۱۰ باور شگفت انگیز سینما درباره کوسه های قاتل
حمله‌ی کوسه به انسان پدیده‌ی نادری است، با این حال بسیاری از مردم به کوسه به چشم یک هیولا نگاه میکنند. کوسه‌ها مثل خیلی از حیوانات دیگر، اگر انسان‌ها کاری به کارشان نداشته باشند، آن‌ها نیز وارد درگیری با انسان نمی‌شوند. شاید احساس و نظر منفی مردم نسبت به کوسه‌ها به خاطر فیلم‌هایی باشد که در آن‌ها تصویر بسیار ترسناکی از کوسه‌ها به نمایش درآمده است. با این که برخی از این فیلم‌ها بر اساس داستان واقعی ساخته شدند، بسیاری دیگر شامل اطلاعات و برداشت غلط از کوسه‌ها هستند. برای مثال، کوسه‌ها هیچگاه محض تفریح دست به شکار انسان نمی‌زنند و از کیلومترها دورتر هم بوی خون را احساس نمی‌کنند.
به راحتی می‌توان این چیزهای خیالی روی پرده‌‌ی سینما را باور کرد، اما باید در نظر داشته باشیم برخی از این برداشت‌های اشتباه در مورد کوسه‌ها که به جای واقعیت به خورد بیننده داده می‌شود، باعث می‌شود در واقعیت انسان‌ها به کوسه‌ها صدمه بزنند. نمی‌خواهم بگویم کوسه‌ها حیوانات خطرناکی نیستند، اما یقیناً دشمن انسان‌ها نیستند. در ادامه به بررسی ده مورد از این افسانه‌ها که مردم در مورد کوسه‌ها باور کرده‌اند می‌پردازیم. با ویجیاتو همراه باشید.
1. افسانه: مشت زدن به دماغ کوسه بهترین راه فرار از حملاتش است
واقعیت: در فیلم‌ها، شخصیت‌ها برای فراری دادن کوسه‌ها به دماغ‌شان مشت می‌زنند، اما در واقعیت این عمل شاید اوضاع را بدتر کند. رایان جانسون محققی که روی کوسه‌ها کار می‌کند، می‌گوید تماس با دماغ کوسه گیرنده‌های الکتریکی آن‌ها را فعال می‌کند و شاید باعث شود کوسه‌ها شما را با غذای‌شان اشتباه بگیرند. بهتر است با وسیله‌ای مثل سنگ و چوب کوسه‌ها را به مسیر دیگر برانیم. اگر امکان این کار را ندارید و مجبورید که ضربه‌ی فیزیکی به کوسه بزنید، سعی کنید به قسمت‌های آسیب‌پذیر او مثل چشم ضربه بزنید، اما از دماغ و دهن دوری کنید.
متهمین: در فیلم‌های Deep Blue Sea, Sharknado و Jaws: The Revenge شخصیت‌ها برای نجات خودشان به دماغ کوسه مشت می‌زنند. حتی در فیلم Despicable Me هم در صحنه‌ای شخصیت گرو به دماغ یک کوسه مشت می‌زند.
2. افسانه: کوسه‌ها می‌توانند بوی یک قطره خون را از کیلومترها دورتر حس کنند
واقعیت: کوسه‌ها حس بویایی عالی دارند، اما نه آن‌قدر که بوی یک قطره خون را از کیلومترها دورتر متوجه شوند. حس بویایی کوسه صد برابر بهتر از انسان است، اما در آب، مولکول‌های مربوط به بو کوچکتر از مولکول‌های آب هستند. مثلاً اگر مقداری روغن ماهی را در آب بریزیم، کوسه‌ها می‌توانند از نیم کیلومتر آن‌طرف‌تر بوی آن را احساس کنند. با این حال، یک قطره خون چیزی نیست که تمامی حس‌های کوسه را تقویت کند و از کیلومترها آن طرف‌تر به سراغش بیاید. به علاوه، همه‌ی کوسه‌ها حس بویایی یکسانی ندارند و امواج‌های گوناگون می‌توانند حتی حس کردن بو را سخت‌تر کنند.
