معنی ایروکویی در دیکشنری فارسی چیست؟

در این مطلب از سایت انتخاب روز پاسخ دقیق ایروکویی در دانشنامه آزاد واژگان فارسی را پیدا خواهید کرد.

ایروکویی در دانشنامه آزاد فارسی:

آیروکویی. آیْروکویی (Iroquois)
عضو کنفدراسیون اقوام سرخ پوست امریکایی در بخش شمال شرقی امریکای شمالی که در ۱۵۷۰ با نام پنج ملت۱ شکل گرفت. این پنج ملت عبارت بودند از کایوگا۲، موهاک۳، اونایدا۴، اونونداگا۵ و سِنِکا۶. قوم توسکارورا۷ پس از ۱۷۲۲ به آن ها پیوست و نام آن ها را به «شش ملت۸» تغییر داد. این سازمان به همت بنجامین فرانکلین۹ پایه ریزی شد و به صورت یکی از منابع مهاجران برای شکل دادن به کنفدراسیون خود و نوشتن قانون اساسی امریکا درآمد. اخلاف آیروکویی ها امروز در اونتاریو۱۰، کِبِک۱۱، نیویورک و اوکلاهما۱۲ زندگی می کنند و تعدادشان به حدود ۵۰هزار تن (۱۹۹۰) می رسد. واژۀ «آیروکویی» اشاره دارد به گروه های سرخ پوستی که به یکی از زبان های متعلق به خانوادۀ زبان های آیروکویی سخن می گویند، و شامل اقوام چروکی۱۳ و هورون۱۴ نیز می شود. آیروکویی ها از دیرباز ذرت، لوبیا و کدو کشت می کردند و برای تکمیل معیشت خود به شکار آهو نیز می پرداختند. بسیاری از خانواده ها به صورت جمعی در خانه های بزرگ پوشیده از ساقۀ درختان و در روستاهای حصارکشیده با چندصد نفر جمعیت زندگی می کردند. هریک از روستاها را شورایی از مردان بزرگسال اداره می کرد و رئیس روستا از طریق مشورت تعیین می شد. روابط خویشاوندی اساس زندگی سیاسی آن ها را تشکیل می داد؛ دودمان ها۱۵ در طایفه ها شکل می گرفتند و طایفه ها خود به یکی از دو تقسیم بندی اصلی یا دو نیمه۱۶ در درون قبیله تعلق داشتند. آیروکویی ها به شدت پرخاش جو بودند و اسرای خود را شکنجه می دادند، به بردگی می کشیدند و می خوردند. مردان آیروکویی با نشان دادن شجاعت و بی رحمی در جنگ ها به حیثیت اجتماعی دست می یافتند. قبایل مختلف آیروکویی، که ابتدا در قسمت های بالای رودخانه سنت لارنس۱۷ اقامت داشتند، به طرف جنوب غربی مهاجرت کردند و بخش عمدۀ اونتاریو، تمام ایالت نیویورک و بخش بزرگی از پنسیلوانیا، اوهایو۱۸ و میشیگان را اشغال کردند. تشکیل کنفدراسیون به رهبری هیاواتا۱۹ و دکاناویدا۲۰ انجام گرفت و هدف از آن دفاع در مقابل تهاجم بیرونی بود. این کنفدراسیون متشکل بود از ۵۰ رئیس طایفه و روستا که به «ساچم۲۱» معروف بودند و هر قبیله در آن فقط یک رأی داشت. تصمیمات می بایست به اتفاق آرا گرفته می شد. هرچند فقط میزان اندکی از شیوۀ زندگی سنتی در آیروکویی ها باقی مانده است، اما بسیاری از خانواده ها هنوز به زبان آیروکویی تکلم می کنند. آیروکویی ها در طیف گسترده ای از مشاغل کار می کنند و درآمدهایشان بسیار متفاوت است. اکثریت آیروکویی ها مسیحی اند، اما تعداد زیادی از آن ها در نیویورک به مذهب موسوم به «دریاچۀ زیبا۲۲» تعلق دارند که دینی قرن نوزدهمی است و بخش اعظم سنت های دینی قدیمی را در خود جای داده است. در اوایل قرن ۱۷، آیروکویی ها با انگلیسی ها و هلندی ها به تجارت پوست سگ آبی مشغول بودند و این امر به آن ها امکان می داد که بر بسیاری از اقوام دیگر سرخ پوست تسلط یابند. پس از آن که سگ های آبی کمیاب شدند، آن ها گسترۀ عمل خود را افزایش دادند و قبایل دیگری را وادار به کوچیدن به طرف غرب و جنوب کردند و از ۱۶۴۸ تا ۱۶۵۰ کنفدراسیون هورون را از بین بردند. در نیمۀ دوم قرن ۱۷ آیروکویی ها حملاتی پی درپی را برضد فرانسوی ها آغاز کردند که با بدترین دشمنان آن ها آلگونکوئین۲۳ها متحد شده بودند. در بخش عمدۀ قرن ۱۸، آیروکویی ها بیشترین قسمت از ایالت نیویورک را اشغال کردند و بدین ترتیب بر دسترسی فرانسوی ها، انگلیسی ها و هلندی ها به دریاچه های بزرگ نظارت داشتند.آن ها بدین وسیله درجه ای از خودمختاری را برای خود حفظ می کردند که سایر قبایل را از آن ها دور می کرد. به استثنای اونایداها و توسکاروراها، آیروکویی ها به رهبری رئیس موهاوک، جوزف برانت۲۴، در انقلاب امریکا نیز به سود بریتانیایی ها وارد جنگ شدند. در ۱۷۷۹ جان سالیوان۲۵، ژنرال امریکایی، و ۴هزار نفر از نیروهایش آن ها را در اِلمیرا۲۶ی نیویورک شکست دادند. کنفدراسیون آیروکویی، با جنگ هایی که به دلایل مختلف در طول جنگ استقلال امریکا به راه افتاد، عملاً فروپاشید و اونوندوگا۲۷ها، سنکاها، و توسکاروراها در حفاظت گاه هایی در نیویورک ساکن شدند. اقوام سایوگا۲۸ و موهاک به کانادا و قوم اونایدا به ویسکانسین۲۹ مهاجرت کردند. در دهۀ ۱۹۵۰ مقام های مسئول تأمین برق ایالت نیویورک و گروه مهندسان ارتش کوشیدند حفاظت گاه را بدون اجازه به مالکیت خود درآورند تا برای سد کینزوآ۳۰ از آن ها استفاده کنند. مناقشه ای که پس از این ماجرا پدیدآمد، سبب تقویت شدن هویت قوم آیروکویی شد و به نوعی احیای فرهنگی انجامید؛ ازجمله جوانان آیروکویی مجدداً علاقه مند شدند که به آ‎رایش مو و لباس های سنتی خود بازگردند. این امر همچنین موجب شد که فعالان حقوق مدنی سرخ پوستان امریکا تقاضاهای تازه ای را در زمینۀ آموزش و پرورش و رشد عمومی مطرح کنند.

wikijoo: آیروکویی