هالووین چیست و چه تاریخچه ای دارد؟

در سال های اخیر جشن هالووین متفاوت از سال های پیش بود زیرا شیوع ویروس کرونا به کلی همه چیز را تغییر داده و جشن های هالووین که با مهمانی و رسومات خاص همراه بود نیز از این قاعده مستنثی نمی شود. اما به مناسب فرا رسیدن فصل پاییز و رونق هالووین و فیلم های ترسناک در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ریشه این مراسم و هر آن چیزی که درباره آن باید بدانید آشنا کنیم. فارغ از مرز میان پاییز و زمستان، کم و زیاد و مرگ و زندگی، هالووین فرصتی برای شادی کردن و پرداختن به خرافات است. شنیده ها حاکی از آن هستند که ریشه این مراسم به آیین باستانی «سامهِین» (Samhain) سلتیک باز می گردد. مردم در این رویداد، با آتش بازی و پوشیدن لباس های عجیب، ارواح سرگردان را از خود دور می کردند. در قرن هشتم میلادی، «پاپ گرِگوری سوم» اول نوامبر را زمانی برای گرامی داشتن تمام مقدسات و کشته شدگان در راه خدا نامید.

این روز مقدس، برخی سنت های مراسم «سامهِین» را نیز در بر داشت. این رویداد بعدها با نام «تمام یادگاران» (All Hallows) و بعد از آن نیز به اسم «هالووین» شناخته شدند. در طول زمان، هالووین به جشنی سکولار و مبتنی بر جامعه تبدیل گشت و فعالیت های مورد علاقه کودکان در آن انجام گرفت. مردم برخی کشور های دنیا، کوتاه تر شدن روزها و افزایش سرما در شب در زمستان را با برگزاری مراسم جشن، پوشیدن لباس های جالب و صرف شیرینی جشن می گیرند.

تاریخچه باستانی هالووین

همانطور که گفتیم، ریشه این مراسم به جشن شامهِین باز می گردد. قوم «سِلت» (Celts) که دو هزار سال پیش در منطقه ایرلند، بریتانیا و فرانسه کنونی زندگی می کرده اند، سال جدید را در روز اول نوامبر جشن می گرفتند. این روز شاخصی برای پایان تابستان و آغاز فصل تاریکی و سرما به شمار می رفت. به علاوه، در این فصل، مرگ و میر انسان ها نیز بیشتر می شد.

آن ها اعتقاد داشتند که شب قبل از سال نو، مرزهای میان جهان مادی و مرگ (دنیای پس از مرگ) کمرنگ می شود. به همین دلیل، سِلت ها شب ۳۱ اکتبر، مراسم مذکور را برگزار می کردند. اعتقاد بر این بود که در چنین زمانی ارواح مردگان به زمین باز می گردند. به علاوه، آسیب دیدن محصولات زراعی نیز باعث می شد که سِلت ها گمان کنند کشیش ها به خاطر حضور ارواح در این ایام، می توانند پیش بینی بهتری نسبت به آینده داشته باشند.

این پیش گویی ها برای مردمی که وابسته به دنیای مادی بودند، دلگرمی مهمی برای گذراندن فصل تاریک زمستان به شمار می رفت. برای برپایی این مراسم، کشیش ها آتش هایی با حالت روحانی آماده می کردند و مردم، محصولات کشاورزی همراه با حیوانات را برای خدایان سلتیک قربانی می نمودند. در طول این رویداد، مردم لباس هایی که با استفاده از پوست و سر حیوانات درست شده بود را به تن می کردند و تلاش داشتند طالع دیگران را برایشان بازگو کنند.

وقتی که مراسم به پایان می رسید، آن ها دوباره آتش ها را شعله ور نموده تا به این ترتیب، از مردم در برابر زمستان محافظت شود. در چهلمین سال بعد از آغاز عصر جدید، امپراتوری روم توانست بخش زیادی از قلمروی سِلت ها را تصرف کند. آن ها در طول حکمرانی ۴۰۰ ساله خود در این سرزمین ها، دو مراسم رومی را با رویداد سامهِین سِلت ها ادغام کردند. یکی از جشنواره رومی ها، «فِرالیا» نام داشت. رومی ها در روزهای آخر اکتبر عبور از مرگ را گرامی می داشتند.

جشن دوم نیز برای گرامیداشت «پومونا» الهه میوه ها و درخت های روم برگزار می شد. نماد این الهه نیز یک سیب بود. ادغام آن با مراسم سِلت ها، احتمالا علت وجود جشن سیب در مراسم امروزی هالووین است.

۶۰۹ سال بعد از میلاد مسیح و روز ۱۳ می، پاپ بونیفیس چهارم به خاطر گرامیداشت کشته شدگان راه مسیحیت، مراسمی اختصاصی در نظر گرفت و آن را در کلیسای غربی برگزار کرد. بعدها پاپ گرِگوری سوم، این مراسم را گسترش داد و علاوه بر شهدا، تمام افراد مقدس را به آن وارد نمود. تاریخ آن نیز از ۱۳ می به اول نوامبر منتقل شد. در قرن نهم میلادی، نفوذ مسیحیت در سرزمین سِلت ها گسترش یافت و این مراسم، به تدریج جای رویدادهای قدیمی سلتیک ها را گرفت.