متهمین: فیلم‌های Meters Down 47 ،The Shallows و Deep Blue Sea کوسه‌هایی را به تصویر می‌کشند که از مسافتی دور به خاطر بوی خون، به سمت انسان‌ها می‌آیند. حتی در انیمیشن Finding Nemo کوسه‌ای می‌بینیم که به محض حس کردن بوی خون در آب، حالت جنون به او دست می‌دهد.
3. افسانه: کوسه سفید بزرگ، خطرناک‌ترین گونه‌ی کوسه‌هاست
واقعیت: هرچند بسیاری از حوادث حمله‌ی کوسه به انسان مربوط به کوسه‌های بزرگ سفید است، اما آن‌ها خشن‌ترین کوسه‌ها نیستند. ژاک کوستو اقیانوس‌شناس معروف می‌گوید خطرناک‌ترین گونه‌ی کوسه‌ها، کوسه سفیدلکه‌ای اقیانوسی هستند. با این که بسیاری از کوسه‌ها از انسان دوری میکنند، کوسه سفیدلکه‌ای اقیانوسی نسبت به انسان‌ها بسیار پرخاش‌گر و تهاجمی هستند و در هنگام تحریک قدرت‌شان چند برابر می‌شود. با این حال شما چیز زیادی از این گونه کوسه‌ها نمی‌شوید چون آن‌ها در آب عمیق و به صورت انفرادی زندگی میکنند. احتمال برخورد این نوع کوسه با انسان بسیار کم است، اما اگر این اتفاق رخ دهد، انسان‌ها باید از آن‌ها دوری کنند.
متهمین: در بیشتر فیلم‌های کوسه‌ای شبیه به Jaws و The Shallows این کوسه‌های بزرگ سفید هستند که به انسان حمله میکنند، همین هم باعث شده تا مردم از کوسه‌های بزرگ سفید بیشتر از انواع دیگر بترسند.
4. افسانه: تمامی کوسه‌ها اگر فرصتش پیش آید به انسان حمله میکنند
واقعیت: با این که کوسه‌ها خطرناک هستند، اما به صورت طبیعی برای انسان خطر محسوب نمی‌شوند. انسان‌ها جزوی از وعده‌ی غذایی طبیعی کوسه‌ها نیستند، برای همین تلاشی برای خوردن انسان‌ها نمی‌کنند. کوسه‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند تا طعمه‌های کوچک‌تری شکار کنند، شبیه ماهی و حیوانات بی‌مهره. آن‌ها معمولاً زمانی به انسان حمله میکنند که بسیار گیج شده باشند، مثلاً اگر پای یک انسان را به جای یک ماهی اشتباه بگیرند. از صد گونه‌ی مختلف کوسه، فقط حدود ده دوازده‌تای آن‌ها تا به حال به انسان حمله کرده‌اند. برخی از گونه‌ها، مثل کوسه‌نهنگ، فقط از زئوپلانکتون‌ها پالیده‌خواری میکنند. خیلی از کوسه‌ها هم آن‌قدرها بزرگ نمی‌شوند که خطری برای انسان به شمار آیند، مثلاً کوسه شاخ‌دار که حداکثر طول‌شان به یک متر و نیم می‌رسد.
متهمین: فیلم‌هایی نظیر Deep Blue Sea, Open Water و 47 Meters Down همگی کوسه‌ها را به شکل تهدیدی مداوم برای انسان نمایش می‌کشند، به طوری که تماشاچی باور می‌کند تمام گونه‌های کوسه برای انسان خطرناک هستند.
