده است.

این درحالی است که شبکه اسکای نیوز به نقل از منابع آگاه شایعات مربوط به ترور ماهر اسد برادر بشار اسد رئیس جمهور سوریه را تکذیب کرد. ماهر اسد از مقامات مهم نظامی سوریه است. وی فرمانده لشکر چهارم ارتش سوریه است. اما همه این ادعاها مربوط به پیش از سقوط دمشق و حکومت اسدها در سوریه بود. اکنون بار دیگر ماهر اسد خبرساز شده و برخی مدعی هستند همراه با برخی افسران وفادار به خود و بشار اسد در مناطق غربی کشور در منطقه لاذقیه پنهان شده است.

به نقل از رویداد ۲۴، ماهر اسد، برادر کوچکتر رئیس جمهور سوریه بشار اسد و کوچیکترین فرزند انیسا مخلوف و حافظ اسد است که در حال حاضر عضو کمیته مرکزی حزب بعث سوریه و فرمانده لشکر زرهی ارتش سوریه است و به همراه هسته اطلاعات، کلیت ارتش سوریه را تشکیل می‌دهند.

او متولد ۸ دسامبر ۱۹۶۷(۱۳۴۶ شمسی) در دمشق است. ۲ ساله بود که پدرش حافظ اسد رییس جمهور سوریه شد. ماهر برای تحصیلات متوسطه خود به مدرسه آکادمی آزادی رفت و سپس در دانشگاه دمشق در رشته مدیریت بازرگانی تحصیل کرد. پس از دانشگاه، او مانند برادر بزرگترش باسل، شغلی را در ارتش دنبال کرد. پس از مرگ باسل در سال ۱۹۹۴ برخی معتقد بودند که او به عنوان جانشین پدر معرفی خواهد شد، اما به دلیل پایین بودن سنش، بشار اسد به عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب شد. برخی نیز معقتدند که اخلاق تند ماهر در قیاس با روحیات بشار این معادله را به نفع بشار تغییر داده است.

ماهر با منال الجدان، یک زن اهل سنت ازدواج کرده است که از او دو دختر و یک پسر دارد. ازدواج او با یک زن اهل سنت، مانند برادرش بشار، ارتباطات تجاری او را با نخبگان اهل سنت تقویت کرد.

ماهر ریاست گارد جمهوری، دفاع از دمشق و فرماندهی لشکر چهارم زرهی را برعهده داشت.

این نیروها تا پیش از سقوط حکومت بشار اسد، ستون اصلی ساختار امنیتی سوریه را تشکیل می‌دادند.

همچنین او در گزارش‌های سازمان ملل به عنوان مظنون اصلی در ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر لبنان، معرفی شده است.

ماهر اسد علاوه بر ریاست گارد جمهوری و لشکر چهارم، کنترل دستگاه اطلاعاتی سوریه را نیز در دست داشت که بسیاری از آن هراس داشتند.

برخلاف سایر بخش‌های ارتش که از سربازان وظیفه تشکیل شده بودند، ماهر نیروهایی ویژه و وفادار به خود را انتخاب می‌کرد که بدون تردید دستورات او را اجرا کنند.

این اقتدار به ماهر امکان داد که سه رکن اصلی نیروهای امنیتی سوریه را تحت فرمان خود درآورد.

در مقطعی، ماهر حتی قدرت و نفوذ بیشتری نسبت به بشار اسد داشت.

شبکه حقوق بشر سوریه اعلام کرده که از سال ۲۰۱۱ تاکنون بیش از ۱۵۷ هزار نفر بازداشت یا ناپدید شده‌اند که شامل بیش از ۵ هزار کودک و ۱۰ هزار زن می‌شود.

بسیاری معتقدند که این سرکوب‌ها تحت نظارت مستقیم ماهر انجام شده اند.

در طول جنگ داخلی سوریه، ویدیویی منتشر شد که ادعا داشت ماهر را در حال تیراندازی به معترضان غیرمسلح نشان می‌دهد. این معترضان خواستار سرنگونی حکومت اسد در حومه دمشق بودند.

سربازانی که از ماهر جدا شدند، می‌گویند که او به آن‌ها دستور داده بود تا با استفاده از خشونت مرگبار به اعتراضات پاسخ دهند.

یکی از تک‌تیراندازان جدا شده از نیروهای ماهر گفته که در اعتراضات شهر درعا، از همان ابتدا به آن‌ها دستور داده شد که به سر یا قلب معترضان شلیک کنند. هدف این بود که تا زمان ادامه اعتراضات، معترضان تا جایی که ممکن است، کشته شوند. پس از ادامه سرکوب‌های مرگبار، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریم‌هایی علیه ماهر وضع کردند.

در واکنش به این اقدامات، رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه نیز از بشار اسد خواست که برادرش را از قدرت برکنار و به تبعید بفرستد.

در ماه آوریل سال ۲۰۱۱، ایالات متحده ماهر را به دلیل نقض حقوق بشر در سوریه تحریم کرد.

دو هفته بعد، اتحادیه اروپا نیز ماهر را به دلیل نظارت بر خشونت علیه معترضان تحریم کرد.

ماهر اسد تلاش داشت که سوریه را دوباره به جامعه عرب بازگرداند، اقدامی که می‌توانست امتیازات سیاسی برای حکومت وقت سوریه به همراه داشته باشد و به آن‌ها کمک کند که پس از بیش از یک دهه جنگ، قدرت خود را حفظ کنند.

فرانسه در نوامبر ۲۰۲۳، ماهر اسد را به همدستی در جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی متهم و حکم بازداشت او را صادر کرد. این حکم در ژوئن ۲۰۲۴ تأیید شد.

پس از حملات مخالفان سوری که به سرنگونی و تبعید بشار اسد انجامید، محل اختفای ماهر اسد همچنان نامعلوم است. در روزهای اخیر گفته شده است که نیروهای تحریرالشام با گروهی از افسران وفادار به بشار اسد در یک ساختمان در منطقه لاذقیه درگیر شده و آن ها را محاصره کرده اند. برخی رسانه ها مدعی شده اند که ماهر اسد نیز احتمالاً در میان آن هاست. در این حال یک فعال سوری مخالف دولت بشار اسد مدعی شده که ماهر اسد به عراق فرار کرده و در تلاش برای بازسازی نیروها، قصد بازگرداندن حکومت اسدها بر سوریه را دارد.