این کلیسا روز دوم نوامبر را برای بزرگداشت مرگ قرار داد. شواهد نشان می دهد که کلیسا قصد داشته جشن سلتیک ها را با آیینی مشابه جایگزین کند. روز بزرگداشت مرگ همانند مراسم سامهِین، با آتش ها و لباس های عجیب به شکل قدیس ها، فرشتگان و شیاطین برگزار می شد. این روز با نام «All-hallows» یا «All-hallowmas» نیز شناخته می شد (انگلیسی میانه به معنای روز تمام مقدسات.) شب قبل از آن یعنی همان شب سامهِین، «All-hallows Eve» و در نهایت «هالووین» امروزی نام گرفت.

ورود جشن هالووین به آمریکا

برگزاری مراسم هالووین در منطقه «New England» به خاطر باورهای خشک سیستم پروتستان حاکم در آن زمان؛ با محدودیت های بسیاری مواجه بود. این جشن در مری لند و مستعمرات جنوبی بسیار شناخته شده تر بود. به خاطر باورهای فرقه های اروپایی و بومی های آمریکا درباره پوشیدن لباس و دیگر موارد، نسخه ای خاص و آمریکایی ار هالووین کم کم شکل گرفت.

در نخستین مراسم که رقص و آواز نیز در آن وجود داشت، مردم برداشت محصولاتشان را جشن گرفته و داستان هایی درباره مرگ را برای یکدیگر تعریف می کردند. پیش گویی درباره آینده نیز از دیگر برنامه ها به شمار می رفت. در جشن های هالووینِ مستعمراتی، داستان سرایی درباره ارواح و دیگر کارهای خرافی نیز وجود داشت.

در اوایل قرن نوزدهم میلادی، جشنواره های سالانه پاییزی بیشتر فراگیر شدند. با این حال هالووین همچنان در تمام نقاط کشور ایالات متحده برگزار نمی شد. در همین زمان ها، آمریکا پذیرای خیل عظیمی از مهاجران بود. در میان آن ها ایرلندی های بیشماری وجود داشتند که به شناخته شدن جشن هالووین در سطح ملی کمک شایانی نمودند.

آمریکایی ها همانند سنت های انگلیسی و ایرلندی، لباس های عجیب پوشیدند و برای جمع آوری غذا و پول، به خانه های مختلف سر می زدند. این کار امروزه با نام «trick-or-treat» شناخته می شود. دختران جوان اعتقاد دارند که با انجام ترفندهایی با استفاده از سیب، نخ و آینه، می توانند در جشن هالووین نام همسر آینده خود را بفهمند.

هالووین در آن زمان، بیشتر به عنوان جشنی مفرح شناخته می شد و پرداختن به ارواح و داستان های عجیب، چندان مورد توجه قرار نمی گرفت. مدتی بعد، هم بزرگسالان و هم کودکان، هالووین را بهترین راه برای جشن گرفتن می دانستند. مراسم به بازی، خوراکی های فصل و لباس های جالب اختصاص داشت.

والدین توسط روزنامه ها و رهبران جامعه، برای استفاده از پوشش های عجیب و ترسناک تشویق می شدند. به خاطر این گونه موارد، هالووین در آغاز قرن بیستم دیگر نشانی از مراسم و اعتقادات مذهبی نداشت و به روزی برای تفریح تبدیل شده بود.

بین سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰، هالووین به مراسمی سکولار اما مبتنی بر جامعه تبدیل شد. علی رغم تلاش های بسیار مدارس و جوامع، وحشی گری و کارهای ناپسند در مراسم هالووین شیوع پیدا کرد. در دهه ۱۹۵۰، مسئولین توانستند خشونت ها را مهار کنند و هالووین به جشنی مختص جوانان تبدیل گشت. به خاطر تعداد زیاد بچه ها، جشن ها به جای شهر در کلاس های درس یا خانه ها برگزار می شدند. بین سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۵۰، برخی سنت ها نیز دوباره احیا شدند.

پوشیدن لباس و سر زدن به خانه ها، راهی ارزان برای به اشتراک گذاشتن جشن با دیگران به شمار می رفت. بنابراین نوع آمریکایی این جشن متولد شد و رشد خود را آغاز نمود. امروزه بیش از ۶ میلیارد دلار برای برگزاری هالووین هزینه می شود که همین امر، آن را به دومین تعطیلی تجاری آمریکا تبدیل کرده است.

آداب و رسوم امروزی هالووین

سنت های «trick-or-treat» امروزی به جشن های باستانی انگلیس باز می گردند. در طول مراسم، افراد فقیر درخواست غذا می کنند و خانواده ها نیز به آن ها شیرینی هایی با نام «کیک روح» اهدا می کنند؛ با این شرط که برای درگذشتگانشان دعا بخوانند. کلیسا تصمیم گرفت پخش این شیرینی ها را جایگزین سنت قدیمی گذاشتن خوراکی و نوشیدنی برای ارواح نماید.