5. افسانه: تمام کوسه‌ها باید مداوماً در حال حرکت باشند وگرنه می‌میرند
واقعیت: درست است که برخی از کوسه‌ها مجبورند شنا کنند تا آب از میان آبشش‌های آن‌ها رد شود و اکسیژن مورد نیازشان تأمین شود، اما همه‌ی کوسه‌ها به این شکل نفس نمی‌کشند. برخی از گونه‌ها، شبیه به کوسه پرستار و کوسه ببری، از طریق ماهیچه‌های چانه‌شان نفس می‌کشند تا آب را فرو دهند و اکسیژن دریافت کنند. گونه‌های متنوع کوسه روش‌های مختلفی برای نفس کشیدن دارند، هم می‌توانند از طریق شنا کردن نفس بکشند و اگر هم برای مدتی سرعتشان را کم یا توقف کنند، خطری تهدیدشان نمی‌کند.
متهمین: فیلم‌هایی نظیر Jaws و The Shallows کوسه‌ها را دائماً در حال حرکت به تصویر می‌کشند انگار توانایی توقف ندارند.
6. افسانه: کوسه‌ها انسان را به اعماق آب‌ها می‌کشانند
واقعیت: هر چند کوسه‌ها قادرند انسان‌ها را تا اعماق آب بکشانند، اما هیچوقت از روی قصد چنین کاری نمی‌کنند. دانشمندان فهمیدند کوسه‌های بزرگ سفید(که کوسه‌ی متعارف در پرده‌های سینماست) معمولاً تکه‌های انسان را پس از گاز گرفتن به بیرون پرت میکنند. شاید دلیل این امر این باشد که کوسه‌ها در ابتدا بسیار کنجکاو هستند اما وقتی مزه را چشیدند سریعاً از آن اجتناب میکنند. اصولاً وقتی کوسه‌ها قصد شکار طعمه‌ای دارند، سریعاً به سمت او حمله‌ور شده و سعی میکنند در سریع‌ترین زمان ممکن آن را بخورند به جای اینکه طعمه‌های‌شان را عمداً به اعماق دریا بکشند تا زجرشان دهند. انسان‌ها در فیلم‌های کوسه‌ای به اعماق آب کشانده می‌شوند تا صرفاً این عمل به دراماتیک‌تر کردن داستان کمک کند.
متهمین: بسیاری از فیلم‌های کوسه‌ای، نظیر The Shallows, Jaws, The Meg و 47 Meters Down کوسه‌ها را در حال کشاندن مردم به اعماق دریا نشان می‌دهند،
7. افسانه: کوسه‌ها مخصوصاً انسان را طعمه‌ی خود قرار می‌دهند
واقعیت: اگر کوسه‌ها می‌خواستند انسان را شکار کنند، آمار سالانه‌ی حمله‌ی کوسه به انسان بسیار بیشتر از این‌ها باید می‌بود(فقط 57 حمله در سال 2022 وجود داشت که خیلی از آن‌ها هم اثبات نشد). گوین نیلور، سرپرست محققین کوسه‌های فلوریدا می‌گوید انسان‌ها وقتی روی سطح آب قرار دارند، هدف بسیار آسانی برای شکار هستند. انسان‌ها بسیار بیشتر از آن چیزی که فکر میکنند در همان دریایی هستند که کوسه‌ها حضور دارند، اما معمولاً کوسه‌ها انسان را نادیده می‌گیرند. کوسه‌ها اصولاً طعمه‌های کوچکتر نظیر ماهی را شکار میکنند، پس حمله‌ها ممکن است زمانی رخ دهد که یک کوسه حرکت سریع دست و پای یک انسان را با یک ماهی اشتباه بگیرد. پس اگر هم حمله‌ای از سوی کوسه به انسان صورت گیرد، تصادفی و از روی اشتباه است نه اینکه عمداً او را هدف قرار دهد.
متهمین: در فیلم‌های Jaws, The Shallows و Open Water کوسه‌ها از روی عمد انسان را هدف قرار می‌دهند.