این کار توسط کودکان انجام می شود و آن ها در ازای آن پول و غذا دریافت می کنند. پوشیدن لباس در جشن هالووین، ریشه ای اروپایی و سلتیک دارد. هزاران سال پیش، زمستان فصلی ناشناخته و ترسناک بود. منابع غذایی کاهش می یافتند و بسیاری از مردم از تاریکی وحشت داشتند. اعتقاد بر این بود که ارواح در روز هالووین به دنیای خاکی باز می گردند. مردم گمان می کردند که اگر از خانه هایشان خارج شوند، با ارواح رو به رو خواهند شد.

آن ها برای جلوگیری از شناسایی توسط اشباح، به صورت خود ماسک می زدند. مردم در روز هالووین برای جلوگیری از ورود ارواح به خانه ها، خوراکی و نوشیدنی هایی بیرون از منزل می گذاشتند تا به این ترتیب، اشباح با آن ها کاری نداشته باشند.

خرافات جشن هالووین

هالووین جشنی است که موارد عجیب و جادویی در آن به وفور یافت می شود. این رویداد با خرافات سِلت ها آغاز شد. آن ها برای ارواح، جلوی درب خانه ها و یا در طول جاده، میز شام می چیدند. همچنین شمع هایی نیز روشن می شد تا ارواح مورد نظر بتوانند راه خود را برای بازگشت به دنیای دیگر پیدا کنند. ارواحی که امروزه در هالووین مورد توجه هستند، همانند لباس ها و اعتقادات ما ترسناک تر به نظر می رسند.

ما از گربه های سیاه دوری می کنیم، زیرا معتقدیم آن ها برای ما بدشانسی و بدیمنی به همراه دارند. ریشه این طرز فکر به قرون وسطی باز می گردد. مردم در آن زمان اعتقاد داشتند که جادوگران برای پنهان ساختن خود از انظار عمومی، خود را به شکل گربه های سیاه در می آورند. رد نشدن از زیر نردبان ها نیز دلایل مشابهی دارد. چنین تفکری به مصریان باستان باز می گردد.

آن ها اعتقاد داشتند که مثلث ها مقدس هستند، بنابراین رد شدن از زیر نردبان ها می تواند خطرناک باشد (هنگامی که نردبان را به دیوار تکیه دهید، یک مثلث شکل می گیرد). در روزهای منتهی به هالووین نیز ما از شکستن آینه ها، راه رفتن بر روی ترک ها و ریختن نمک، اجتناب می کنیم.

بسیاری از این مراسم خرافی، بیشتر بر روی آینده تمرکز دارند و توجه ویژه ای نسبت به زندگی (در مقایسه با مرگ) نشان می دهند. خبر دار کردن دختران جوان و وعده دادن به آن ها برای ازدواج تا جشن هالووین سال آینده، از این گونه موارد به شمار می رود. در قرن ۱۸ میلادی، مراسم آشپزی برای خواستگاری در میان ایرلندی ها وجود داشت و حلقه هایی از سیب زمینی در جشن هالووین درست می شد. کسی که آن را نوش جان می کرد، به دست یافتن عشق واقعی امیدوار می شد.

در اسکاتلند، پیش گویان توصیه می کردند که دختران واجد شرایط، تعدادی فندق برای خواستگارانشان انتخاب کنند و سپس آن ها را به درون آتش بیاندازند. فندقی که به جای جلز و ولز کردن و منفجر شدن، به خاکستر تبدیل می شد، شوهر آینده دختر را نوید می داد (برخی منابع، برعکس این قضیه را درست می دانند). برخی داستان ها نیز موضوع دیگری را روایت می کنند.

اگر دختری در شب هالووین و قبل از خواب، معجونی از گردو، فندق و جوز هندی را میل کند، خواب همسر آینده اش را خواهد دید. دختران جوان پوست سیب را بر روی شانه هایشان می انداختند و اعتقاد داشتند پوست هایی که بر روی زمین می افتند، می توانند شکل اولیه همسر آینده شان را به آن ها نشان دهند. خبردار شدن از آینده با استفاده از شناور کردن زرده تخم مرغ درون آب و ایستادن جلوی آینده در اتاقی تاریک برای دیدن چهره همسر آینده، از دیگر خرافات در این زمینه به شمار می رفتند.

موارد جالب دیگری نیز وجود دارند. در جشن هالووین، نخستین مهمانی که بر روی بلوط یم حفره پیدا می کرد، زودتر از همه ازدواج می نمود. ریشه تمام مراسمی که در هالووین وجود دارند، به همان داستان ارواح سِلت ها باز می گردد.

بیشتر بخوانید: بهترین فیلم های ترسناک تاریخ سینما؛ از «هالووین» تا «روانی» و «جن گیر»

۶ حیوان ترسناکی که شباهت زیادی به ارواح و اشباح هالووین دارند