8. افسانه: کوسه‌ها حیوانات انتقام‌جویی هستند
واقعیت: در فیلم‌های کوسه‌ای، کوسه‌هایی را می‌بینیم که بارها به انسان‌های مشخص حمله میکنند، اما چنین چیزی ریشه در واقعیت ندارد. تنها دلیل حمله‌ی کوسه به انسان اشتباه گرفتن او به جای طعمه‌اش است. محققین کوسه می‌گویند بهتر است آدم‌ها آرامش‌شان را حفظ کنند و ارتباط چشمی خود با کوسه‌ها را نگه دارند تا آن‌ها بیخیال شده و ترک‌شان کنند. خیلی از افراد تنها به خاطر رعایت چنین نکته‌ای، از درگیری با کوسه اجتناب کردند. با این حال اگر کوسه‌ها دنبال انتقام بودند، با چنین کارهایی نمی‌توانستید جلوی آن‌ها را بگیرید. هیچ مدرکی مبتنی بر حمله‌ی کوسه به یک فرد خاص وجود ندارد.
متهمین: در فیلم Jaws: The Revenge، کوسه‌ای به دلیل انتقام‌جویی از کشته شدن هم‌نوعش، به یک خانواده حمله می‌کند. فیلم‌های The Reef: Stalked و Sharknado هم کوسه‌هایی را به تصویر می‌کشند که به دنبال حمله به افراد خاص هستند.
9. افسانه: هیچ حیوان دیگری نمی‌تواند کوسه‌ها را شکار کند
واقعیت: ما صد گونه کوسه داریم که همه‌ی آن‌ها در بالاترین قسمت زنجیره‌ی غذایی نیستند. کوسه‌های کوچکتر می‌توانند طعمه‌ی موجودات بزرگ‌تر دریا، شبیه به نهنگ قاتل، کروکودیل، فُک و حتی دیگر کوسه‌ها شوند. با این حال بزرگترین شکارچی و تهدید همه‌ی کوسه‌ها، انسان است. انسان‌ها برای استفاده از گوشت، پوست، باله و ارگان‌های درونی کوسه، آن‌ها را شکار میکنند. سوپ باله‌ی کوسه و چرم پوست آن، فقط برخی از این مثال‌هاست. پس کوسه‌ها بیشتری از چیزی که انسان‌ها از آن‌ها می‌ترسند، از مواجهه با انسان واهمه دارند، چون انسان‌ها به شکلی هدف‌دار دست به شکار آن‌ها می‌زنند.
متهمین : فیلم‌هایی نظیر Jaws, The Meg و Shark Night کوسه‌ها را در بالای زنجیره‌ی غذایی نشان می‌دهند که هیچ موجود دیگری قادر به شکار آن‌ها نیست.
10. افسانه: مگالودون هنوز هم در اعماق اقیانوس وجود دارد.
واقعیت: اِما برنارد که وظیفه‌ی طبقه‌بندی فسیل‌های ماهی را در موزه ملی تاریخی بریتانیا بر عهده دارد، می‌گوید اگر مگالودون‌ها هنوز وجود داشتند، ما باید تا حالا چیزی در این مورد می‌فهمیدیم. اول از همه، محققین باید تا به حال نشانه‌هایی مبتنی بر وجود مگالودون پیدا می‌کردند، شبیه جای گاز بزرگ روی بدن پستان‌داران دریایی یا دندان‌های بزرگی که در کف اقیانوس قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، محققین فهمیدند که مگالودون‌ها در آب‌های گرم زندگی می‌کردند، بنابراین آن‌ها هرگز تحمل دمای اعماق آب را نداشتند. پس غیرممکن است که کوسه‌ای با اندازه‌ی سه برابر کوسه‌ی سفید بزرگ، بتواند بدون این که کسی متوجهش شود در عمق کم آب شنا کند.
متهمین: در فیلم The Meg یک کوسه‌ی بزرگ ماقبل‌تاریخ داریم که در دوران مدرن وجود دارد.
